داستان هایی درمورد فضایل اخلاقی

ابهت ساده زیستی


ناصرالدین شاه در سفر خراسان ، به هر شهری كه وارد می شد، طبق معمول ، تمام طبقات به استقبال و دیدنش می رفتند. موقع حركت از آن شهر نیز او را مشایعت می كردند تا اینكه وارد سبزوار شد. در سبزوار نیز عموم طبقات از او استقبال و دیدن كردند، تنها كسی كه به بهانه انزوا و گوشه نشینی از استقبال و دیدن امتناع كرد حكیم و فیلسوف و عارف معروف حاج ملا هادی سبزواری بود. از قضا تنها شخصیتی كه شاه در نظر گرفته بود در طول راه مسافرت خراسان او را از نزدیك ببیند، همین مرد بود كه تدریجا شهرت عمومی در همه ایران پیدا كرده بود و از اطراف كشور، طلاب به محضرش ‍ شتافته بودند و حوزه علمیه عظیمی در سبزوار تشكیل یافته بود. شاه كه از آن همه استقبال و دیدنها و كرنشها و تملقها خسته شده بود، تصمیم گرفت خودش به دیدن حكیم برود. به شاه گفتند:حكیم ، شاه و وزیر نمی شناسد شاه گفت :ولی شاه ، حكیم را می شناسد جریان را به حكیم اطلاع دادند، تعیین وقت شد و یك روز در حدود ظهر، شاه فقط به اتفاق یك نفر پیشخدمت به خانه حكیم رفت ، خانه ای بود محقر با اسباب و لوازمی بسیار ساده . شاه ضمن صحبتها گفت :هر نعمتی شكری دارد، شكر نعمت علم ، تدریس و ارشاد است ، شكر نعمت مال اعانت و دستگیری است ، شكر نعمت سلطنت هم البته انجام حوایج است ، لهذا من میل دارم شما از من چیزی بخواهید تا توفیق انجام آن را پیدا كنم . من حاجتی ندارم ، چیزی هم نمی خواهم . شنیده ام شمایك زمین زراعتی دارید، اجازه بدهید دستور دهم آن زمین از مالیات معاف باشد. دفتر مالیات دولت مضبوط است كه از هر شهری چقدر وصول شود. اساس آن با تغییرات جزئی به هم نمی خورد. اگر در این شهر از من مالیات نگیرند همان مبلغ را از دیگران زیادتر خواهند گرفت ، تا مجموعی كه از سبزوار باید وصول شود تكمیل گردد. شاه راضی نشوند كه تخفیف دادن به من یا معاف شدن من از مالیات ، سبب تحمیلی بر یتیمان و بیوه زنان گردد به علاوه دولت كه وظیفه دارد حافظ جان و مال مردم باشد، هزینه هم دارد و باید تاءمین شود. ما با رضا و رغبت ، خودمان این مالیات را می دهیم . شاه گفت :میل دارم امروز در خدمت شما غذا صرف كنم و از همان غذای هر روز شما بخورم ، دستور بفرمایید نهار شما را بیاورند. حكیم بدون آنكه از جا حركت كند فریاد كرد:غذای مرا بیاورید فورا آوردند، طبقی چوبین كه بر روی آن چند قرص نان و چند قاشق و یك ظرف دوغ و مقداری نمك دیده می شد جلو شاه و حكیم گذاشتند. حكیم به شاه گفت :بخور كه نان حلال است ، زراعت و جفتكاری آن دسترنج خودم است شاه یك قاشق خورد اما دید به چنین غذایی عادت ندارد و از نظر او قابل خوردن نیست ، از حكیم اجازه خواست كه مقداری از آن نانها را به دستمال ببندد و تیمنا و تبركا همراه خود ببرد. پس از چند لحظه ، شاه با یك دنیا بهت و حیرت ، خانه حكیم را ترك كرد.

داستان راستان/استاد مطهري

با حسین (ع) در زندگی یكی از خصوصیّات حاج آقا مصطفی خمینی (ره) كه كمتر گفته شده ، این بود كه ایشان به پیاده روی كربلا در تمام زیارتهای مخصوصه امام حسین علیه السلام مقیّد بود. در سال معمولاً چند مناسبت بود (15 شعبان ، عرفه ، اربعین ، اوّل رجب ، نیمه رجب) كه مردم از نجف به كربلا پیاده می رفتند و ایشان هر سال در چند مناسبت پیاده به كربلا می رفتند. گاهی می شد كه كف پای ایشان تاوَل می زد و خونابه از آن راه می افتاد و كاملاً مجروح می شد ولی باز به راه رفتن ادامه می داد. شخصی بود بنام شیخ جعفر كه همیشه پس از نماز امام خمینی (ره) در مسجد معروف به شیخ ، چند جمله ای ذكر مصیبت آقا اباعبداللّه الحسین علیه السلام می نمود و روضه می خواند. حاضران چندان اعتنایی نداشتند و كم كم متفرّق می شدند و می رفتند ولی تنها كسی كه مقیّد بود تا آخر بنشیند و روضه او را گوش دهد مرحوم حاج آقا مصطفی بود. حتّی گاهی می شد فقط ایشان در مسجد باقی می ماند و به روضه شیخ جعفر گوش می داد و اشك می ریخت . ایشان مقیّد بود كه در مجالس عزاداری كه دوستان در منازل یا مجاسد برقرار می كردند شركت كنند. خودشان هم هر صبح جمعه روضه ای داشتند و گاهی می شد روضه خوان تنها یك نفر مستمع داشت كه او خود آن مرحوم بود. آنچه برای او اهمیّت داشت عزاداری برای آقا ابی عبداللّه علیه السلام بود. اِذا جاءَ المَوتُ بِطالِبِ العِلمِ ماتَ وَ هُوَ شَهیدٌ: هرگاه مرگ جویای علم و دانش فرا رسید شهید می میرد. حضرت محمد صلی الله علیه و آله: نهج الفصاحه.
داستانهايي از علما/عليرضا حاتمي

سفارش علاّمه امینی


مرحوم حجه الاسلام دكتر امینی چنین می نویسد:
پس از گذشت چهار سال از فوت مرحوم پدر بزرگوارم آیه اللّه علاّمه امینی نجفی یعنی سال یكهزار و سیصد و نود و چهار هجری قمری ، شب جمعه ای قبل از اذان فجر ایشان را در خواب دیدم . او را شاداب و خرسند یافتم . جلو رفته و پس از سلام و دست بوسی عرض كردم : پدر جان ! در آنجا چه علمی باعث سعادت و نجات شما گردید؟ گفتند: چه می گویی ؟
مجدّداً عرض كردم : آقاجان ! در آنجا كه اقامت دارید، كدام عمل موجب نجات شما شد؟ كتاب الغدیر... یا سایر تالیفات ... یا تاسیس و بنیاد كتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام ؟ پاسخ دادند: نمی دانم چه می گویی . قدری واضح تر و روشن تر بگو! گفتم : آقاجان ! شما اكنون از میان ما رخت بر بسته اید و به جهان دیگر منتقل شده اید. در آنجا كه هستید كدامین عمل باعث نجات شما گردید از میان صدها خدمت و كارهای بزرگ علمی و دینی و مذهبی ؟ مرحوم علاّمه امینی درنگ و تامّلی نمودند. سپس فرمودند: فقط زیارت ابی عبداللّه الحسین علیه السلام . عرض كردم : شما می دانید اكنون روابط بین ایران و عراق تیره و تار است و راه كربلا بسته . چه كنم ؟ فرمود: در مجالس و محافلی كه جهت عزاداری امام حسین علیه السلام برپا می شود شركت كن . ثواب زیارت امام حسین علیه السلام را به تو می دهند. سپس فرمودند: پسرجان ! در گذشته بارها تو را یادآور شدم و اكنون به تو توصیه می كنم كه زیارت عاشورا را هیچ وقت و به هیچ عنوان ترك و فراموش نكن . مرتباً زیارت عاشورا را بخوان و بر خودت وظیفه بدان . این زیارت دارای آثار و بركات و فوائد بسیاری است كه موجب نجات و سعادتمندی در دنیا و آخرت تو می باشد... و امید دعا دارم . آری ! علاّمه امینی با كثرت مشاغل و تالیف و مطالعه وتنظیم و رسیدگی به ساختمان كتابخانه امیرالمؤمنین علیه السلام در نجف اشرف مواظبت كامل به خواندن زیارت عاشورا داشتند و سفارش به زیارت عاشورا می نمودند و به این جهت خودم حدود سی سال است مداوم به زیارت عاشورا می باشم.

داستانهايي از علما/عليرضا حاتمي

از عایشه نقل شده است که روزی گوسفندی را ذبح کردیم و پیامبر (ص) تمام قسمت های آن گوشت را به دیگران انفاق نمود. و تنها کتفی از گوسفند باقی ماند.
من به پیامبر عرض کردم : یا رسول الله (ص) از گوسفند تنها کتفی از آن باقی مانده است.
رسول الله (ص) فرمودند : هر آنچه انفاق کردیم باقی است به غیر از این کتف.

روزى پيامبر اكرم صلى ‏الله ‏عليه ‏و آله از راهى عبور مى ‏كرد. در راه شيطان را ديد كه خيلى ضعيف و لاغر شده است. از او پرسيد: چرا به اين روز افتاده ‏اى؟ گفت: يا رسول ‏الله از دست امت تو رنج مى ‏برم و در زحمت‏ بسيار هستم . پيامبر فرمودند: مگر امت من با تو چه كرده ‏اند ؟ گفت: يا رسول ‏الله، امت ‏شما شش خصلت دارند كه من طاقت ديدن و تحمل اين خصايص را ندارم .اول اين كه هر وقت ‏به هم مى‏ رسند سلام مى ‏كنند. دوم اين كه با هم مصافحه - دست دادن- مى ‏كنند. سوم آن كه ، هر كارى را كه مى‏ خواهند انجام دهند «ان‏ شاء الله» مى ‏گويند ، چهارم از اين خصلت ها آن است كه استغفار از گناهان مى ‏كنند ، پنجم اين كه تا نام شما را مى‏ شنوند صلوات مى‏ فرستند و ششم آن كه ابتداى هر كارى « بسم الله الرحمن الرحيم‏» مى‏ گويند.

عید واقعی

همسر شهید آیه اللّه حاج شیخ علی آقا قدّوسی (ره) می گوید:
ایشان یك گروه از بچّه ها و نزدیكان را سراغ داشتند كه هر سال یكماه مانده به عید می رفتند و اندازه لباس آنها را می گرفتند و نمره كفش آنها را می پرسیدند و برای آنها لباس و كفش تهیه می كردند. حتّی یادم هست یكسال خانواده ای آمدند كه خیلی بچّه داشتند. یكی یكی اندازه بچه ها را گرفت تا برایشان كفش و لباس تهیّه كند. من به ایشان گفتم : شما كه برای اینها لباس می خرید بچّه های ما: محمّدحسن و محمّدحسین نیز هم سن اینها هستند. پس چرا برای اینها چیزی نمی خرید؟ ایشان پاسخ داد: اینها خودشان می دانند عید ما روزی است كه یك زندانی وجود نداشته باشد. عید روزی است كه همه خوش باشند. ایشان با خانواده هایی كه شوهرهایشان زندانی بودند سر می زدند، مایحتاج آنها را می خریدند و شبها به منزل آنها می بردند. حتّی به منزل نمی گفتند كه كجا می روند. یك روز برادرش آمد و سراغ او را از من گرفت . گفتم : رفت بیرون . پرسید: این موقع شب كجا رفته ؟
گفتم : نمی دانم . گفت : می روم دنبالش . وقتی رفت و برگشت دیدم خیلی در فكر فرو رفته . بعدها گفت : می دانی آن شب علی آقا كجا رفته بود؟ گفتم : نه .
گفت : او را پیدا كردم در حالی كه دیدم به درب خانه ای رفت و به خانواده فلان آقایی كه در زندان بود كمك كرد. این ماجرا مربوط به زمان شاه بود.

داستانهايي از علما/عليرضا حاتمي

شاد كردن مؤمن

زمان امام صادق علیه السّلام بود شخصی بنام نجاشی استاندار اهواز و فارس بود، یكی از كشاورزهای قلمرو حكومت او به حضور امام صادق (ع) آمد و عرض كرد: در دفتر مالیاتی نجاشی ، مبلغی را به نام من نوشته اند، نجاشی از شیعیان شما است ، اگر لطف می فرمائی نامه ای برای او بنویس تا ملاحظه مرا بكند. امام صادق (ع) برای نجاشی نامه ای ، این گونه نوشت :
بسم اللّه الرحمان الرحیم سّر اخاك یسّرك اللّه . :بنام خداوند بخشنده مهربان ، برادر دینی خود را خوشحال كن ، خداوند ترا خوشحال می كند. هنگامی كه این نامه به دست نجاشی رسید، وقتی دریافت كه نامه امام صادق (ع) است ، گفت : این ، نامه امام صادق (ع) است ، آن را بوسید و به چشم كشید و به حامل نامه گفت : حاجت تو چیست ؟ او گفت : در دفتر مالیاتی تو، مبلغی را به نام من نوشته اند. نجاشی گفت : آن مبلغ ، چه اندازه است ؟! او گفت : ده هزار درهم است .
نجاشی ، منشی خود را طلبید، و جریان را به او گفت و به او دستور داد كه آن مالیات را بپردازد و نام آن كشاورز را در دفتر مالیات ، خط بزند، و سال آینده نیز همین كار را در مورد او انجام دهد. پس از این دستور، نجاشی به آن كشاورز گفت : آیا تو را خوشحال كردم ؟. او گفت : آری فدایت شوم . سپس نجاشی دستور داد یك كنیز و یك غلام و یك مركب و یك بسته لباس ‍ به او بخشیدند، و در مورد هر یك از آنها كه به او می داند، نجاشی به او می گفت :آیا تو را خوشحال كردم ؟. او در پاسخ می گفت : آری فدایت گردم . تا آنجا كه نجاشی به او گفت : این فرشی را كه روی آن هنگام دادن نامه مولایم امام صادق (ع) نشسته بودم ، به تو بخشیدم ، برادر و با خود ببر و در نیازهایت مصرف كن . آن كشاورز، خوشحال از نزد نجاشی بیرون آمد و سپس به حضور امام صادق (ع) رسید و جریان را به عرض آن حضرت رساند، و آن حضرت را خوشحال یافت ، عرض كرد: ای فرزند رسول خدا گویا رفتار نجاشی با من ، شما را خوشحال كرد؟. آن حضرت فرمود: آری سوگند به خدا او خدا و رسولش را خوشحال كرد.

حد و مرز صله رحم

صفوان جمال گوید: میان امام صادق (ع) و عبداللّه بن حسن ، سخنی در گرفت تا به جنجال كشید به طوری كه مردم اجتماع كردند، امام با عبداللّه با این وضع از هم جدا شدند. صبح بعد دنبال كاری بیرون رفتم ، ناگاه امام صادق (ع) را در خانه عبداللّه بن حسن دیدم كه می فرماید: ای كنیز! به عبداللّه بگو بیاید، او بیرون آمد و گفت : یا اباعبد اللّه چرا بامداد زود به اینجا آمده ای ؟. امام صادق (ع) فرمود: من دیشب آیه ای از قرآن تلاوت كردم كه مرا پریشان كرد. عبداللّه گفت : كدام آیه ؟
امام صادق (ع) فرمود: این آیه (21 سوره رعد) را كه می فرماید: والذین یصلون ما امراللّه به ان وصل و یخشون ربهم و یخافون سوء الحساب . ترجمه :
صاحبان اندیشه ، كسانی هستند كه پیوندهائی را كه خداوند به آن امر كرده است ، برقرار می دارند و از پروردگارشان می ترسند و از بدی حساب روز قیامت ، بیم دارند. عبداللّه گفت : راست گفتی ، گویا من این آیه را هرگز در كتاب خدا نخوانده بودم ، سپس عبداللّه با امام صادق (ع) دست به گردن هم انداختند و گریه كردند. به این ترتیب می بینیم این حدیث حاكی است كه صله رحم و نبریدن از خویشاوند - اگر چه خویشان در حد گمراهی و فسق باشند - لازم است . تا آنجا كه طبق حدیث دیگر، شخصی به امام صادق (ع) عرض كرد: پسر عموئی دارم كه هر چه به او می پیوندم او را با من قطع رابطه می كند، تا اینكه تصمیم گرفتم ، من هم از او ببرم ، امام (ع) فرمود: اگر تو رعایت پیوند را بكنی خداوند بین شما پیوند ایجاد خواهد كرد، وگرنه خداوند از هر دو شما ببرد.

داستان دوستان/محمد محمدي اشتهاردي

ارزشهای انسانی

جمعی از اسیران دشمن را به حضور پیامبر(ص) آوردند، پیامبر (ص) یكی از دستورات در مورد اسیران را كه قتل است برای آنها صلاح دانست و دستوراعدام آنها را صادر كرد، ولی در میان اسیران یك نفر از آنها را آزاد نمود. او پرسید: چرا مرا آزاد كردی ؟ پیامبر (ص) فرمود: جبرئیل به من خبر داد كه تو دارای پنچ خصلت هستی كه خدا و رسولش ، آن پنچ خصلت را دوست دارند، و آن پنچ خصلت عبارت است از: 1 غیرت محكم نسبت به همسرت داری 2 سخاوت 3 نیك خلقی 4 راستگوئی 5 شجاعت وقتی كه آن اسیر، این مطلب را شنید به حقانیت اسلام پی برد و قبول اسلام كرد، و از مسلمین در سطح بالا گردید و در یكی از جنگهای اسلامی ، همراه رسول خدا (ص) با دشمن جنگید و به شهادت رسید.

داستان دوستان/محمد محمدي اشتهاردي

اقتدا به امام رضا (ع)

در یكی از سفرها یكی از زائران ، مرحوم آیه اللّه مقدّس اردبیلی را نمی شناخت . جامه ای به او داد كه برایش بشوید. مرحوم مقدّس اردبیلی قبول نمود. جامه را شست و به نزد وی آورد. مرد او را شناخت . خجل شد و عذرخواهی نمود. مردم او را توبیخ كردند. مقدّس فرمود:
او را ملامت نكنید، حقوق برادران مؤ من زیادتر از این است . آری ! مقدّس اردبیلی در این كار به حضرت رضا علیه السلام اقتدا نمود آنجا كه روزی در حمّام شخصی آنحضرت را نمی شناخت و برای كیسه كشیدن امام را طلبید. امام هشتم علیه السلام او را كیسه كشید و بعد از آنكه مردم وارد شدند و آن حضرت را شناختند و عذر خواستند. امام علیه السلام آن مرد را دلداری داد و مشغول كیسه كشیدن بود تا تمام شد.
داستانهايي از علما/عليرضا حاتمي