حیــــــــــــــــــدر بابایه سلام (شهـــــــــریار)

(١٧)

حيدر بابا ، سولى يئرين دوْزوْنده

بولاخ قئنير چاى چمنين گؤزونده

بولاغ اوْتى اوْزَر سويون اوْزوْنده

گؤزل قوشلار اوْردان گليب ، گئچللر

خلوتليوْب ، بولاخدان سو ايچللر



ترجمهْ فارسي :

در پهندشتِ سُولى يِئر ، آن رشک آفتاب

جوشنده چشمه ها ز چمنها ، به پيچ و تاب

بولاغ اوْتى شناورِ سرسبز روى آب

زيبا پرندگان چون از آن دشت بگذرند

خلوت کنند و آب بنوشند و بر پرند


نوشته لاتين :


Heyder Baba, Sulu yerin düzünde,

Bulak kaynar çay çemenin gözünde,

Bulakotu, üzer suyun üzünde,

Gözel kuslar ordan gelib keçerler,

Halvetleyib bulakdan su içerler.


ترجمهْ انگليسي :


Haydar Baba, through the watery ground,

Spring water pours from the meadow's eye,

Lilies swim on the water!

Pretty birds fly over there

Taking time to drink the spring water.



ترجمه استانبولي :


Haydar Baba Sulu Yer'in ovasında,

Pınar kaynar çayın, çimenin gözünde,

Pınar otu yüzer suyun yüzünde,

Güzel kuşlar ordan gelip geçerler,

Halvetleyip pınardan su içerler

(١٨)

بىچين اوْستى ، سونبول بيچن اوْراخلار

ايله بيل کى ، زوْلفى دارار داراخلار

شکارچيلار بيلديرچينى سوْراخلار

بيچين چيلر آيرانلارين ايچللر

بيرهوشلانيب ، سوْننان دوروب ، بيچللر

ترجمه فارسی

وقتِ درو ،* به سنبله چين داسها نگر

گويى به زلف شانه زند شانه ها مگر

در کشتزار از پىِ مرغان ،* شکارگر

دوغ است و نان خشک ، غذاى دروگران

خوابى سبک ، دوباره همان کارِ بى کران

نوشته لاتین

Biçin üstü sünbül biçen oraklar,


Ele bil ki, zülfü darar daraklar,


Sikarçilar bildirçini soraklar,


Biçinçiler ayranlarin içerler,


Bir huslanib, sondan durub biçerler.

ترجمه انگلیسی

The farmhands at harvest time,

With scythes comb the wheat like hair,

The hunters seek out quail.


The farmhands drink their yoghurt,


And after a short nap, return to work.

ترجمه استانبولی

Biçin vakti sünbül biçen oraklar,


Öyle bil ki zülfü tarar taraklar,

Avcılar bildırcını araştırır,


Biçiciler ayranlarını içerler,


Bir pinekleyip sonra kalkıp biçerler

(١٩)
حيدربابا ، کندين گوْنى باتاندا

اوشاقلارون شامين ئييوب ، ياتاندا

آى بولوتدان چيخوب ، قاش-گؤز آتاندا

بيزدن ده بير سن اوْنلارا قصّه ده

قصّه ميزده چوخلى غم و غصّه ده

ترجمه فارسی

حيدربابا ،* چو غرصة خورشيد شد نهان

خوردند شام خود که بخوابند کودکان

وز پشتِ ابر غمزه کند ماه آسمان

از غصّه هاى بى حدِ ما قصّه ساز کن

چشمان خفته را تو بدان غصّه باز کن

نوشته لاتین

Heyder Baba, kendin günü batanda,



Usaklarin samin yeyib yatanda,



Ay bulutdan çikib kas-göz atanda,



Bizden de bir sen onlara kissa de,



Kissamizdan çoklu gam u gussa de.

ترجمه انگلیسی


Haydar Baba, as the sun sets over the village,

And the children have their dinner,

When the moon appears from behind the clouds,

Tell them stories from us too,

Put a lot of thoughts into our stories!

ترجمه استانبولی

Haydar Baba, köyün güneşi batınca,

Çocukların akşamlığını yiyip yatınca,

Ay buluttan çıkıp, göz kırpınca,

Bizden de bir sen onlara kıssa de,

Kıssamızda çokça gam ve gusse de!

(٢٠)

قارى ننه گئجه ناغيل دييَنده

کوْلک قالخيب ، قاپ-باجانى دؤيَنده

قورد گئچينين شنگوْلوْسون يينده

من قاييديب ، بيرده اوشاق اوْلئيديم

بير گوْل آچيب ، اوْندان سوْرا سوْلئيديم

ترجمه فارسی

قارى ننه چو قصّة شب ساز ميکند

کولاک ضربه اى زده ، در باز مى کند

با گرگ ، شَنگُلى سخن آغاز مى کند

اى کاش بازگشته به دامان کودکى

يک گل شکفتمى به گلستان کودکى

نوشته لاتین

Kari nene gece nagil deyende,



Külek kalkib kap-bacani döyende,



Kurd keçinin Sengülüsün yeyende,



Men kayidib bir de usak olaydim,



Bir gül açib ondan sora solaydim.




ترجمه انگلیسی





When granny used to tell us tales,



And the wind used to slam windows and doors,



When wolves used to gobble baby goats,



I still wish to return to childhood.



ترجمه استانبولی

Once again burst into blossom, and fade away aga

İhtiyar nine gece masal söyleyince,



Rüzgār çıkıp kapıyı bacayı dövünce,




Ben dönüp bir daha çocuk olaydım,

Bir gül açıp ondan sonra solaydım

(٢١)


عمّه جانين بال بلله سين ييه رديم

سوْننان دوروب ، اوْس دوْنومى گييه رديم

باخچالاردا تيرينگَنى دييه رديم

آى اؤزومى اوْ ازديرن گوْنلريم !

آغاج مينيپ ، آت گزديرن گوْنلريم


ترجمه فارسی

آن لقمه هاى نوشِ عسل پيشِ عمّه جان

خوردن همان و جامه به تن کردنم همان

در باغ رفته شعرِ مَتل خواندن آنچنان !

آن روزهاى نازِ خودم را کشيدنم !

چو بى سوار گشته به هر سو دويدنم

نوشته لاتین

‘Emmecan’in bal bellesin yeyerdim,

Sondan durub üs donumu geyerdim,

Bahçalarda tiringeni deyerdim,

Ay özümü o ezdiren günlerim,

Agac minib, at gezdiren günlerim

ترجمه انگلیسی

I long to have my auntie's bread, butter and honey,

Get up and put on my overcoat,

And collect gums from the garden trees,

I long for those sweet days!

When I used to ride my wooden horse!

ترجمه استانبولی

Hala Can'ın bal bükmesini yerdim,

Sonra kalkıp elbisemi giyerdim,

Bahçelerde terennümü söylerdim,

Ah kendimi o nazlandırdığım günlerim,

Ağaç binip at gezdirdiğim günlerim.

(٢٢)


هَچى خالا چايدا پالتار يوواردى

مَمَد صادق داملارينى سوواردى

هئچ بيلمزديک داغدى ، داشدى ، دوواردى

هريان گلدى شيلاغ آتيب ، آشارديق

آللاه ، نه خوْش غمسيز-غمسيز ياشارديق


ترجمه فارسی


هَچى خاله به رود کنار است جامه شوى

مَمّد صادق به کاهگلِ بام ، کرده روى

ما هم دوان ز بام و زِ ديوار ، کو به کوى

بازى کنان ز کوچه سرازير مى شديم

ما بى غمان ز کوچه مگر سير مى شديم !

نوشته لاتین

Heçi hala çayda paltar yuvardi,

Memmed Sadik damlarini suvardi,

Heç bilmezdik dagdi, dasdi, divardi

Her yan geldi, sillak atib asardik,

Allah, ne ***, gamsiz-gamsiz yasardik

ترجمه انگلیسی

Hajik hala used to wash clothes in the river,

Mamad Sadig used to repair his roof,

We never realized there were mountains, stones or walls,

We used to jump around everywhere!

How we used to live without care!

ترجمه استانبولی

Heçi teyze çayda çamaşır yıkardı,

Memmed Sadık evlerini sıvardı,

Hiç bilmezdik dağ mı, taş mı, duvar mı,

Neresi olsa zıplayarak aşardık,

Allah ne hoş gamsız gamsız yaşardık

(٢٣)

شيخ الاسلام مُناجاتى دييه ردى

مَشَدرحيم لبّاده نى گييه ردى

مشْدآجلى بوْز باشلارى ييه ردى

بيز خوْشودوق خيرات اوْلسون ، توْى اوْلسون

فرق ائلَمَز ، هر نوْلاجاق ، قوْى اولسون


ترجمه فارسی

آن شيخ و آن اذان و مناجات گفتنش

مشدى رحيم و دست يه لبّاده بردنش


حاجى على و ديزى و آن سير خوردنش

بوديم بر عروسى وخيرات جمله شاد

ما را چه غم ز شادى و غم ! هر چه باد باد !


نوشته لاتین

Seyhülislam münâcati deyerdi,

Mesed Rahim lebbâdeni geyerdi,

Mesdâceli bozbaslari yeyerdi,

Biz hos idik, hayrat olsun, toy olsun,

Fark eylemez, her n’olacak, koy olsun

ترجمه انگلیسی


When Sheykhalislam used to call his prayer,

Mashadi Rahim put on his cloak

Mashadiajli used to have meatstew,

We were happy to have food and weddings,

It did not matter, what happens happens.


ترجمه استانبولی

Şeyhelislām münacatı söylerdi,


Meşed Rahim cübbeyi giyerdi,

Meşdaceli bozbaşları yerdi,

Biz hoş idik hayrat olsun, düğün olsun,

Fark eylemez her ne olacaksa koy olsun.

(٢٤)
ملک نياز ورنديلين سالاردى

آتين چاپوپ قئيقاجيدان چالاردى

قيرقى تکين گديک باشين آلاردى

دوْلائيا قيزلار آچيپ پنجره

پنجره لرده نه گؤزل منظره !

ترجمه فارسی



اسبِ مَلِک نياز و وَرَنديل در شکار

کج تازيانه مى زد و مى تاخت آن سوار

ديدى گرفته گردنه ها را عُقاب وار

وه ،* دختران چه منظره ها ساز کرده اند !

بر کوره راه پنجره ها باز کرده اند !


نوشته لاتین

Melik Niyaz verendilin salardi,

Atin çapib kiykacidan çalardi,

Kirki tekin gedik basin alardi.

Dolayiya kizlar açib pencere,

Pencerelerden ne gözel menzere.

ترجمه انگلیسی

Malik Niyaz while galloping, used to suddenly stop'

Take his Varandil gun and shoot at his desired target,

Like falcon hitting their mountain prey.

The girls used to open their windows wide,

What a beautiful scene at the windows!

ترجمه استانبولی

Melik Niyaz tüfeğini atardı,

Atını koşturup çaprazlama vururdu,

Şahin gibi gedik başını tutardı,

Etraflara kızlar açmış pencere,

Pencerelerde ne güzel manzara

(٢٥)

حيدربابا ، کندين توْيون توتاندا

قيز-گلينلر ، حنا-پيلته ساتاندا

بيگ گلينه دامنان آلما آتاندا

منيم ده اوْ قيزلاروندا گؤزوم وار

عاشيقلارين سازلاريندا سؤزوم وار

ترجمه فارسی



حيدربابا* ، به جشن عروسى در آن ديار

زنها حنا - فتيله فروشند بار بار

داماد سيب سرخ زند پيش پاىِ يار

مانده به راهِ دخترکانِ تو چشمِ من

در سازِ عاشقانِ تو دارم بسى سخن


نوشته لاتین

Heyder Baba, kendin toyun tutanda,

Kiz gelinler hena, pilte satanda,

Bey geline damdan alma atanda,

Menim de o kizlarinda gözüm var,

Asiklarin sazlarinda sözüm var.

ترجمه انگلیسی

Haydar Baba when there is a wedding in the village,

The brides give henna and lamp wicks to their guests as

gifts,
And the bridegrooms throw apples from the roof,

I still have my eyes on those girls,

And have my story to be told by singers.

ترجمه استانبولی

Haydar Baba, köyün düğününü yapınca,

Kızlar gelinler kına, fitil satınca,

Bey geline damdan elma atınca,

Benim de o kızlarında gözüm var,

Āşıkların sazlarında sözüm var.

(٢٦)


حيدربابا ، بولاخلارين يارپيزى

بوْستانلارين گوْل بَسَرى ، قارپيزى

چرچيلرين آغ ناباتى ، ساققيزى

ايندى ده وار داماغيمدا ، داد وئرر

ايتگين گئدن گوْنلريمدن ياد وئرر

ترجمه فارسی


از عطر پونه ها به لبِ چشمه سارها

از هندوانه ، خربزه ، در کشتزارها

از سقّز و نبات و از اين گونه بارها

مانده است طعم در دهنم با چنان اثر

کز روزهاى گمشده ام مى دهد خبر


نوشته لاتین

Heyder Baba, bulaklarin yarpizi,

Bostanlarin gülbeseri, karpizi
,
Çerçilerin ag nebati sakkizi,

Indi de var damagimda, dad verer,

Itgin geden günlerimden yad verer.

ترجمه انگلیسی

Haydar Baba, your spring's watercress,

The plantations' cucumber and watermelon,

The hawker's chewing gum and white rockcandy,

Still I remember its taste in my mouth!

It reminds me of my lost gone by days.

ترجمه استانبولی

Haydar Baba, pınarların yarpuzu,

Bostanların hıyarı, karpuzu,

Çerçilerin ak nöbet şekeri, sakızı
,
Şimdi de yine, damağımda tat verir,

Yitkin giden günlerimden yād verir.