*** احکام نماز آيات ***

گرفتگی جزئی ماه در خسوف امروز از ساعت 16:16 و گرفتگی کلی از ساعت 17:36 بعد از ظهر در آسمان ایران آغاز می شود. گرفتگی کلی ماه در ساعت 18:27 و گرفتگی جزئی در ساعت 19:48 دقیقه پایان می یابد.

و لذا « نماز آیات » بر همه مسلمانان آن منطقه حتی کسانی که ماه گرفتگی را هم رؤیت نمی کنند واجب است.


- نکته 1): از زمانی كه ماه گرفتگی شروع می شود تا زمانی كه به نهایت می رسد، این نماز باید با نیت ادا خوانده شود؛ اما از هنگامی كه ماه گرفتگی شروع به بازشدن می كند، تا پایان ماه گرفتگی نماز آیات باید با نیت مافی الذمه خوانده شود و پس از ماه گرفتگی باید با نیت قضا خوانده شود.

- نکته 2): نماز آیات همچون نماز صبح دو ركعت است با این تفاوت كه در نماز آیات پنج ركوع در ركعت اول و پنج ركوع در ركعت دوم خوانده می شود كه در بین ركوع ها هم می توان پنج حمد و پنج سوره خوانده شود و هم می توان به شیوه مختصر، سوره ای از قرآن را بدون قرائت حمد، به پنج بخش تقسیم كرد؛ البته نباید سوره سجده دار قرائت شود.

روش های مختلف خواندن نماز آیات:


نماز آیات را به چند صورت مى توان، بجا آورد:

صورت اول: بعد از نیت و تکبیره الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود، سپس سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود و باز سر از رکوع بردارد و حمد و سوره بخواند و به رکوع رود و سپس سر از رکوع بردارد و همین طور ادامه دهد تا یک رکعت پنج رکوعى که قبل از هر رکوعى حمد و سوره خوانده است انجام دهد، سپس به سجده رفته و دو سجده کند و بعد براى رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را بجا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و سلام دهد.

صورت دوم: بعد از نیت و تکبیره الاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسم الله به عنوان یک آیه خلاف احتیاط است)، از سوره اى را قرائت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد و آیه دیگرى از آن سوره را بخواند و به رکوع رود و بعد سر از رکوع برداشته و آیه دیگرى از همان سوره را قرائت کند و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سوره اى که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود، سپس رکوع پنجم را بجا آورد و به سجده رود، و پس از اتمام دو سجده، براى رکعت دوم قیام نماید و حمد و آیه اى از یک سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد براى هر رکوعى به یک آیه از سوره اى اکتفا کند، نباید سوره حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.

صورت سوم: یکى از رکعت ها را به یکى از دو صورت و رکعت دیگر را به نحو دیگر بجا آورد.

صورت چهارم: سوره اى را که آیه اى از آن را در قیام پیش از رکوع اول خوانده، در قیام پیش از رکوع دوم یا سوم یا چهارم تکمیل کند، که در این صورت واجب است، بعد از سر برداشتن از رکوع، سوره حمد را در قیام بعدى اعاده کرده و یک سوره یا آیه اى از آن را اگر پیش از رکوع سوم یا چهارم است، قرائت کند و در این صورت واجب است که آن سوره را تا قبل از رکوع پنجم به آخر برساند.

شایان ذکر است که نباید سوره سجده دار را در نماز آیات قرائت کرد.

برخی از احکام نماز آیات:


وجوب نماز آیات مختص کسانى است که در شهر وقوع حادثه هستند و کسى هم که در شهر متصل به شهرى که حادثه در آن رخ داده، به طورى که مانند یک شهر محسوب شوند، زندگى مى کند، حکم آنها را دارد.
لذا تمام افرادی که از ماه گرفتگی اطلاع پیدا کنند، اگر در منطقه ای باشند که آن ماه گرفتگی قابل رؤیت است، نماز آیات بر آن ها واجب می شود.

زمان خواندن نماز آیات از زمانی که ماه گرفتگی شروع می شود تا زمانی که به نهایت می رسد ، این نماز باید با نیت ادا خوانده شود؛ اما از هنگامی که ماه گرفتگی شروع به بازشدن می کند، تا پایان ماه گرفتگی نماز آیات باید با نیت مافی الذمه خوانده شود و پس از ماه گرفتگی باید با نیت قضا خوانده شود.

این نماز اذان و اقامه ندارد؛ اما پیش از رکوع دوم، چهارم، ششم، هشتم و دهم؛ خواندن قنوت مستحب است؛ همچنین مستحب است انسان این نماز را طولانی اقامه کند و تا پایان ماه گرفتگی نیز به ذکر و دعا مشغول شود، مستحب است این نماز به جماعت خوانده شود که مأمومین باید غیر از حمد و سوره بقیه اذکار را قرائت کنند.

نکته مهم:

یک نکته در خصوص نماز آیات که لازم به توجه هست اینکه:

بنا به نظر آیات عظام: خامنه ای، سیستانی و تبریزی در نماز آیات اگر سوره را به پنج قسمت تقسیم می کند، «بسم الله الرحمن الرحیم» همراه با قسمت اول قرائت شود سپس به رکوع برود.


مثلا اگر سوره توحید را قرائت می کنند، به این شکل:

1- بسم الله الرحمن الرحیم. قل هو الله احد
2- الله الصمد
3- لم یلد
4- ولم یولد
5- ولم یکن له کفوا احد


و یا مثلا در سوره فـلق:

1- «بسم اللّه الرحمن الرحیم. قل اعوذ برب الفلق» بگوید و به ركوع برود.
2- بعد بایستد و بگوید : «من شر ما خلق» دوباره به ركوع برود.
3- و بعد از ركوع بایستد و بگوید : «و من شر غاسق اذا وقب» باز به ركوع برود.
4- و بایستد و بگوید : «ومن شر النفاثات فی العقد» و برود به ركوع برود.
5- باز هم سر بردارد و بگوید : «ومن شر حاسد اذا حسد» و بـعد از آن به ركوع پنجم برود.


یا به هر شکل دیگر و با هر سوره ای دیگر. طبق این نظر مهم این هست که بسم الله الرحمن الرحیم تنها یک قسمت نباشد.


و البته اگر برای کسی سوال پیش بیاید که مگر لازم نیست هر قسمتی یک آیه باشد؟

عرض شود که: خیر. لازم نیست هر قسمت از قسمت های نماز آیات، یک آیه کامل باشد.


---------------------------------------------
رساله مراجع تقلید، احکام نماز آیات