دیوان اشعار حافظ ( رباعیات )

هر چند پیر و خسته دل و ناتوان شدم

هر گه که یاد روی تو کردم جوان شدم


شکر خدا که هر چه طلب کردم از خدا

بر منتهای همت خود کامران شدم


ای گلبن جوان بر دولت بخور که من

در سایه تو بلبل باغ جهان شدم


اول ز تحت و فوق وجودم خبر نبود

در مکتب غم تو چنین نکته دان شدم


قسمت حوالتم به خرابات می‌کند

هر چند کاین چنین شدم و آن چنان شدم


آن روز بر دلم در معنی گشوده شد

کز ساکنان درگه پیر مغان شدم


در شاهراه دولت سرمد به تخت بخت

با جام می به کام دل دوستان شدم


از آن زمان که فتنه چشمت به من رسید

ایمن ز شر فتنه آخرزمان شدم


من پیر سال و ماه نیم یار بی‌وفاست

بر من چو عمر می‌گذرد پیر از آن شدم


دوشم نوید داد عنایت که حافظا

بازآ که من به عفو گناهت ضمان شدم

خیال نقش تو در کارگاه دیده کشیدم

به صورت تو نگاری ندیدم و نشنیدم


اگر چه در طلبت همعنان باد شمالم

به گرد سرو خرامان قامتت نرسیدم


امید در شب زلفت به روز عمر نبستم

طمع به دور دهانت ز کام دل ببریدم


به شوق چشمه نوشت چه قطره‌ها که فشاندم

ز لعل باده فروشت چه عشوه‌ها که خریدم


ز غمزه بر دل ریشم چه تیر ها که گشادی

ز غصه بر سر کویت چه بارها که کشیدم


ز کوی یار بیار ای نسیم صبح غباری

که بوی خون دل ریش از آن تراب شنیدم


گناه چشم سیاه تو بود و گردن دلخواه

که من چو آهوی وحشی ز آدمی برمیدم


چو غنچه بر سرم از کوی او گذشت نسیمی

که پرده بر دل خونین به بوی او بدریدم


به خاک پای تو سوگند و نور دیده حافظ

که بی رخ تو فروغ از چراغ دیده ندیدم

ز دست کوته خود زیر بارم

که از بالابلندان شرمسارم


مگر زنجیر مویی گیردم دست

وگر نه سر به شیدایی برآرم


ز چشم من بپرس اوضاع گردون

که شب تا روز اختر می‌شمارم


بدین شکرانه می‌بوسم لب جام

که کرد آگه ز راز روزگارم


اگر گفتم دعای می فروشان

چه باشد حق نعمت می‌گزارم


من از بازوی خود دارم بسی شکر

که زور مردم آزاری ندارم


سری دارم چو حافظ مست لیکن

به لطف آن سری امیدوارم

گر چه افتاد ز زلفش گرهی در کارم

همچنان چشم گشاد از کرمش می‌دارم


به طرب حمل مکن سرخی رویم که چو جام

خون دل عکس برون می‌دهد از رخسارم


پرده مطربم از دست برون خواهد برد

آه اگر زان که در این پرده نباشد بارم


پاسبان حرم دل شده‌ام شب همه شب

تا در این پرده جز اندیشه او نگذارم


منم آن شاعر ساحر که به افسون سخن

از نی کلک همه قند و شکر می‌بارم


دیده بخت به افسانه او شد در خواب

کو نسیمی ز عنایت که کند بیدارم


چون تو را در گذر ای یار نمی‌یارم دید

با که گویم که بگوید سخنی با یارم


دوش می‌گفت که حافظ همه روی است و ریا

بجز از خاک درش با که بود بازارم

گر دست دهد خاک کف پای نگارم

بر لوح بصر خط غباری بنگارم


بر بوی کنار تو شدم غرق و امید است

از موج سرشکم که رساند به کنارم


پروانه او گر رسدم در طلب جان

چون شمع همان دم به دمی جان بسپارم


امروز مکش سر ز وفای من و اندیش

زان شب که من از غم به دعا دست برآرم


زلفین سیاه تو به دلداری عشاق

دادند قراری و ببردند قرارم


ای باد از آن باده نسیمی به من آور

کان بوی شفابخش بود دفع خمارم


گر قلب دلم را ننهد دوست عیاری

من نقد روان در دمش از دیده شمارم


دامن مفشان از من خاکی که پس از من

زین در نتواند که برد باد غبارم


حافظ لب لعلش چو مرا جان عزیز است

عمری بود آن لحظه که جان را به لب آرم

در نهانخانه عشرت صنمی خوش دارم

کز سر زلف و رخش نعل در آتش دارم


عاشق و رندم و میخواره به آواز بلند

وین همه منصب از آن حور پریوش دارم


گر تو زین دست مرا بی سر و سامان داری

من به آه سحرت زلف مشوش دارم


گر چنین چهره گشاید خط زنگاری دوست

من رخ زرد به خونابه منقش دارم


گر به کاشانه رندان قدمی خواهی زد

نقل شعر شکرین و می بی‌غش دارم


ناوک غمزه بیار و رسن زلف که من

جنگ‌ها با دل مجروح بلاکش دارم


حافظا چون غم و شادی جهان در گذر است

بهتر آن است که من خاطر خود خوش دارم

مرا عهدیست با جانان که تا جان در بدن دارم

هواداران کویش را چو جان خویشتن دارم


صفای خلوت خاطر از آن شمع چگل جویم

فروغ چشم و نور دل از آن ماه ختن دارم


به کام و آرزوی دل چو دارم خلوتی حاصل

چه فکر از خبث بدگویان میان انجمن دارم


مرا در خانه سروی هست کاندر سایه قدش

فراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم


گرم صد لشکر از خوبان به قصد دل کمین سازند

بحمد الله و المنه بتی لشکرشکن دارم


سزد کز خاتم لعلش زنم لاف سلیمانی

چو اسم اعظمم باشد چه باک از اهرمن دارم


الا ای پیر فرزانه مکن عیبم ز میخانه

که من در ترک پیمانه دلی پیمان شکن دارم


خدا را ای رقیب امشب زمانی دیده بر هم نه

که من با لعل خاموشش نهانی صد سخن دارم


چو در گلزار اقبالش خرامانم بحمدالله

نه میل لاله و نسرین نه برگ نسترن دارم


به رندی شهره شد حافظ میان همدمان لیکن

چه غم دارم که در عالم قوام الدین حسن دارم

من که باشم که بر آن خاطر عاطر گذرم

لطف‌ها می‌کنی ای خاک درت تاج سرم


دلبرا بنده نوازیت که آموخت بگو

که من این ظن به رقیبان تو هرگز نبرم


همتم بدرقه راه کن ای طایر قدس

که دراز است ره مقصد و من نوسفرم


ای نسیم سحری بندگی من برسان

که فراموش مکن وقت دعای سحرم


خرم آن روز کز این مرحله بربندم بار

و از سر کوی تو پرسند رفیقان خبرم


حافظا شاید اگر در طلب گوهر وصل

دیده دریا کنم از اشک و در او غوطه خورم


پایه نظم بلند است و جهان گیر بگو

تا کند پادشه بحر دهان پرگهرم

جوزا سحر نهاد حمایل برابرم

یعنی غلام شاهم و سوگند می‌خورم


ساقی بیا که از مدد بخت کارساز

کامی که خواستم ز خدا شد میسرم


جامی بده که باز به شادی روی شاه

پیرانه سر هوای جوانیست در سرم


راهم مزن به وصف زلال خضر که من

از جام شاه جرعه کش حوض کوثرم


شاها اگر به عرش رسانم سریر فضل

مملوک این جنابم و مسکین این درم


من جرعه نوش بزم تو بودم هزار سال

کی ترک آبخورد کند طبع خوگرم


ور باورت نمی‌کند از بنده این حدیث

از گفته کمال دلیلی بیاورم


گر برکنم دل از تو و بردارم از تو مهر

آن مهر بر که افکنم آن دل کجا برم


منصور بن مظفر غازیست حرز من

و از این خجسته نام بر اعدا مظفرم


عهد الست من همه با عشق شاه بود

و از شاهراه عمر بدین عهد بگذرم


گردون چو کرد نظم ثریا به نام شاه

من نظم در چرا نکنم از که کمترم


شاهین صفت چو طعمه چشیدم ز دست شاه

کی باشد التفات به صید کبوترم


ای شاه شیرگیر چه کم گردد ار شود

در سایه تو ملک فراغت میسرم


شعرم به یمن مدح تو صد ملک دل گشاد

گویی که تیغ توست زبان سخنورم


بر گلشنی اگر بگذشتم چو باد صبح

نی عشق سرو بود و نه شوق صنوبرم


بوی تو می‌شنیدم و بر یاد روی تو

دادند ساقیان طرب یک دو ساغرم


مستی به آب یک دو عنب وضع بنده نیست

من سالخورده پیر خرابات پرورم


با سیر اختر فلکم داوری بسیست

انصاف شاه باد در این قصه یاورم


شکر خدا که باز در این اوج بارگاه

طاووس عرش می‌شنود صیت شهپرم


نامم ز کارخانه عشاق محو باد

گر جز محبت تو بود شغل دیگرم


شبل الاسد به صید دلم حمله کرد و من

گر لاغرم وگرنه شکار غضنفرم


ای عاشقان روی تو از ذره بیشتر

من کی رسم به وصل تو کز ذره کمترم


بنما به من که منکر حسن رخ تو کیست

تا دیده‌اش به گزلک غیرت برآورم


بر من فتاد سایه خورشید سلطنت

و اکنون فراغت است ز خورشید خاورم


مقصود از این معامله بازارتیزی است

نی جلوه می‌فروشم و نی عشوه می‌خرم

تو همچو صبحی و من شمع خلوت سحرم

تبسمی کن و جان بین که چون همی‌سپرم


چنین که در دل من داغ زلف سرکش توست

بنفشه زار شود تربتم چو درگذرم


بر آستان مرادت گشاده‌ام در چشم

که یک نظر فکنی خود فکندی از نظرم


چه شکر گویمت ای خیل غم عفاک الله

که روز بی‌کسی آخر نمی‌روی ز سرم


غلام مردم چشمم که با سیاه دلی

هزار قطره ببارد چو درد دل شمرم


به هر نظر بت ما جلوه می‌کند لیکن

کس این کرشمه نبیند که من همی‌نگرم


به خاک حافظ اگر یار بگذرد چون باد

ز شوق در دل آن تنگنا کفن بدرم

به تیغم گر کشد دستش نگیرم

وگر تیرم زند منت پذیرم


کمان ابرویت را گو بزن تیر

که پیش دست و بازویت بمیرم


غم گیتی گر از پایم درآرد

بجز ساغر که باشد دستگیرم


برآی ای آفتاب صبح امید

که در دست شب هجران اسیرم


به فریادم رس ای پیر خرابات

به یک جرعه جوانم کن که پیرم


به گیسوی تو خوردم دوش سوگند

که من از پای تو سر بر نگیرم


بسوز این خرقه تقوا تو حافظ

که گر آتش شوم در وی نگیرم

مزن بر دل ز نوک غمزه تیرم

که پیش چشم بیمارت بمیرم


نصاب حسن در حد کمال است

زکاتم ده که مسکین و فقیرم


چو طفلان تا کی ای زاهد فریبی

به سیب بوستان و شهد و شیرم


چنان پر شد فضای سینه از دوست

که فکر خویش گم شد از ضمیرم


قدح پر کن که من در دولت عشق

جوان بخت جهانم گر چه پیرم


قراری بسته‌ام با می فروشان

که روز غم بجز ساغر نگیرم


مبادا جز حساب مطرب و می

اگر نقشی کشد کلک دبیرم


در این غوغا که کس کس را نپرسد

من از پیر مغان منت پذیرم


خوشا آن دم کز استغنای مستی

فراغت باشد از شاه و وزیرم


من آن مرغم که هر شام و سحرگاه

ز بام عرش می‌آید صفیرم


چو حافظ گنج او در سینه دارم

اگر چه مدعی بیند حقیرم

نماز شام غریبان چو گریه آغازم

به مویه‌های غریبانه قصه پردازم


به یاد یار و دیار آن چنان بگریم زار

که از جهان ره و رسم سفر براندازم


من از دیار حبیبم نه از بلاد غریب

مهیمنا به رفیقان خود رسان بازم


خدای را مددی ای رفیق ره تا من

به کوی میکده دیگر علم برافرازم


خرد ز پیری من کی حساب برگیرد

که باز با صنمی طفل عشق می‌بازم


بجز صبا و شمالم نمی‌شناسد کس

عزیز من که بجز باد نیست دمسازم


هوای منزل یار آب زندگانی ماست

صبا بیار نسیمی ز خاک شیرازم


سرشکم آمد و عیبم بگفت روی به روی

شکایت از که کنم خانگیست غمازم


ز چنگ زهره شنیدم که صبحدم می‌گفت

غلام حافظ خوش لهجه خوش آوازم

گر دست رسد در سر زلفین تو بازم

چون گوی چه سرها که به چوگان تو بازم


زلف تو مرا عمر دراز است ولی نیست

در دست سر مویی از آن عمر درازم


پروانه راحت بده ای شمع که امشب

از آتش دل پیش تو چون شمع گدازم


آن دم که به یک خنده دهم جان چو صراحی

مستان تو خواهم که گزارند نمازم


چون نیست نماز من آلوده نمازی

در میکده زان کم نشود سوز و گدازم


در مسجد و میخانه خیالت اگر آید

محراب و کمانچه ز دو ابروی تو سازم


گر خلوت ما را شبی از رخ بفروزی

چون صبح بر آفاق جهان سر بفرازم


محمود بود عاقبت کار در این راه

گر سر برود در سر سودای ایازم


حافظ غم دل با که بگویم که در این دور

جز جام نشاید که بود محرم رازم

در خرابات مغان گر گذر افتد بازم

حاصل خرقه و سجاده روان دربازم


حلقه توبه گر امروز چو زهاد زنم

خازن میکده فردا نکند در بازم


ور چو پروانه دهد دست فراغ بالی

جز بدان عارض شمعی نبود پروازم


صحبت حور نخواهم که بود عین قصور

با خیال تو اگر با دگری پردازم


سر سودای تو در سینه بماندی پنهان

چشم تردامن اگر فاش نگردی رازم


مرغ سان از قفس خاک هوایی گشتم

به هوایی که مگر صید کند شهبازم


همچو چنگ ار به کناری ندهی کام دلم

از لب خویش چو نی یک نفسی بنوازم


ماجرای دل خون گشته نگویم با کس

زان که جز تیغ غمت نیست کسی دمسازم


گر به هر موی سری بر تن حافظ باشد

همچو زلفت همه را در قدمت اندازم

مژده وصل تو کو کز سر جان برخیزم

طایر قدسم و از دام جهان برخیزم


به ولای تو که گر بنده خویشم خوانی

از سر خواجگی کون و مکان برخیزم


یا رب از ابر هدایت برسان بارانی

پیشتر زان که چو گردی ز میان برخیزم


بر سر تربت من با می و مطرب بنشین

تا به بویت ز لحد رقص کنان برخیزم


خیز و بالا بنما ای بت شیرین حرکات

کز سر جان و جهان دست فشان برخیزم


گر چه پیرم تو شبی تنگ در آغوشم کش

تا سحرگه ز کنار تو جوان برخیزم


روز مرگم نفسی مهلت دیدار بده

تا چو حافظ ز سر جان و جهان برخیزم

چرا نه در پی عزم دیار خود باشم

چرا نه خاک سر کوی یار خود باشم


غم غریبی و غربت چو بر نمی‌تابم

به شهر خود روم و شهریار خود باشم


ز محرمان سراپرده وصال شوم

ز بندگان خداوندگار خود باشم


چو کار عمر نه پیداست باری آن اولی

که روز واقعه پیش نگار خود باشم


ز دست بخت گران خواب و کار بی‌سامان

گرم بود گله‌ای رازدار خود باشم


همیشه پیشه من عاشقی و رندی بود

دگر بکوشم و مشغول کار خود باشم


بود که لطف ازل رهنمون شود حافظ

وگرنه تا به ابد شرمسار خود باشم

من دوستدار روی خوش و موی دلکشم

مدهوش چشم مست و می صاف بی‌غشم


گفتی ز سر عهد ازل یک سخن بگو

آن گه بگویمت که دو پیمانه درکشم


من آدم بهشتیم اما در این سفر

حالی اسیر عشق جوانان مه وشم


در عاشقی گزیر نباشد ز ساز و سوز

استاده‌ام چو شمع مترسان ز آتشم


شیراز معدن لب لعل است و کان حسن

من جوهری مفلسم ایرا مشوشم


از بس که چشم مست در این شهر دیده‌ام

حقا که می نمی‌خورم اکنون و سرخوشم


شهریست پر کرشمه حوران ز شش جهت

چیزیم نیست ور نه خریدار هر ششم


بخت ار مدد دهد که کشم رخت سوی دوست

گیسوی حور گرد فشاند ز مفرشم


حافظ عروس طبع مرا جلوه آرزوست

آیینه‌ای ندارم از آن آه می‌کشم

خیال روی تو چون بگذرد به گلشن چشم

دل از پی نظر آید به سوی روزن چشم


سزای تکیه گهت منظری نمی‌بینم

منم ز عالم و این گوشه معین چشم


بیا که لعل و گهر در نثار مقدم تو

ز گنج خانه دل می‌کشم به روزن چشم


سحر سرشک روانم سر خرابی داشت

گرم نه خون جگر می‌گرفت دامن چشم


نخست روز که دیدم رخ تو دل می‌گفت

اگر رسد خللی خون من به گردن چشم


به بوی مژده وصل تو تا سحر شب دوش

به راه باد نهادم چراغ روشن چشم


به مردمی که دل دردمند حافظ را

مزن به ناوک دلدوز مردم افکن چشم

من که از آتش دل چون خم می در جوشم

مهر بر لب زده خون می‌خورم و خاموشم


قصد جان است طمع در لب جانان کردن

تو مرا بین که در این کار به جان می‌کوشم


من کی آزاد شوم از غم دل چون هر دم

هندوی زلف بتی حلقه کند در گوشم


حاش لله که نیم معتقد طاعت خویش

این قدر هست که گه گه قدحی می نوشم


هست امیدم که علیرغم عدو روز جزا

فیض عفوش ننهد بار گنه بر دوشم


پدرم روضه رضوان به دو گندم بفروخت

من چرا ملک جهان را به جوی نفروشم


خرقه پوشی من از غایت دین داری نیست

پرده‌ای بر سر صد عیب نهان می‌پوشم


من که خواهم که ننوشم بجز از راوق خم

چه کنم گر سخن پیر مغان ننیوشم


گر از این دست زند مطرب مجلس ره عشق

شعر حافظ ببرد وقت سماع از هوشم

گر من از سرزنش مدعیان اندیشم

شیوه مستی و رندی نرود از پیشم


زهد رندان نوآموخته راهی بدهیست

من که بدنام جهانم چه صلاح اندیشم


شاه شوریده سران خوان من بی‌سامان را

زان که در کم خردی از همه عالم بیشم


بر جبین نقش کن از خون دل من خالی

تا بدانند که قربان تو کافرکیشم


اعتقادی بنما و بگذر بهر خدا

تا در این خرقه ندانی که چه نادرویشم


شعر خونبار من ای باد بدان یار رسان

که ز مژگان سیه بر رگ جان زد نیشم


من اگر باده خورم ور نه چه کارم با کس

حافظ راز خود و عارف وقت خویشم

حجاب چهره جان می‌شود غبار تنم

خوشا دمی که از آن چهره پرده برفکنم


چنین قفس نه سزای چو من خوش الحانیست

روم به گلشن رضوان که مرغ آن چمنم


عیان نشد که چرا آمدم کجا رفتم

دریغ و درد که غافل ز کار خویشتنم


چگونه طوف کنم در فضای عالم قدس

که در سراچه ترکیب تخته بند تنم


اگر ز خون دلم بوی شوق می‌آید

عجب مدار که همدرد نافه ختنم


طراز پیرهن زرکشم مبین چون شمع

که سوزهاست نهانی درون پیرهنم


بیا و هستی حافظ ز پیش او بردار

که با وجود تو کس نشنود ز من که منم

چل سال بیش رفت که من لاف می‌زنم

کز چاکران پیر مغان کمترین منم


هرگز به یمن عاطفت پیر می فروش

ساغر تهی نشد ز می صاف روشنم


از جاه عشق و دولت رندان پاکباز

پیوسته صدر مصطبه‌ها بود مسکنم


در شان من به دردکشی ظن بد مبر

کآلوده گشت جامه ولی پاکدامنم


شهباز دست پادشهم این چه حالت است

کز یاد برده‌اند هوای نشیمنم


حیف است بلبلی چو من اکنون در این قفس

با این لسان عذب که خامش چو سوسنم


آب و هوای فارس عجب سفله پرور است

کو همرهی که خیمه از این خاک برکنم


حافظ به زیر خرقه قدح تا به کی کشی

در بزم خواجه پرده ز کارت برافکنم


تورانشه خجسته که در من یزید فضل

شد منت مواهب او طوق گردنم

عمریست تا من در طلب هر روز گامی می‌زنم

دست شفاعت هر زمان در نیک نامی می‌زنم


بی ماه مهرافروز خود تا بگذرانم روز خود

دامی به راهی می‌نهم مرغی به دامی می‌زنم


اورنگ کو گلچهر کو نقش وفا و مهر کو

حالی من اندر عاشقی داو تمامی می‌زنم


تا بو که یابم آگهی از سایه سرو سهی

گلبانگ عشق از هر طرف بر خوش خرامی می‌زنم


هر چند کان آرام دل دانم نبخشد کام دل

نقش خیالی می‌کشم فال دوامی می‌زنم


دانم سر آرد غصه را رنگین برآرد قصه را

این آه خون افشان که من هر صبح و شامی می‌زنم


با آن که از وی غایبم و از می چو حافظ تایبم

در مجلس روحانیان گه گاه جامی می‌زنم

بی تو ای سرو روان با گل و گلشن چه کنم

زلف سنبل چه کشم عارض سوسن چه کنم


آه کز طعنه بدخواه ندیدم رویت

نیست چون آینه‌ام روی ز آهن چه کنم


برو ای ناصح و بر دردکشان خرده مگیر

کارفرمای قدر می‌کند این من چه کنم


برق غیرت چو چنین می‌جهد از مکمن غیب

تو بفرما که من سوخته خرمن چه کنم


شاه ترکان چو پسندید و به چاهم انداخت

دستگیر ار نشود لطف تهمتن چه کنم


مددی گر به چراغی نکند آتش طور

چاره تیره شب وادی ایمن چه کنم


حافظا خلد برین خانه موروث من است

اندر این منزل ویرانه نشیمن چه کنم

من نه آن رندم که ترک شاهد و ساغر کنم

محتسب داند که من این کارها کمتر کنم


من که عیب توبه کاران کرده باشم بارها

توبه از می وقت گل دیوانه باشم گر کنم


عشق دردانه‌ست و من غواص و دریا میکده

سر فروبردم در آن جا تا کجا سر برکنم


لاله ساغرگیر و نرگس مست و بر ما نام فسق

داوری دارم بسی یا رب که را داور کنم


بازکش یک دم عنان ای ترک شهرآشوب من

تا ز اشک و چهره راهت پرزر و گوهر کنم


من که از یاقوت و لعل اشک دارم گنج‌ها

کی نظر در فیض خورشید بلنداختر کنم


چون صبا مجموعه گل را به آب لطف شست

کجدلم خوان گر نظر بر صفحه دفتر کنم


عهد و پیمان فلک را نیست چندان اعتبار

عهد با پیمانه بندم شرط با ساغر کنم


من که دارم در گدایی گنج سلطانی به دست

کی طمع در گردش گردون دون پرور کنم


گر چه گردآلود فقرم شرم باد از همتم

گر به آب چشمه خورشید دامن تر کنم


عاشقان را گر در آتش می‌پسندد لطف دوست

تنگ چشمم گر نظر در چشمه کوثر کنم


دوش لعلش عشوه‌ای می‌داد حافظ را ولی

من نه آنم کز وی این افسانه‌ها باور کنم

صنما با غم عشق تو چه تدبیر کنم

تا به کی در غم تو ناله شبگیر کنم


دل دیوانه از آن شد که نصیحت شنود

مگرش هم ز سر زلف تو زنجیر کنم


آن چه در مدت هجر تو کشیدم هیهات

در یکی نامه محال است که تحریر کنم


با سر زلف تو مجموع پریشانی خود

کو مجالی که سراسر همه تقریر کنم


آن زمان کآرزوی دیدن جانم باشد

در نظر نقش رخ خوب تو تصویر کنم


گر بدانم که وصال تو بدین دست دهد

دین و دل را همه دربازم و توفیر کنم


دور شو از برم ای واعظ و بیهوده مگوی

من نه آنم که دگر گوش به تزویر کنم


نیست امید صلاحی ز فساد حافظ

چون که تقدیر چنین است چه تدبیر کنم

دیده دریا کنم و صبر به صحرا فکنم

و اندر این کار دل خویش به دریا فکنم


از دل تنگ گنهکار برآرم آهی

کآتش اندر گنه آدم و حوا فکنم


مایه خوشدلی آن جاست که دلدار آن جاست

می‌کنم جهد که خود را مگر آن جا فکنم


بگشا بند قبا ای مه خورشیدکلاه

تا چو زلفت سر سودازده در پا فکنم


خورده‌ام تیر فلک باده بده تا سرمست

عقده دربند کمر ترکش جوزا فکنم


جرعه جام بر این تخت روان افشانم

غلغل چنگ در این گنبد مینا فکنم


حافظا تکیه بر ایام چو سهو است و خطا

من چرا عشرت امروز به فردا فکنم

دوش سودای رخش گفتم ز سر بیرون کنم

گفت کو زنجیر تا تدبیر این مجنون کنم


قامتش را سرو گفتم سر کشید از من به خشم

دوستان از راست می‌رنجد نگارم چون کنم


نکته ناسنجیده گفتم دلبرا معذور دار

عشوه‌ای فرمای تا من طبع را موزون کنم


زردرویی می‌کشم زان طبع نازک بی‌گناه

ساقیا جامی بده تا چهره را گلگون کنم


ای نسیم منزل لیلی خدا را تا به کی

ربع را برهم زنم اطلال را جیحون کنم


من که ره بردم به گنج حسن بی‌پایان دوست

صد گدای همچو خود را بعد از این قارون کنم


ای مه صاحب قران از بنده حافظ یاد کن

تا دعای دولت آن حسن روزافزون کنم

به عزم توبه سحر گفتم استخاره کنم

بهار توبه شکن می‌رسد چه چاره کنم


سخن درست بگویم نمی‌توانم دید

که می خورند حریفان و من نظاره کنم


چو غنچه با لب خندان به یاد مجلس شاه

پیاله گیرم و از شوق جامه پاره کنم


به دور لاله دماغ مرا علاج کنید

گر از میانه بزم طرب کناره کنم


ز روی دوست مرا چون گل مراد شکفت

حواله سر دشمن به سنگ خاره کنم


گدای میکده‌ام لیک وقت مستی بین

که ناز بر فلک و حکم بر ستاره کنم


مرا که نیست ره و رسم لقمه پرهیزی

چرا ملامت رند شرابخواره کنم


به تخت گل بنشانم بتی چو سلطانی

ز سنبل و سمنش ساز طوق و یاره کنم


ز باده خوردن پنهان ملول شد حافظ

به بانگ بربط و نی رازش آشکاره کنم

حاشا که من به موسم گل ترک می کنم

من لاف عقل می‌زنم این کار کی کنم


مطرب کجاست تا همه محصول زهد و علم

در کار چنگ و بربط و آواز نی کنم


از قیل و قال مدرسه حالی دلم گرفت

یک چند نیز خدمت معشوق و می کنم


کی بود در زمانه وفا جام می بیار

تا من حکایت جم و کاووس کی کنم


از نامه سیاه نترسم که روز حشر

با فیض لطف او صد از این نامه طی کنم


کو پیک صبح تا گله‌های شب فراق

با آن خجسته طالع فرخنده پی کنم


این جان عاریت که به حافظ سپرد دوست

روزی رخش ببینم و تسلیم وی کنم

روزگاری شد که در میخانه خدمت می‌کنم

در لباس فقر کار اهل دولت می‌کنم


تا کی اندر دام وصل آرم تذروی خوش خرام

در کمینم و انتظار وقت فرصت می‌کنم


واعظ ما بوی حق نشنید بشنو کاین سخن

در حضورش نیز می‌گویم نه غیبت می‌کنم


با صبا افتان و خیزان می‌روم تا کوی دوست

و از رفیقان ره استمداد همت می‌کنم


خاک کویت زحمت ما برنتابد بیش از این

لطف‌ها کردی بتا تخفیف زحمت می‌کنم


زلف دلبر دام راه و غمزه‌اش تیر بلاست

یاد دار ای دل که چندینت نصیحت می‌کنم


دیده بدبین بپوشان ای کریم عیب پوش

زین دلیری‌ها که من در کنج خلوت می‌کنم


حافظم در مجلسی دردی کشم در محفلی

بنگر این شوخی که چون با خلق صنعت می‌کنم

من ترک عشق شاهد و ساغر نمی‌کنم

صد بار توبه کردم و دیگر نمی‌کنم


باغ بهشت و سایه طوبی و قصر و حور

با خاک کوی دوست برابر نمی‌کنم


تلقین و درس اهل نظر یک اشارت است

گفتم کنایتی و مکرر نمی‌کنم


هرگز نمی‌شود ز سر خود خبر مرا

تا در میان میکده سر بر نمی‌کنم


ناصح به طعن گفت که رو ترک عشق کن

محتاج جنگ نیست برادر نمی‌کنم


این تقویم تمام که با شاهدان شهر

ناز و کرشمه بر سر منبر نمی‌کنم


حافظ جناب پیر مغان جای دولت است

من ترک خاک بوسی این در نمی‌کنم

حالیا مصلحت وقت در آن می‌بینم

که کشم رخت به میخانه و خوش بنشینم


جام می گیرم و از اهل ریا دور شوم

یعنی از اهل جهان پاکدلی بگزینم


جز صراحی و کتابم نبود یار و ندیم

تا حریفان دغا را به جهان کم بینم


سر به آزادگی از خلق برآرم چون سرو

گر دهد دست که دامن ز جهان درچینم


بس که در خرقه آلوده زدم لاف صلاح

شرمسار از رخ ساقی و می رنگینم


سینه تنگ من و بار غم او هیهات

مرد این بار گران نیست دل مسکینم


من اگر رند خراباتم و گر زاهد شهر

این متاعم که همی‌بینی و کمتر زینم


بنده آصف عهدم دلم از راه مبر

که اگر دم زنم از چرخ بخواهد کینم


بر دلم گرد ستم‌هاست خدایا مپسند

که مکدر شود آیینه مهرآیینم

گرم از دست برخیزد که با دلدار بنشینم

ز جام وصل می‌نوشم ز باغ عیش گل چینم


شراب تلخ صوفی سوز بنیادم بخواهد برد

لبم بر لب نه ای ساقی و بستان جان شیرینم


مگر دیوانه خواهم شد در این سودا که شب تا روز

سخن با ماه می‌گویم پری در خواب می‌بینم


لبت شکر به مستان داد و چشمت می به میخواران

منم کز غایت حرمان نه با آنم نه با اینم


چو هر خاکی که باد آورد فیضی برد از انعامت

ز حال بنده یاد آور که خدمتگار دیرینم


نه هر کو نقش نظمی زد کلامش دلپذیر افتد

تذرو طرفه من گیرم که چالاک است شاهینم


اگر باور نمی‌داری رو از صورتگر چین پرس

که مانی نسخه می‌خواهد ز نوک کلک مشکینم


وفاداری و حق گویی نه کار هر کسی باشد

غلام آصف ثانی جلال الحق و الدینم


رموز مستی و رندی ز من بشنو نه از واعظ

که با جام و قدح هر دم ندیم ماه و پروینم

در خرابات مغان نور خدا می‌بینم

این عجب بین که چه نوری ز کجا می‌بینم


جلوه بر من مفروش ای ملک الحاج که تو

خانه می‌بینی و من خانه خدا می‌بینم


خواهم از زلف بتان نافه گشایی کردن

فکر دور است همانا که خطا می‌بینم


سوز دل اشک روان آه سحر ناله شب

این همه از نظر لطف شما می‌بینم


هر دم از روی تو نقشی زندم راه خیال

با که گویم که در این پرده چه‌ها می‌بینم


کس ندیده‌ست ز مشک ختن و نافه چین

آن چه من هر سحر از باد صبا می‌بینم


دوستان عیب نظربازی حافظ مکنید

که من او را ز محبان شما می‌بینم

غم زمانه که هیچش کران نمی‌بینم

دواش جز می چون ارغوان نمی‌بینم


به ترک خدمت پیر مغان نخواهم گفت

چرا که مصلحت خود در آن نمی‌بینم


ز آفتاب قدح ارتفاع عیش بگیر

چرا که طالع وقت آن چنان نمی‌بینم


نشان اهل خدا عاشقیست با خود دار

که در مشایخ شهر این نشان نمی‌بینم


بدین دو دیده حیران من هزار افسوس

که با دو آینه رویش عیان نمی‌بینم


قد تو تا بشد از جویبار دیده من

به جای سرو جز آب روان نمی‌بینم


در این خمار کسم جرعه‌ای نمی‌بخشد

ببین که اهل دلی در میان نمی‌بینم


نشان موی میانش که دل در او بستم

ز من مپرس که خود در میان نمی‌بینم


من و سفینه حافظ که جز در این دریا

بضاعت سخن درفشان نمی‌بینم

خرم آن روز کز این منزل ویران بروم

راحت جان طلبم و از پی جانان بروم


گر چه دانم که به جایی نبرد راه غریب

من به بوی سر آن زلف پریشان بروم


دلم از وحشت زندان سکندر بگرفت

رخت بربندم و تا ملک سلیمان بروم


چون صبا با تن بیمار و دل بی‌طاقت

به هواداری آن سرو خرامان بروم


در ره او چو قلم گر به سرم باید رفت

با دل زخم کش و دیده گریان بروم


نذر کردم گر از این غم به درآیم روزی

تا در میکده شادان و غزل خوان بروم


به هواداری او ذره صفت رقص کنان

تا لب چشمه خورشید درخشان بروم


تازیان را غم احوال گران باران نیست

پارسایان مددی تا خوش و آسان بروم


ور چو حافظ ز بیابان نبرم ره بیرون

همره کوکبه آصف دوران بروم

گر از این منزل ویران به سوی خانه روم

دگر آن جا که روم عاقل و فرزانه روم


زین سفر گر به سلامت به وطن بازرسم

نذر کردم که هم از راه به میخانه روم


تا بگویم که چه کشفم شد از این سیر و سلوک

به در صومعه با بربط و پیمانه روم


آشنایان ره عشق گرم خون بخورند

ناکسم گر به شکایت سوی بیگانه روم


بعد از این دست من و زلف چو زنجیر نگار

چند و چند از پی کام دل دیوانه روم


گر ببینم خم ابروی چو محرابش باز

سجده شکر کنم و از پی شکرانه روم


خرم آن دم که چو حافظ به تولای وزیر

سرخوش از میکده با دوست به کاشانه روم

آن که پامال جفا کرد چو خاک راهم

خاک می‌بوسم و عذر قدمش می‌خواهم


من نه آنم که ز جور تو بنالم حاشا

بنده معتقد و چاکر دولتخواهم


بسته‌ام در خم گیسوی تو امید دراز

آن مبادا که کند دست طلب کوتاهم


ذره خاکم و در کوی توام جای خوش است

ترسم ای دوست که بادی ببرد ناگاهم


پیر میخانه سحر جام جهان بینم داد

و اندر آن آینه از حسن تو کرد آگاهم


صوفی صومعه عالم قدسم لیکن

حالیا دیر مغان است حوالتگاهم


با من راه نشین خیز و سوی میکده آی

تا در آن حلقه ببینی که چه صاحب جاهم


مست بگذشتی و از حافظت اندیشه نبود

آه اگر دامن حسن تو بگیرد آهم


خوشم آمد که سحر خسرو خاور می‌گفت

با همه پادشهی بنده تورانشاهم