نگاهی کوتاه به زندگی استاد محمدعلی عطار هروی خوشنویس آستان قدس رضوی

استاد عطار هروی، فرزند محمد اسماعیل در سال ۱۳۲۸ هجری قمری در شهر کهنه هرات در محله خواجه عبدالله مصری به دنیا آمد.
نیاکان او همگی از عالمان دینی روزگار خود بودند، اما پدرش منبر را ترک کرد و به پیشه عطاری و خوشنویسی روی آورد و فرزند خود محمدعلی را نیز در این رشته پرورش داد.
عطارهروی آموزش های ابتدایی را در مکتب های سنتی هرات فرا گرفت و سپس نزد پدرش در عطاری به آموزش خوشنویسی پرداخت.



آنگونه که خود وی حکایت کرده، اولین استادش در مکتبخانه، آخند ملا محمد رحیم بوده که قلم را به دست وی داده است.
در سالهای بعد، استاد عطار، شاگرد ملا محمدصدیق نیازی شد و در این دوره با خطوط کوفی آشنا شد.
عطار هروی آشنایی خود با نیازی و خطوط کوفی را چنین حکایت می کند: "... در بدو امر همواره بدان فکر بودم که چگونه این خطوط (خطوط کوفی در مسجد جامع هرات) را بخوانم. یکی از دوستان گفت بدین خطوط و انواع دیگر، ملا محمدصدیق نیازی آشنایی دارد ... اتفاقا بعد از ساعتی، آدم خوش لباسی که چپن ماهوت ابریشم دوزی دربر (به تن) و کفش زری دوزی به پا داشت و با عصایی که در غزنی نقش و نگار یافته بود، آمد. او این خطوط را با مهارت کاملی خواند و من خیلی خوش شدم. از زبان او شنیدم که گفت: شاگرد من شو تا بدین خطوط شناسا گردی، من چون تشنه ای که به دریا رسیده باشد فردا با قلم و کاغذ به سویش رهسپار شدم."
محمد نیازی، عطار بزرگترین رهنما و استاد خود را از دست داد ولی دیگر به مرحله ای رسیده بود که بتواند خود نیز ادامه دهنده کار او باشد.
استاد عطار با کاوش در آثار باستانی، اسناد تاریخی، و گرد آوری مسکوکات دوره های قرن اول و دوم اسلام، بخصوص رسم الخط خلفای راشدین، به نمونه اصلی خط کوفی دست پیدا کرد.
او سپس با تحقیق در دوره های بنی عباس، بنی امیه، غزنویان و دوره تیموری، به انواع و اقسام تفاوت هایی که در خط کوفی وجود داشت، آشنا شد.
عطار هروی، تنها خوشنویسی بود که توانایی کتابت بیش از چهل نوع خط را داشت.
وی در سال ۱۳۴۵ خورشیدی از طرف محمد عثمان صدقی، وزیر اطلاعات و فرهنگ وقت افغانستان، به سمت رئیس موزیم (موزه) هرات برگزیده شد و چند سالی در این سمت باقی ماند.
هجرت به ایران

http://www.bbc.co.uk/f/t.gif http://www.bbc.co.uk/worldservice/im...x-asawar01.jpg
مجموعه ای از آثار عطار هروی به نام 'اساور' اخیراً در ایران چاپ شده استبا ورود نیروهای شوروی به افغانستان و آغاز جنگ در این کشور، عطار هروی راهی ایران شد و تمام کتیبه هایی که او سالها در بدست آوردن آن زحمت کشیده بود، همه از بین رفت. گنجینه ای از مسکوکات دوره های مختلف نیز در این دوران غارت شد.
عطار هروی با ورود به ایران، در بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی در شهر مشهد مشغول به کار شد و تا روزهای آخر عمر، در آنجا کار کرد.
آثار
گنجینه خطوط
از استاد عطار هروی، تاکنون آثار زیادی به چاپ رسیده است که "گنجینه خطوط" از مهم ترین این آثار است.
در این مجموعه، خط کوفی، ثلث، ریحانی، محقق، شجری، نسخ، نستعلیق، شکسته و شماری دیگر، توسط عطار کتابت شده است.
این مجموعه در سال ۱۳۴۶ توسط وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان در کابل منتشر شده است و در آن دو مقدمه به زبان پشتو یکی به قلم عبدالرئوف بینوا وزیر اطلاعات و فرهنگ وقت و دیگری به قلم محمد ابراهیم خاخوزی رئیس کتابخانه کابل، و یک مقدمه به زبان فارسی توسط استاد نجیب مایل هروی نوشته شده است.
الهی نامه خواجه عبداالله انصاری، سنگ نبشته های هرات، نمونه های خط نیز از دیگر آثار وی است که در افغانستان به چاپ رسیده است.
قران المحلی

http://www.bbc.co.uk/f/t.gif http://www.bbc.co.uk/worldservice/im...eravi--203.jpg
از استاد عطار هروی، آثار و کتیبه های ارزشمندی در داخل و خارج افغانستان به یادگار مانده است"قرآن المحلی" اثر دیگر عطار هروی است که در آن ۶۸ کتیبه از سوره های مختلف قرآن توسط وی کتابت شده است . این اثر در سال ۱۳۶۶ خورشیدی توسط انتشارات سروش، مربوط به صدا وسیمای ایران در تهران به چاپ رسیده است.
"هنر آیه نگاری قرآن کریم" نیز از دیگر آثار عطار هروی است که در ایران به چاپ رسید.
این اثر به تلاش محمد مهدی هراتی از هنرمندان ایرانی و با ترسیم و طراحی محمد علی کشاورز نقاش و بازیگر ایرانی در تهران منتشر شده است.
اساور آخرین اثر مکتوب از عطار هروی است که بعد از ۱۵ سال که از مرگ وی می گذرد به همت رفیع اصیل یوسفی در مشهد منتشر شده است.
کتیبه ها
علاوه بر این آثار، از عطار کتیبه های زیادی در افغانستان و کشورهای مختلف برجای مانده است. کتیبه های مسجد جامع هرات، مزار خواجه مودود چشتی، مسجد لشگر گاه، خرقه شریف در هرات، ایوان مسجد زیارت عبدالرحمان جامی، مسجد بکرآباد و مسجد سکندر جان(همگی در هرات)، مسجد گوهرشاد مشهد، مسجد حاجی یعقوب در کابل، مسجد قبا در شهر تربت جام در ایران و مسجد هامبورگ در آلمان، آثار ماندگار و ارزشمندی است که از محمد علی عطار هروی، به یادگار مانده است.
شاگردان استاد

http://www.bbc.co.uk/f/t.gif http://www.bbc.co.uk/worldservice/im...ttar-herat.jpg
عطار هروی در طول عمر هنری خود، شاگردان زیادی پرورش داد عطار هروی در طول عمر هنری خود، شاگردان زیادی پرورش داد که از مهمترین آنها می توان از امین الله پیرزاد هروی، حسین وفا سلجوقی (فرزند فکری سلجوقی)، محمود و بهبود عطار (فرزندانش)، عزت الله مولوی زاده، نثاراحمد معلم، سراج الدین باغدشتی، حبیب الله طبیب، ملا عبدالرئوف و ناصر طالب یاد کرد. و سر انجام در تاریخ ۲۷ حوت سال ۱۳۷۱ خورشیدی، استاد محمدعلی عطار هروی، در سن ۷۸ سالگی در شهر مشهد در گذشت.
پیکر استاد را در داخل حرم امام رضا، جایی که سالها در آن به کار خوشنویسی و کتیبه نگاری مشغول بود، به خاک سپردند.

منبع سایت فارسی بی بی سی و روزنامه های ایران و شرق.