دیوان اشعار حافظ ( رباعیات )

ای شرمزده غنچهٔ مستور از تو

حیران و خجل نرگس مخمور از تو


گل با تو برابری کجا یارد کرد

کاو نور ز مه دارد و مه نور از تو

ای باد حدیث من نهانش می‌گو

سر دل من به صد زبانش می‌گو


می‌گو نه بدانسان که ملالش گیرد

می‌گو سخنی و در میانش می‌گو

ای سایهٔ سنبلت سمن پرورده

یاقوت لبت در عدن پرورده


همچون لب خود مدام جان می‌پرور

زان راح که روحیست به تن پرورده

گفتی که تو را شوم مدار اندیشه

دل خوش کن و بر صبر گمار اندیشه


کو صبر و چه دل، کنچه دلش می‌خوانند

یک قطرهٔ خون است و هزار اندیشه

آن جام طرب شکار بر دستم نه

وان ساغر چون نگار بر دستم نه


آن می‌که چو زنجیر بپیچد بر خود

دیوانه شدم بیار بر دستم نه

با شاهد شوخ شنگ و با بربط و نی

کنجی و فراغتی و یک شیشهٔ می


چون گرم شود ز باده ما را رگ و پی

منت نبریم یک جو از حاتم طی

قسام بهشت و دوزخ آن عقده گشای

ما را نگذارد که درآییم ز پای


تا کی بود این گرگ ربایی، بنمای

سرپنجهٔ دشمن افکن ای شیر خدای

ای کاش که بخت سازگاری کردی

با جور زمانه یار یاری کردی


از دست جوانی‌ام چو بربود عنان

پیری چو رکاب پایداری کردی

گر همچو من افتادهٔ این دام شوی

ای بس که خراب باده و جام شوی


ما عاشق و رند و مست و عالم سوزیم

با ما منشین اگر نه بدنام شوی

شد عرصه زمین چو بساط ارم جوان

از پرتو سعادت شاه جهان ستان


خاقان شرق و غرب که در شرق و غرب اوست

صاحب قران خسرو و شاه خدایگان


خورشید ملک پرور و سلطان دادگر

دارای دادگستر و کسرای کی نشان


سلطان نشان عرصه اقلیم سلطنت

بالانشین مسند ایوان لامکان


اعظم جلال دولت و دین آنکه رفعتش

دارد همیشه توسن ایام زیر ران


دارای دهر شاه شجاع آفتاب ملک

خاقان کامگار و شهنشاه نوجوان


ماهی که شد به طلعتش افروخته زمین

شاهی که شد به همتش افراخته زمان


سیمرغ وهم را نبود قوت عروج

آنجا که باز همت او سازد آشیان


گر در خیال چرخ فتد عکس تیغ او

از یکدگر جدا شود اجزای توأمان


حکمش روان چو باد در اطراف بر و بحر

مهرش نهان چو روح در اعضای انس و جان


ای صورت تو ملک جمال و جمال ملک

وی طلعت تو جان جهان و جهان جان


تخت تو رشک مسند جمشید و کیقباد

تاج تو غبن افسر دارا و اردوان


تو آفتاب ملکی و هر جا که می روی

چون سایه از قفای تو دولت بود دوان


ارکان نپرورد چو تو گوهر به هیچ قرن

گردون نیاورد چو تو اختر به صد


قران بی طلعت تو جان نگراید به کالبد

بی نعمت تو مغز نبندد در استخوان


هر دانشی که در دل دفتر نیامده ست

دارد چو آب خامه تو بر سر زبان


دست تو را به ابر که یارد شبیه کرد

چون بدره بدره این دهد و قطره قطره آن


با پایه جلال تو افلاک پایمال

وز دست بحر جود در دهر داستان


بر چرخ علم ماهی و بر فرق ملک تاج

شرع از تو در حمایت و دین از تو در امان


ای خسرو منیع جناب رفیع قدر

وی داور عظیم مثال رفیع شان


علم از تو در حمایت و عقل از تو با شکوه

در چشم فضل نوری و در جسم ملک جان


ای آفتاب ملک که در جنب همتت

چون ذره حقیر بود گنج شایگان


در جنب بحر جود تو از ذره کمتر است

صد گنج شایگان که ببخشی به رایگان


عصمت نهفته رخ به سراپرده ات مقیم

دولت گشاده رخت بقا زیر کندلان


گردون برای خیمه خورشید فلکه ات

از کوه و ابر ساخته نازیر و سایه بان


وین اطلس مقرنس زرد و ز زرنگار

چتری بلند بر سر خرگاه خویش دان


بعد از کیان به ملک سلیمان نداد کس

این ساز و این خزینه و این لشکر گران


بودی درون گلشن و از پردلان تو

در هند بود غلغل و در زنگ بد فغان


در دشت روم خیمه زدی و غریو کوس

از دشت روم رفت به صحرای سیستان


تا قصر زرد تاختی و لرزه اوفتاد

در قصرهای قیصر و در خانه های خان


آن کیست کاو به ملک کند باتو همسری

از مصر تا به روم و ز چین تا به قیروان


سال دگر ز قیصرت از روم باج سر

وز چینت آورند به درگه خراج جان


تو شاکری ز خالق و خلق از تو شاکرند

تو شادمان به دولت و ملک از تو شادمان


اینک به طرف گلشن و بستان همی روی

با بندگان سمند سعادت به زیر ران


ای ملهکی که در صف کروبیان قدس

فیضی رسد به خاطر پاکت زمان زمان


ای آشکار پیش دلت هرچه کردگار

دارد همی به پرده غیب اندرون نهان


داده فلک عنان ارادت به دست تو

یعنی که مرکبم به مراد خودم بران


گر کوششیت افتد پر داده ام به تیر

ور بخششیت باید زر داده ام به کان


خصمت کجاست در کف پای خودش فکن

یار تو کیست بر سر چشم منش نشان هم کام


من به خدمت تو گشته منتظم

هم نام من به مدحت تو گشته جاودان

ز دلبری نتوان لاف زد به آسانی

هزار نکته در این کار هست تا دانی


بجز شکردهنی مایه هاست خوبی را

به خاتمی نتوان زد دم سلیمانی


هزار سلطنت دلبری بدان نرسد

که در دلی به هنر خویش را بگنجانی


چه گردها که برانگیختی ز هستی من

مباد خسته سمندت که تیز می رانی


به همنشینی رندان سری فرود آور

که گنجهاست در این بی سری و سامانی


بیار باده رنگین که یک حکایت راست

بگویم و نکنم رخنه در مسلمانی


به خاک پای صبوحی کنان که تا من مست

ستاده بر در میخانه ام به دربانی


به هیچ زاهد ظاهرپرست نگذشتم

که زیر خرقه نه زنار داشت پنهانی


به نام طره دلبند خویش خیری کن

که تا خداش نگه دارد از پریشانی


مگیر چشم عنایت ز حال حافظ باز

وگرنه حال بگویم به آصف ثانی


وزیر شاه نشان خواجه زمین و زمان

که خرم است بدو حال انسی و جانی


قوام دولت دنیی محمد بن علی

که می درخشدش از چهره فر یزدانی


زهی حمیده خصالی که گاه فکر صواب

تو را رسد که کنی دعوی جهانبانی


طراز دولت باقی تو را همی زیبد

که همتت نبرد نام عالم فانی


اگر نه گنج عطای تو دستگیر شود

همه بسیط زمین رو نهد به ویرانی


تو را که صورت جسم تو را هیولایی است

چو جوهر ملکی در لباس انسانی


کدام پایه تعظیم نصب شاید کرد

که در مسالک فکرت نه برتر از آنی


درون خلوت کروبیان عالم قدس

صریر کلک تو باشد سماع روحانی


تو را رسد شکر آویز خواجگی گه جود

که آستین به کریمان عالم افشانی


صواعق سخطت را چگونه شرح دهم

نعوذ بالله از آن فتنه های طوفانی


سوابق کرمت را بیان چگونه کنم

تبارک الله از آن کارساز ربانی


کنون که شاهد گل را به جلوه گاه چمن

به جز نسیم صبا نیست همدم جانی


شقایق از پی سلطان گل سپارد باز

به بادبان صبا کله های نعمانی


بدان رسید ز سعی نسیم باد بهار

که لاف می زند از لطف روح حیوانی


سحرگهم چه خوش آمد که بلبلی گلبانگ

به غنچه می زد و می گفت در سخنرانی


که تنگدل چه نشینی ز پرده بیرون آی

که در خم است شرابی چو لعل رمانی


مکن که می نخوری بر جمال گل یک ماه

که باز ماه دگر می خوری پشیمانی


به شکر تهمت تکفیر کز میان برخاست

بکوش کز گل و مل داد عیش بستانی


جفا نه شیوه دین پروری بود حاشا

همه کرامت و لطف است شرع یزدانی


رموز سر اناالحق چه داند آن غافل

که منجذب نشد و از جذبه های سبحانی


درون پرده گل غنچه بین که می سازد

ز بهر دیده خصم تو لعل پیکانی


طرب سرای وزیر است ساقیا مگذار

که غیر جام می آنجا کند گرانجانی


تو بودی آن دم صبح امید کز سر مهر

برآمدی و سر آمد شبان ظلمانی


شنیده ام که ز من یاد می کنی گه گه

ولی به مجلس خاص خودم نمی خوانی


طلب نمی کنی از من سخن جفا این است

وگرنه با تو چه بحث است در سخندانی


ز حافظان جهان کس چو بنده جمع نکرد

لطایف حکمی با کتاب قرآنی


هزار سال بقا بخشدت مدایح من

چنین نفیس متاعی به چون تو ارزانی


سخن دراز کشیدم ولی امیدم هست

که ذیل عفو بدین ماجرا بپوشانی


همیشه تا به بهاران هوا به صفحه باغ

هزار نقش نگارد ز خط ریحانی


به باغ ملک ز شاخ امل به عمر دراز

شکفته باد گل دولتت به آسانی

سپیده دم که صبا بوی لطف جان گیرد

چمن ز لطف هوا نکته برجنان گیرد


هوا ز نکهت گل در چمن تتق بندد

افق ز عکس شفق رنگ گلستان گیرد


نوای چنگ بدانسان زند صلای صبوح

که پیر صومعه راه در مغان گیرد


نکال شب که کند در قدح سیاهی مشک

در او شرار چراغ سحرگهان گیرد


شه سپهر چو زرین سپر کشد در روی

به تیغ صبح و عمود افق جهان گیرد


به رغم زال سیه شاهباز زرین بال

در این مقرنس زنگاری آشیان گیرد


به بزمگاه چمن رو که خوش تماشایی است

چو لاله کاسه نسرین و ارغوان گیرد


چو شهسوار فلک بنگرد به جام صبوح

که چون به شعشعه مهر خاوران گیرد


محیط شمس کشد سوی خویش در خوشاب

که تا به قبضه شمشیر زرفشان گیرد


صبا نگر که دمادم چو رند شاهدباز

گهی لب گل و گه زلف ضیمران گیرد


ز اتحاد هیولا و اختلاف صور

خرد ز هر گل نو نقش صد بتان گیرد


من اندر آن که دم کیست این مبارک دم

که وقت صبح در این تیره خاکدان گیرد


چه حالت است که گل در سحر نماید روی

چه شعله است که در شمع آسمان گیرد


چرا به صد غم و حسرت سپهر دایره شکل

مرا چو نقطه پرگار در میان گیرد


ضمیر دل نگشایم به کس مرا آن به

که روزگار غیور است و ناگهان گیرد


چو شمع هر که به افشای راز شد مشغول

بسش زمانه چو مقراض در زبان گیرد


کجاست ساقی مه روی که من از سر مهر

چو چشم مست خودش ساغر گران گیرد


پیامی آورد از یار و در پی اش جامی

به شادی رخ آن یار مهربان گیرد


نوای مجلس ما چو برکشد مطرب

گهی عراق زند گاهی اصفهان گیرد


فرشته ای به حقیقت سروش عالم غیب

که روضه کرمش نکته بر جنان گیرد


سکندری که مقیم حریم او چون خضر

ز فیض خاک درش عمر جاودان گیرد


جمال چهره اسلام شیخ ابو اسحاق

که ملک در قدمش زیب بوستان گیرد


گهی که بر فلک سروری عروج کند

نخست پایه خود فرق فرقدان گیرد


چراغ دیده محمود آنکه دشمن را

ز برق تیغ وی آتش به دودمان گیرد


به اوج ماه رسد موج خون چو تیغ کشد

به تیر چرخ برد حمله چون کمان گیرد


عروس خاوری از شرم رأی انور او

به جای خود بود ار راه قیروان گیرد


ایا عظیم وقاری که هر که بنده توست

ز رفع قدر کمربند توأمان گیرد


رسد ز چرخ عطارد هزار تهنیتت

چو فکرتت صفت امر کن فکان گیرد


مدام در پی طعن است بر حسود و عدوت

سماک رامح از آن روز و شب سنان گیرد


فلک چو جلوه کنان بنگرد سمند تو را

کمینه پایگهش اوج کهکشان گیرد


ملالتی که کشیدی سعادتی دهدت

که مشتری نسق کار خود از آن گیرد


از امتحان تو ایام را غرض آن است

که از صفای ریاضت دلت نشان گیرد


وگرنه پایه عزت از آن بلندتر است

که روزگار بر او حرف امتحان گیرد


مذاق جانش ز تلخی غم شود ایمن

کسی که شکر شکر تو در دهان گیرد


ز عمر برخورد آن کس که در جمیع صفات

نخست بنگرد آنگه طریق آن گیرد


چو جای جنگ نبیند به جام یازد دست

چو وقت کار بود تیغ جان ستان گیرد


ز لطف غیب به سختی رخ از امید متاب

که مغز نغز مقام اندر استخوان گیرد


شکر کمال حلاوت پس از ریاضت یافت

نخست در شکن تنگ از آن مکان گیرد


در آن مقام که سیل حوادث از چپ و راست

چنان رسد که امان از میان کران گیرد


چه غم بود به همه حال کوه ثابت را

که موجهای چنان قلزم گران گیرد


اگرچه خصم تو گستاخ می رود حالی

تو شاد باش که گستاخی اش چنان گیرد


که هر چه در حق این خاندان دولت کرد

جزاش در زن و فرزند و خان و مان گیرد


زمان عمر تو پاینده باد کاین نعمت

عطیه ای است که در کار انس و جان گیرد

ما برفتیم، تو دانی و دل غمخور ما

بخت بد تا به کجا می برد آبشخور ما


از نثار مژه چون زلف تو در زر گیرم

قاصدی کز تو سلامی برساند بر ما


به دعا آمده‌ام هم به دعا دست بر آر

که وفا با تو قرین باد و خدا یاور ما


فلک آواره به هر سو کندم می‌دانی؟

رشک می‌آیدش از صحبت جان پرور ما


گر همه خلق جهان بر من و تو حیف برند

بکشد از همه انصاف ستم داور ما


روز باشد که بیاید به سلامت بازم

ای خوش آن روز که آید به سلامی بر ما


به سرت گر همه آفاق به هم جمع شوند

نتوان برد هوای تو برون از سر ما


تا ز وصف رخ زیبای تو ما، دم زده‌ایم

ورق گل خجل است از ورق دفتر ما


هر که گوید که کجا رفت خدا را حافظ

گو به زاری سفری کرد و برفت از بر ما

صبح دولت می‌دمد کو جام همچون آفتاب

فرصتی زین به کجا باشد بده جام شراب


خانه بی‌تشویش و ساقی یار و مطرب نکته‌گوی

موسم عیش است و دور ساغر و عهد شباب


از پی تفریح طبع و زیور حسن طرب

خوش بود ترکیب زرین جام با لعل مذاب


از خیال لطف می مشاطهٔ چالاک طبع

در ضمیر برگ گل خوش می‌کند پنهان گلاب


شاهد و مطرب به دست‌افشان و مستان پایکوب

غمزهٔ ساقی ز چشم می‌پرستان برده خواب


تا شد آن مه مشتری درهای حافظ را به نقد

می‌رسد هر دم به گوش زهره گلبانگ رباب

اگر به لطف بخوانی مزید الطاف است

اگر به قهر برانی درون ما صاف است


چو سرو سرکشی ای یار سنگدل با ما

چه چشمهاست که بر روی تو ز اطراف است

غمش تا در دلم مأوا گرفته‌ست

سرم چون زلف او سودا گرفته‌ست

هوس باد بهارم به سوی صحرا برد

باد بوی تو بیاورد و قرار از ما برد


هرکجا بود دلی چشم تو برد از راهش

نه دل خسته بیمار مرا تنها برد


آمد و گرم ببرد آب رخم اشک چو سیم

زر به زر داد کسی کامد و این کالا برد


دل سنگین ترا اشک من آورد به راه

سنگ را سیل تواند به لب دریا برد


دوش دست طربم سلسلهٔ شوق تو بست

پای خیل خردم لشکر غم از جا برد


راه ما غمزهٔ آن ترک‌کمان ابرو زد

رخت ما هندوی آن سرو سهی بالا برد


جام می پیش لبت دم ز روان‌بخشی زد

آب وی آن لب جان‌بخش روان‌افزا برد


بحث بلبل بر حافظ مکن از خوش سخنی

پیش طوطی نتوان نام هزارآوا برد

صراحی دگر بارم از دست برد

به من باز بنمود می دستبرد


هزار آفرین بر می سرخ باد

که از روی ما رنگ زردی ببرد


بنازیم دستی که انگور چید

مریزاد پایی که در هم فشرد


برو زاهدا خورده بر ما مگیر

که کار خدایی نه کاریست خرد


مرا از ازل عشق شد سرنوشت

قضای نوشته نشاید سترد


مزن دم ز حکمت که در وقت مرگ

ارسطو دهد جان، چو بیچاره کرد


مکش رنج بیهوده خرسند باش

قناعت کن ار نیست اطلس چو برد


چنان زندگانی کن اندر جهان

که چون مرده باشی نگویند مرد


شود مست وحدت زجام الست

هر آن کاو چو حافظ می صاف خورد

من و صلاح و سلامت کس این گمان نبرد

که کس به رند خرابات ظن آن نبرد


من این مرقع دیرینه بهر آن دارم

که زیر خرقه کشم مى کسى گمان نبرد


مباش غره به علم و عمل، فقیه! مدام

که هیچکس ز قضاى خداى جان نبرد


اگر چه دیده پاسبان تو ای دل

به هوش باش که نقد تو پاسبان نبرد


سخن به نزد سخندان ادا مکن حافظ

که تحفه کس در و گوهر به بحر و کان نبرد

کارم ز دور چرخ به سامان نمی‌رسد

خون شد دلم ز درد، به درمان نمی‌رسد


با خاک ره ز روی مذلت برابرم

آب رخم همی‌رود و نان نمی‌رسد


پی‌پاره‌ای نمی‌کنم از هیچ استخوان

تا صدهزار زخم به دندان نمی‌رسد


سیرم ز جان خود به سر راستان ولی

بیچاره را چه چاره چو فرمان نمی‌رسد


از آرزوست گشته گر انبار غم دلم

آوخ که آرزوی من ارزان نمی‌رسد


یعقوب را دو دیده ز حسرت سپید گشت

وآوازه‌ای ز مصر به کنعان نمی‌رسد


از حشمت اهل جهل به کیوان رسیده‌اند

جز آه اهل فضل به کیوان نمی‌رسد


از دستبرد جور زمان اهل فضل را

این غصه بس که دست سوی جان نمی‌ رسد


حافظ صبور باش که در راه عاشقی

هر کس که جان نداد به جانان نمی‌رسد

در هر هوا که جز برق اندر طلب نباشد

گر خرمنی بسوزد چندان عجب نباشد


مرغی که با غم دل شد الفتیش حاصل

بر شاخسار عمرش برگ طرب نباشد


در کارخانهٔ عشق ازکفر ناگزیر است

آتش که را بسوزد گر بولهب نباشد


در کیش جان‌فروشان فضل و شرف به رندیست

اینجا نسب نگنجد آنجا حسب نباشد


در محفلی که خورشید اندر شمار ذره‌ست

خود را بزرگ دیدن شرط ادب نباشد


می خور که عمر سرمد گر درجهان توان یافت

جز بادهٔ بهشتی هیچش سبب نباشد


حافظ وصال جانان با چون تو تنگدستی

روزی شود که با آن پیوند شب نباشد

صورت خوبت نگارا خوش به آیین بسته‌اند

گوییا نقش لبت از جان شیرین بسته‌اند


از برای مقدم خیل و خیالت مردمان

زاشک رنگین در دیار دیده آیین بسته‌اند


کار زلف توست مشک‌افشانی و نظارگان

مصلحت را تهمتی بر نافهٔ چین بسته‌اند


یارب آن روی است و در پیرامنش بند کلاه

یا به گرد ماه تابان عقد پروین بسته‌اند

مژده ای دل که مسیحا نفسی می‌آید

که ز انفاس خوشش بوی کسی می‌آید


از غم هجر مکن ناله و فریاد که دوش

زده‌ام فالی و فریادرسی می‌آید


زآتش وادی ایمن نه منم خرم و بس

موسی آنجا به امید قبسی می‌آید


هیچ کس نیست که درکوی تواش کاری نیست

هرکس آنجا به طریق هوسی می‌آید


کس ندانست که منزلگه معشوق کجاست

این قدر هست که بانگ جرسی می‌آید


جرعه‌ای ده که به میخانهٔ ارباب کرم

هر حریفی ز پی ملتمسی می‌آید


دوست را گر سر پرسیدن بیمار غم است

گو بران خوش که هنوزش نفسی می‌آید


خبر بلبل این باغ بپرسید که من

ناله‌ای می‌شنوم کز قفسی می‌آید


یار دارد سر صید دل حافظ یاران

شاهبازی به شکار مگسی می‌آید

دلا چندم بریزی خون ز دیده شرم دار آخر

تو نیز ای دیده خوابی کن مراد دل بر آر آخر


منم یا رب که جانان را ز ساعد بوسه می‌چینم

دعای صبحدم دیدی که چون آمد به کار آخر


مراد دنیی و عقبی به من بخشید روزی‌بخش

به گوشم قول جنگ اول به دستم زلف یار آخر


چو باد از خرمن دونان ربودن خوشه‌ای تا چند

ز همت توشه‌ای بردار و خود تخمی بکار آخر


نگارستان چین دانم نخواهد شد سرایت لیک

به نوک کلک رنگ‌آمیز نقشی می‌نگار آخر


دلا در ملک شبخیزی گر از اندوه نگریزی

دم صبحت بشارتها بیارد زآن دیار آخر


بتی چون ماه زانو زد میی چون لعل پیش آورد

تو گویی تائبم حافظ ز ساقی شرم دار آخر

صبا به مقدم گل راح روح بخشد باز

کجاست بلبل خوشگوی؟ گو برآر آواز!


چه حلقه‌ها که زدم بر در دل از سر سوز

به بوی روز وصال تو در شبان دراز


دلا! ز هجر مکن ناله، زان که در عالم

غم است و شادی و خار و گل و نشیب و فراز


شبی وصال سحرگه ز بخت خواسته‌ام

که با تو شرح سرانجام خود کنم آغاز


به هیچ در نروم بعد از این ز حضرت دوست

چو کعبه یافتم آیم ز بت‌پرستی باز


ز طرهٔ تو پریشانی دلم شد فاش

ز مشک نیست غریب آری ار بود غماز


هزار دیده به روی تو ناظرند و تو خود

نظر به روی کسی بر نمی‌کنی از ناز


امید قد تو می‌داشتم ز بخت بلند

نسیم زلف تو می‌خواستم ز عمر دراز


غبار خاطر ما چشم خصم کور کند

تو رخ به خاک نه ای حافظ و بر آر نماز

جانا تو را که گفت که احوال ما مپرس

بیگانه گرد و قصهٔ هیچ آشنا مپرس


ز آنجا که لطف شامل و خلق کریم توست

جرم نکرده عفو کن و ماجرا مپرس


خواهی که روشنت شود احوال سوز ما

از شمع پرس قصه ز باد هوا مپرس


من ذوق سوز عشق تو دانم نه مدعی

از شمع پرس قصه ز باد هوا مپرس


هیچ آگهی ز عالم درویشیش نبود

آن کس که با تو گفت که درویش را مپرس


از دلق‌پوش صومعه نقد طلب مجوی

یعنی ز مفلسان سخن کیمیا مپرس


در دفتر طبیب خرد باب عشق نیست

ای دل به درد خو کن و نام دوا مپرس


ما قصهٔ سکندر و دارا نخوانده‌ایم

از ما به جز حکایت مهر و وفا مپرس


حافظ رسید موسم گل معرفت مگوی

دریاب نقد وقت و ز چون و چرا مپرس

به جد و جهد چو کاری نمی رود از پیش

به کردگار رها کرده به مصالح خویش


به پادشاهی عالم فرو نیارد سر

اگر ز سر قناعت خبر شود درویش


بنوش باده که قسام صنع قسمت کرد

در آفرینش از انواع نوشدارو نیش


ز سنگ تفرقه خواهی که منحنی نشوی

مشو بسان ترازو تو در پی کم و بیش


ریا حلال شمارند و جام باده حرام

زهی طریقت و ملت زهی شریعت و کیش


ریای زاهد سالوس جان من فرسود

قدح بیار و بنه مرهمی بر این دل ریش


به دلربائی اگر خود سر آمدی چه عجب

که نور حسن تو بود از اساس عالم پیش


دهان نیک تو دلخواه جان حافظ شد

به جان بود خطرم زین دل محال اندیش

رهروان را عشق بس باشد دلیل

آب چشم اندر رهش کردم سبیل


موج اشک ما کی آرد در حساب

آن که کشتی راند بر خون قتیل


بی می و مطرب به فردوسم مخوان

راحتی فی الراح لا فی السلسبیل


اختیاری نیست بدنامی من

ضلنی فی العشق من یهدی السبیل


آتش روی بتان در خود مزن

ور نه در آتش گذر کن چون خلیل


یا بنه بر خود که مقصد گم کنی

یا منه پای اندرین ره بی‌دلیل


با رسوم پیلبانان یاد گیر

یا مده هندوستان با یاد پیل


یا مکش بر چهره نیل عاشقی

یا فرو بر جامهٔ تقوی به نیل


حافظا گر معنیی داری بیار

ورنه دعوی نیست غیر از قال و قیل

روز عید است و من امروز در آن تدبیرم

که دهم حاصل سی‌روزه و ساغر گیرم


چند روزیست که دورم ز رخ ساقی و جام

بس خجالت که به روی آمد ازین تقصیرم


من به خلوت ننشینم پس از این، ور به مثل

زاهد صومعه بر پای نهد زنجیرم


پند پیرانه دهد واعظ شهرم لیکن

من نه آنم که دگر پند کسی بپذیرم


آن که بر خاک در میکده جان داد کجاست

تا نهم در قدم او سر و پیشش میرم


می به زیر کش و سجادهٔ تقوی بر دوش

آه اگر خلق شوند آگه از این تزویرم


خلق گویند که حافظ سخن پیر نیوش

سالخورده میی امروز به از صد پیرم

ای در چمن خوبی رویت چو گل خودرو

چین شکن زلفت چون نافهٔ چین خوش بو


ماه است رخت یا روز؟ مشک است خطت یا شب؟

سیم است برت یا عاج؟ سنگ است دلت یا رو؟


لعلت به در دندان بشکست لب پسته

زلفت به خم چوگان بربود دلم چون گو


آن رایحهٔ زلف است یا لخلخهٔ عنبر؟

یا غالیه می‌ساید در باغچه حسن او؟


گفتی سخن خود رابا یار بباید گفت

ای کاش توانستی گفتن سخنی با او


بدگوی تو آن باشد کز یار کند منعت

گر یار نکو باشد مشنو سخن بدگو


با ما به این می‌باش تا راز نگردد فاش

نبود بد اگر باشی با دلشدگان نیکو


استاد سخن سعدیست پیش همه کس اما

دارد سخن حافظ طرز سخن خواجو

ای از فروغ رویت روشن چراغ دیده

خوشتر ز چشم مستت چشم جهان ندیده


همچون تو نازنینی سر تا قدم لطافت

گیتی نشان نداده ، ایزد نیافریده