انديشه و عشق؛ راهى به سوى بهره‏مندى از قرآن و دعا

http://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gifانديشه و عشق؛ راهى به سوى بهره‏مندى از قرآن و دعاhttp://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gif

http://www.askquran.ir/picture.php?a...ictureid=10534
چكيده


روح انسان پرتوى از جلوه نورانى خداست.

از اين‏رو، ميل روح به منشأ و كانون هستى، گرايشى طبيعى و فطرى است.
انسان به هنگام دعا و نيايش، به درك و پذيرش موقعيت الهى خويش در هستى و خواهش و كشش روح به اتصال و ارتباط با خداى هستى مى‏رسد.
دعا حالت بيدارى و هوشيارى كامل و بينايى تام نسبت به خداست، به گونه‏اى كه فرد بدون هيچ شك و ترديدى عاشقانه به سوى محبوب رو مى‏آورد و بر خلاف مواقع ديگر، از محسوسات، شنيدنى‏ها و ديدنى‏هاى ديگر غافل است.
قرآن و فهم آن نيز زمينه همدلى، همزبانى و همدردى را مى‏طلبد و اين زمينه در يك فضاى آكنده از محبت و عشق مى‏تواند وجود پيدا كند.
پس مى‏توان گفت:

زبان قرآن همان زبان عشق است؛ زيرا قرآن، پيام خداى معشوق به انسان‏هاى عاشق است.

http://www.askquran.ir/picture.php?a...ictureid=10539

متعالى‏ترين جلوه‏هاى قلبى هر انسان نيز در همين اظهار عشق است و بس:

درد عشق تو كمند لطف ماست

زير هر يا ربّ تو لبيك ماست.

روى آوردن به قرآن و دعا زمينه‏ساز پرواز روح و فراخواندن خود به سوى خداست.

بازسازى لذت اين لحظات و شيرينى اين ارتقا و احضار دوباره اين موقعيت در ذهن يا قلب با «ذكر رب» صورت مى‏گيرد.

«ذكرش، دوام اتصال حالت دعاست.» جان كلام آنكه «لقاء رب» را بايد با «ذكر كثير» جاودانه نمود و از اين طريق عزّت،

رضايت و آرامش ابدى را دريافت.
http://www.askquran.ir/picture.php?a...ictureid=10536

http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif
مقدّمه


پيامبر گرامى اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در مسير حركت تكاملى خويش به مرحله‏اى رسيدند كه حقيقت

قرآن را از مقام قدس ربوبى دريافت كردند و براى بشريت به ارمغان آوردند:

«و به راستى تو قرآن را از جانب خداى‏حكيم‏وبسياردانادريا فت‏كرده و فرا مى‏گيرى.»(نمل: 6)

قرآن، به تعبير پيشوايان معصوم عليهم‏السلام ، جلوه ذات اقدس الهى در كلام و گفتار است.

امام على عليه‏السلام مى‏فرمايد:

«پس خداوند پاك و منزّه در كتابش براى مردم متجلّى گشته استبدون آنكه او را ببينند.»(1)

امام صادق عليه‏السلام نيز مى‏فرمايد:

«بى‏ترديد خداوند براى آفريده‏هايش در سخن خويش متجلّى گشته است، ليكن مردم نمى‏نگرند.»(2)

http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif
انسانِ خواستار كمال و سعادت بايد به اين ريسمان الهى چنگ زند تا مسير هدايت و رستگارى را
در زندگى دنيوى و حيات جاويد به دست آورد.

پيامبراكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله از اينكه برخى مسلمانان على‏رغم پرتوافكنى قرآن، از ساحت وحى
بهره نگرفته‏اند، اين‏گونه به درگاه ربوبى شكايت مى‏برد:

«اى پروردگار من، به راستى اين قوم من، اين قرآن را مهجور قرار دادند.» (فرقان: 30)؛

از همين روست كه در بسيارى روايات چنين مى‏خوانيم:

«قرآن را فقط كسى مى‏شناسد كه مورد خطاب قرآن قرار مى‏گيرد.»(3)

پس حقيقت قرآن در افقى فراتر از دريافت عمومى مردم است و براى بهره‏گيرى از آن بايد با زبان آن آشنا بود تا بتوان مخاطب قرآن قرار گرفت.

البته بايد توجه داشت كه قرآن مراحل و ابعاد فراوانى دارد و در هر مرحله با زبانى خاص با مخاطب خود سخن مى‏گويد و ارتباط برقرار مى‏نمايد.
http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif

http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif
ابعاد قرآن


http://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gifتلاوتhttp://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gif


قرآن كلام خداست و تلاوت آن سخن گفتن خدا با انسان است.

در كلام الهى نيرويى نهفته است كه روان انسان را تسخير مى‏كند و او را در آسمان معرفت و معنويت به پرواز درمى‏آورد:

«پس از قرآن هرچه ميسّر شود بخوانيد.» (مزمل: 20)؛

پيامبراكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايد:

«هرگاه يكى از شما دوست داشته باشد كه پروردگار با او صحبت كند پس قرآن بخواند.»(4)

امام صادق عليه‏السلام در سخنى، قرآن را پيمان خداوند با بندگانش شمرده و وظيفه انسان‏ها را در برابر آن چنين بيان

مى‏دارد: «قرآن پيمان خداوند با بندگانش است، پس شايسته است كه آدمى در عهد و پيمان خود بنگرد و هر روز پنجاه


آيه از آن را بخواند.»(5)


http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif

http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif
http://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gifتدبّرhttp://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gif


در فرهنگ اسلامى به موازات سفارش به تلاوت، به تدبّر در قرآن نيز سفارش شده است:

«پس آيا در قرآن تدبّر نمى‏كنند، مگر بر دل‏ها قفل زده شده است؟» (محمد: 24)

تدبّر در قرآن سرچشمه هدايت‏هاى بى‏شمارى است كه انسانِ طالب سعادت و بهروزى بدان دست مى‏يابد.


شناسايى حق از باطل، پى بردن به حقانيّت نظام آفرينش و حقيقت جهان آخرت را مى‏توان از جمله ابعاد تدبّر در قرآن برشمرد.
http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif

http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif
http://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gifپندآموزىhttp://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gif


پندآموزى همان راهنمايى درونى و قلبى قرآن است و از آن به «ذكر» ـ كه نام ديگر قرآن است ـ ياد مى‏شود.(6)

بدين سبب در برخى از آيات پس از بيان لزوم تفكر در آيات الهى، مسئله تذكر و پندآموزى از قرآن مطرح شده است:


«قرآن كتاب مباركى است كه آن را سوى تو فرو فرستاديم تا مردم در آيات آن تدبّر كنند و صاحبان خرد پند گيرند.» (ص: 29)
پندآموزى از سرنوشت اقوام گذشته، در قرآن بسيار مورد تأكيد قرار گرفته است، به گونه‏اى كه رفتار و عملكرد افراد و

جوامع آنان را بازگو كرده و سنّت‏هاى الهى را در مورد آنان بيان كرده است.(7)
http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif

http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif
http://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gifجهت‏بخشى به زندگىhttp://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gif


بى‏ترديد جهت‏بخشى به زندگى فردى و اجتماعى انسان مهم‏ترين دستورالعمل قرآن است.

امام على عليه‏السلام مى‏فرمايد:

«قرآن كتاب فرمان‏دهنده و بازدارنده است، حدود و سنّت‏ها در آن ذكر شده و نمونه‏هاى اقوام گذشته در آن مثل زده شده است و قوانين دين از جانب خدا نيز بيان گشته است.»(8)

قرآن تجلّى ايمان دينى و ثمردهى آن را در گرو اجراى پيام‏هاى خداوند مى‏داند و عمل به آيات الهى و اجراى آن را


مهم‏ترين هدف نزول وحى برشمرده است:

«به راستى ما اين كتاب را به حق و شايستگى بر تو نازل كرديم كه طبق آنچه كه خدا به تو تعليم داده ميان مردم حكم كنى...» (نساء: 105)(9)
http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif

http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif

http://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gifدريافت حقيقت قرآنhttp://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gif


مهم‏ترين و برترين مرحله انس با قرآن، درك و دريافت حقيقت آن است.


قرآن اين مرحله را از آنِ وارستگانى مى‏داند كه از هرگونه آلودگى فكرى و قلبى و عملى پيراسته شده‏اند؛


چرا كه جايگاه حقيقت قرآن بس رفيع است:


«به راستى اين كتاب همان قرآن كريم و بزرگوارى است كه در نوشتارى دست نخورده و مكنون نهفته است و جز پاكان به آن دست نيابند و درك نكنند.»

(واقعه: 77ـ79)
http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif

http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif

http://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gifاسلام و عبادتhttp://www.askquran.ir/images/smilies/smilies/Rose.gif


يكى از اصيل‏ترين و پايدارترين جلوه‏هاى ساحت وجود انسان نيايش و پرستش است.


پرستش چشمه جوشانى است كه از جان انسان سرچشمه مى‏گيرد و بر همه شعبه‏ها و شاخه‏هاى وجود آدمى آب زندگانى نثار مى‏كند؛


آبى كه دل را به عشق و محبت، و عقل را به تفكر، و زبان را به ذكر و ستايش، و بدن را به تعظيم و كرنش، و انسان را با تمامى وجود به خاكسارى و سجده در پيشگاه معبود مى‏كشاند.

روح عبادت دعاست؛ دعا اعلام نياز و خاكسارى و انقياد در آستان معبود است.


انسان با دعا و نيايش، خويشتن را در بستر عنايت الهى قرار مى‏دهد و از هدايت و رحمت و لطف او بهره مى‏گيرد.



دعا و نيايش هديه‏اى آسمانى از مالك و صاحب اصلى به انسان است؛


هديه‏اى كه بندگان را توانايى مى‏دهد تا هر زمان و هر جا كه خواستند بى‏پرده و بى‏واسطه با پروردگارشان گفت‏وگو كنند.



انسان در اين ارتباط مستقيم و بى‏پرده، درهاى رحمت الهى را بر خويش گشاده مى‏يابد و قرب حق را با تمام وجود احساس مى‏كند.


خداوند به پيامبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايد:


«آن‏گاه كه بندگان من از تو جوياى من شوند، من نزديك هستم و چون صاحب دعا مرا بخواند دعاى او را اجابت مى‏كنم؛



پس آن‏ها نيز مرا اجابت كنند و به من ايمان آورند. باشد كه رشد يافته و به كمال هدايت رسند.»
(بقره: 186)
http://s18.rimg.info/959ff87d274ba6e...68b089580e.gif