باران ماهواره بر زمین
یك ماهواره روسی كه در پرتاب روز جمعه خود به دلیل اشكال در موتورهای موشك سایوز، نتوانسته بود به مدار از پیش طراحی شده دست پیدا كند، سرانجام تسلیم قدرت جو زمین شد و سقوط كرد. این ماهواره بعد از ماهواره آمریکایی Uars که اواخر سپتامبر و ماهواره Rosat آلمان که اواخر اکتبر به زمین سقوط کردند چندمین کاوشگری است که در ماههای اخیر سقوط می کند ولی با این تفاوت که دو ماهواره قبلی، ماموریت های خود را به خوبی انجام دادند و سال ها بعد از اتمام ماموریتشان سقوط کردند اما ماهواره روسی ها به نوعی جوان مرگ شد!قطعات این ماهواره در منطقه نوووسیبریسك در سیبریه مركزی سقوط كردند و از میان همه آنها یك مخزن فولادی 50 سانتی متری سقف یك خانه را در شهرك واگا ایتسوو برای برخورد مناسب دید. دست بر قضا این خانه در خیابانی قرار دارد كه به افتخار فضانوردان پیشروی اتحاد جماهیر شوروی سابق، كیهان نورد نامیده می‌شود. این برخورد فقط باعث آسیب‌دیدن سقف خانه شد و خسارات جانی بر جای نگذاشت.در حدود 4 ماه قبل که فضاپیمای باری M-12M روسیه به مقصد ایستگاه فضایی بین المللی نتوانست خود را به مدار زمین برساند و در منطقه ای در نزدیکی سیبری یا منطقه "آلتای" روسیه منهدم شد بسیاری از کارشناسان از این حادثه که در اولین پرواز پس از عصر شاتلها انجام شد به عنوان یک بحران یاد کردند و به نظر می رسد بحران یاد شده اکنون از راه رسیده استاشكال پیش آمده اخیر در موشك فضایی سایوز در سال گذشته باعث حوادث فضایی متعددی شده است. در آخرین مورد شاهد از دست رفتن كپسول فضایی پروگرس بودیم كه چند تن محموله غذایی، آب و اكسیژن را كه به مقصد ایستگاه بین‌المللی فضایی بارگیری شده بود در راه رسیدن به فضا نابود كرد. اكنون و از آنجا كه از همین موشك برای ارسال فضانوردان به مدار زمین نیز استفاده می‌شود، نگرانی‌های عمیقی برای سلامت فضانوردان در مسیر سفر به فضا ایجاد شده است، مخصوصا این‌كه بسیاری از این فضانوردان از كشورهای اروپایی و آمریكایی بلیت سوار شدن بر سایوز را تهیه می‌كنند.در سال گذشته روسیه سه ماهواره ناوبری، یك ماهواره فوق پیشرفته جاسوسی، یك ماهواره مخابراتی، یك كپسول فضایی پروگرس و یك كاوشگر فضایی به نام فوبوس ـ گرانت كه به مقصد مریخ پرتاب شده بود را به دلایل متفاوتی در فضا از دست داد. این ناكامی‌های متعدد و پشت سر هم برای كشوری كه وارث قدرت فضایی بی‌چون و چرای اتحاد جماهیر شوروی سابق است، سرافكندگی بزرگی به شمار می‌رود.یك ماهواره روسی كه در پرتاب روز جمعه خود به دلیل اشكال در موتورهای موشك سایوز، نتوانسته بود به مدار از پیش طراحی شده دست پیدا كند، سرانجام تسلیم قدرت جو زمین شد و سقوط كرد
در میان همه این ناكامی‌ها، شكست پروژه فوبوس ـ گرانت كه قرار بود بر سطح فوبوس، یكی از دو قمر مریخ فرود آید، یاس زیادی در كاخ كرملین به وجود آورد. مهندسان مركز كنترل زمینی این كاوشگر فضایی شكست خورده، پیش‌بینی می‌كنند كه فوبوس ـ گرانت در اواخر ژانویه سال جاری میلادی سقوط كند.فوبوس گرانت که به سمت "فوبوس"، یکی از بزرگترین قمرهای مریخ پرتاب شد قرار بود پس از 20 سال روسیه را به عرصه تحقیقات فضایی بازگرداند. درحقیقت روسیه امیدوار بود تا با پرتاب این کاوشگر در کنار رقیب قدیمی خود آمریکا و رقبای جدیدی چون چین و هند در تحقیقات فضایی شرکت کند. این اولین ماموریت بین سیاره ای مسکو از سال 1988 بود. آخرین موفقیت روسیه در این عرضه در سال 1986 و با پرتاب کاوشگر "وگا" برای تحقیق درباره سیاره زهره و دنباله دار هالی انجام شد. از آن پس، آژانس فضایی اتحاد جماهیر شوروی سابق و پس از آن روسیه با یک سری از حوادث و شکستها مواجه شد که مهمترین آنها در سال 1996 و زمانی رخ داد که کاوشگر "مارس 96" به دلیل نقص موشک حامل در اقیانوس آرام سقوط کرد. در همان سال امریكایی‌های موفق شدند مدارگرد "نقشه بردار سراسری مریخ" را با موفقیت به مدار مریخ برسانند.ناكامی‌های فضایی روسیه در حالی گریبان اقتصاد ضعیف این كشور را گرفته است كه سران آن برای درآمدهای میلیاردی صنعت منحصر به فرد فضایی خود كیسه‌ها دوخته بودند. صنعت پرتاب‌های فضایی امروزه یك صنعت چندین میلیارد دلاری است كه عطش زیادی در بازار آن به چشم می‌خورد. آمریکا رقیب دیرین روسیه در صنعت فضایی این روزها خود را آماده سفر به مریخ می کند و طرح های بلندپروازانه ای را برای رسیدن به آن تدارک دیده است. شکست های پی در پی روسیه در حمل و نقل فضایی احتمالا شروع فصل های تازه ای را در تعامل این دو کشور به همراه خواهد داشت.
فرآوری: م.ح.اربابی فر
بخش دانش و زندگی تبیان
