فلسفه نماز در قرآن و اسلام چیست؟
فلسفه نماز در قرآن و اسلام چیست؟
عبادت، وسیله تکامل و سعادت ماست و دستور خداوند به نماز، نوعى لطف و رحمت و راهنمایى است که ما را به کمال مى رساند; مثلا وقتى پدر و مادر، فرزندشان را به درس خواندن امر مى کنند، به سود خود فرزند است و سعادت او را مى خواهند و این امر از روى محبّت به فرزند است و گرنه به درس خواندن او نیازى ندارند.
آیات و روایات، فلسفه و حکمت تشریع نماز را بیان کرده اند:
۱٫ یاد خدا:
(وَ أَقِمِ الصَّلَوةَ لِذِکْرِى )[۱]
نماز را برپا دار تا به یاد من باشى.
۲٫ بازداشتن از گناه و زشتى ها:
(إِنَّ الصَّلَوةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَآءِ وَ الْمُنکَر)[۲]
همانا نماز انسان را در دنیا[از زشتى ها و گناه باز مى دارد.
۳٫ پاکیزگى روح:
(...إِنَّمَا تُنذِرُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُم بِالْغَیْبِ وَ أَقَامُواْ الصَّلَوةَ وَ مَن تَزَکَّى فَإِنَّمَا یَتَزَکَّى لِنَفْسِهِ ى وَ إِلَى اللَّهِ الْمَصِیرُ )[۳]
تو تنها کسانى را که از پروردگارشان در نهان مى ترسند و نماز برپا مى دارند، هشدار مى دهى و کسى پاکیزگى جوید تنها براى خود پاکیزگى مى جوید، و فرجام کارها به سوى خداست.
۴٫ یارى جستن از نماز در مسیر تکامل:
(وَ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَ الصَّلَوةِ وَ إِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَـشِعِینَ )[۴];
از شکیبایى و نماز یارى جویید، و به راستى این کار گران است، مگر بر فروتنان.
۵٫ پاک شدن از کبر و غرور;
حضرت فاطمة(علیها السلام) مى فرماید:
(…و الصلاة تنزیهاً من الکبر…;[۵]
خداوند نماز را واجب کرد تا مردم از کبر و غرور پاک شوند… .
۶٫ رستگارى:
(قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُون * الَّذِینَ هُمْ فِى صَلاَتِهِمْ خَـشِعُونَ )[۶]
به راستى که مؤمنان رستگار شدند; همانان که در نمازشان فروتنند.
در حدیثى آمده است: نقش نمازهاى پنج گانه براى امت من همانند نهر آب زلالى است که از مقابل خانه آنان مى گذرد، اگر کسى روزانه پنج بار در این نهر شستوشو کند، آیا به گمان شما باز هم بر بدن او آلودگى و پلیدى خواهد ماند؟!.[۷]
و در حدیثى دیگر امام باقر(علیه السلام) مى فرماید: هنگامى که نمازگزار به سمت قبله براى نماز مى ایستد، خداوند رحمان و رحیم به او توجه ویژه مى کند.[۸]
نماز روزانه انسان، اظهار تشکر و سپاس دائمى او از این همه نعمت و خوبى هایى است که خداوند به او داده است و نیز ثناگویى و تمجید انسان از این همه زیبایى و عظمت است که خداوند متعال دارد. هیچ کس براى تعریف و تمجید از یک گل زیبا که در طبیعت روییده است به شما اعتراض نمى کند، امّا اگر زیبایى آن را نبینى، نابینایت مى شمرند و اگر ببینى و واکنش نشان ندهى و ستایش نکنى سرزنشت مى کنند که چرا ذوق و احساس ندارى و چقدر بددلى!
در مضمون بعضى احادیث آمده است که: «انسان در حال نماز با خداى خود نجوا و گفتوگو مى کند و اگر انسان لذت این گفتوگو را بچشد، هیچ گاه از حال نماز خارج نمى شود.[۹]
راستى چقدر لذت بخش است با خداى جهان آفرین به گفتوگو و مناجات پرداختن! و روحى به عظمت تمام هستى یافتن و با خداى هستى هم سخن شدن!
پی نوشت ها:
[۱]. طه،آیه۱۴٫
[۲]. عنکبوت،آیه۴۵٫
[۳]. فاطر،آیه۱۸٫
[۴]. بقره،آیه۴۵٫
[۵]. محمد باقر مجلسى، بحارالانوار، ج۶، ص۱۰۷٫
[۶]. مؤمنون،آیه۱ـ۲٫
[۷]. محمد محمدى رى شهرى، میزان الحکمة، ج۵، ص۳۷۲، حدیث۱۰۲۵۹٫
[۸]. همان، ص۳۷۶، حدیث۱۰۲۷۹٫
[۹]. همان، حدیث۱۰۲۸۰٫
پایگاه پرسمان قرآنی
