چرا خودروهای گاز سوز افت قدرت دارند؟
محمدحسن اسداللهي: حتماً برايتان پيش آمده است كه سوار خودرويي گازسوز شويد. اگر دقت كرده باشيد مي‌بينيد كه این خودروها اصلاً شتاب و كشش مناسبی ندارند. در سربالايي‌ها كم آورده و نمي‌توانند بارهاي سنگين را حمل كنند. البته اين موارد براي cng پيش مي‌آيد و گاز مايع (lpg) چنين حالتي را ندارد. عده‌اي بر اين باورند كه cng سوخت مناسبي نيست و نمي‌توان از آن براي تمامي خودروها استفاده كرد. همچنين بسياري آن را سوختي با ارزش حرارتي كم مي‌پندارند. در جواب اين افراد بايد بگويم cng سوخت بسيار خوبي است كه ارزش حرارتي بسيار بالايي نیز دارد.
اكتان يا بهسوزي اين سوخت از بنزين بسيار بالاتر است و قدرت بسيار بيشتري توليد ميكند، اما چرا مصرف آن در خودروها باعث افت قدرت و شتاب مي‌شود؟ اين سوال دلايل مختلفي دارد كه مهم‌ترين آن طراحي موتور بيشتر خودروها براساس بنزين است. تمامي خودروهايي كه ما مشاهده مي‌كنيم، اتومبيل‌هاي بنزين‌سوز هستند كه بعداً تحت شرايط خاصي تبديل به خودروهاي گازسوز شده‌اند.
بنزين سوخت مايعي است كه چگالي بسيار بالاتري نسبت به گاز دارد و وقتي توسط انژكتور درون سيلندر پاشيده مي‌شود تبديل به بخار بسيار غليظ مي‌شود كه مقدار آن نسبت به همان ميزان گاز بسيار بيشتر است، يعني اگر اتاق احتراق را با بخار بنزين پر كنيم، ميزان بنزين بخار شده در اين ناحيه بيشتر از گازي است كه محفظه را پر ميكند. به زبان ساده‌تر اگر تعداد مولكول‌هاي گازي كه اتاق احتراق را پر ميكند 150 عدد باشد، تعداد مولكول‌هاي بخار بنزين كه اتاق احتراق را پر ميكند نزديك به 300 عدد است. در اين مثال ساده مشاهده مي‌كنيم كه در اين شرايط بنزين به علت چگالي بالاتر مي‌تواند قدرت بيشتري توليد كند. حال چرا گاز نمي‌تواند اتاق احتراق را خوب پر كند؟ دليل اين مساله باز هم طراحي موتور براساس بنزين است.
تمامي مجاري ورودي سوخت به اتاق احتراق براي بنزين طراحي شده‌اند. به طور مثال مانيفولد ورودي، مجاري هواي سرسيلندر، قطر سوپاپ‌ها، همگي براساس ورود هوايي كه بنزين نياز دارد طراحي شده‌اند. اگر اين مجاري براساس گاز بخواهند طراحي شوند بايد قطر بيشتري داشته و ورود هوا بسيار آسان‌تر هم شود. همچنين ميزان گاز ورودي به سيلندر بايد افزايش يابد. در اين شرايط شكل اتاق احتراق نيز تغيير ميكند و براي احتراق گاز شكل مي‌گيرد. همچنين گاز مشكلات بنزين را ندارد. يعني احتياج به تغيير حالت از مايع به بخار را نداشته و همچنين در شرايط سرد تقطير نمي‌شود و در نتيجه اختلاط سوخت با هوا بسيار بهتر مي‌شود.
يكي ديگر از مزاياي cng آلودگي بسيار پايين آن است.سوخت cng در مقابل بنزين بسيار پاك و كم آلاینده تر است كه پس از سوختن در سيلندر گازهاي سمي nox و co بسیار کمتری توليد ميكند.
در اين حالت احتياج به كاتاليست بسيار كم شده و در نتيجه وزن خودرو پايين مي‌آيد. مصرف سوخت كاهش يافته و استهلاك كم مي‌شود. اگر كمي دقت كنيم مي‌بينيم كه تمامي اين محاسن با طراحي موتورهاي گازسوز قابل دسترس هستند. امروزه در كشور موتورهاي گازسوز زياد بوده، اما موتوري كه طراحي آن براساس گاز باشد و برپايه گازسوزی طراحي شود ،بسيار كم است. با این وجود موتور ملي ساخته شده در کشور در اين شرايط به سر مي‌برد و اتاق احتراق آن براساس گاز طراحي شده است. اما تيراژ توليد آن بسيار پايين است. همچنين جايگاه‌هاي سوخت‌گيري گاز كافي نيستند. بسياري از رانندگان از پايين‌بودن فشار گاز شكايت مي‌كنند. كشورهاي ديگري چون ايتاليا، روسيه و ... هم خودروهاي گازسوز دارند اما هرگز به سمت تك‌محوري‌كردن گاز پيش نرفته‌اند. گازوييل و موتورهاي ديزلي، خودروهاي هيبريدي و برقي نيز گزينه‌هاي بسيار خوبي هستند كه مي‌توانند جايگزين خودروهاي فقط بنزيني شوند. اين مسائل مشكلات و موانعي هستند كه بر سر راه خودروهاي گازسوز وجود دارند. براي حل آن بايد ابتدا موتورهاي پايه گازسوز گسترش يابند، توليد آنها به تيراژ بالا برسد و تامين گاز آنها به سهولت انجام پذيرد. در مجموع cng را بايد سوخت پاك و پرقدرتي ناميد كه استفاده از آن براي حمل و نقل بسيار مقرون به صرفه است و بايد استفاده از آن گسترش يابد. سيستم‌هاي استفاده از اين سوخت در خودروها روز به روز در حال تكامل هستند و مي‌توانند بازده و قدرتي زیاد حتي بالاتر از بنزين توليد كنند. اما بايد اين نكته را يادآور شد كه تمامي اين سوخت‌ها فسيلي هستند و زماني به پايان مي‌رسند پس بايد به سمت منبعي نامحدود و قابل تجدید پيش رفت.
