-
موتورسيكلت كشاورزي
علي شمس: تنها طي دو، سه سال گذشته بالغ بر 25 هزار اختراع در كشور ثبت شد كه 10 هزار مورد آنها مربوط به 10 ماه اخير است. با اين حال تنها درصد ناچيزي از اين اختراعات به مرحله توليد رسيده و عمده آنها كه شايد ارزش كاربردي چنداني هم نداشته‌اند، در مرحله ايده، طرح و نمونه‌سازي باقي مي‌مانند. البته در بين انبوه اختراعات ثبت شده، ندرتا طرح‌هايي هم پيدا مي‌شوند كه در عين سادگي، ارزش كاربردي قابل توجهي دارند.
يكي از اين قبيل اختراعات كم‌نظير كه با وجود ساختار ساده‌اش، در صورت رسيدن به توليد انبوه كارايي و صرفه زيادي براي استفاده‌كنندگان خواهد داشت، طرح موتورسيكلت كشاورزي است. ضمن اين كه كاركردهاي يك موتورسيكلت معمولي را دارد مي‌تواند به سهولت به پمپ آب، موتور برق و پمپ سمپاش تبديل شود.
اين اختراع اتفاقاً رتبه دوم هشتمين جشنواره جوان خوارزمي را در بخش طرح‌هاي كاربردي كسب كرده و مخترع آن بارها مورد تفقد و تشويق لفظي برخي مديران و مسوولان ذيربط هم قرار گرفته، اما متاسفانه نه اين حمايت‌ها و تشويق‌ها از دايره كم خرج كلام و كاغذ فراتر رفته و نه خط توليد اين موتورسيكلت با ديدن لوح‌ها و تشويق‌نامه‌هاي پرشمار ساخته شده است!
فرزاد ايماني، دانشجوي كارشناسي برق دانشگاه آزاد اسلامي ابهر و مخترع موتورسيكلت كشاورزي خسته از دوندگي‌هاي بي ثمر چندماهه در اجرايي كردن اين طرح، ديگر چندان ذوق و شوقي براي صحبت از اختراع خود ندارد، اين موتورسيكلت را با هدف تامين نيازهاي حياتي صدها هزار كشاورز كشور ساخته كه به گفته وي، اكثر آنها در تامين هزينه‌هاي حداقل تجهيزات و امكانات مورد نيازشان هم با مشكلات زيادي مواجه‌اند.
وي كه اصالتا از عشاير قشقايي فارس است مي‌گويد: حداقل در منطقه‌اي كه ما زندگي مي‌كنيم، حدود 80، 90 درصد كشاورزان، موتورسيكلت دارند و در عين حال عمده نياز آنها، موتور برق، پمپ آب و پمپ سمپاشي است. اين تجهيزات بسيار سنگين و گران قيمت هستند و كشاورزان هم توان مالي تامين اين تجهيزات را ندارند به طوري كه در منطقه ما شايد فقط دو كشاورز همه اين تجهيزات را داشته باشند. كرايه تراكتور هم گران و دسترسي به آن دشوار است و آنچه اين مشكل را جدي‌تر مي‌كند، اين كه معمولا همه كشاورزان در زماني واحد به اين تجهيزات نياز دارند و عدم دسترسي به موقع به آنها از قبيل پمپ‌هاي سمپاش مي‌تواند زيان سنگيني را به مزارع كشاورزي وارد كند.
ايماني خاطرنشان كرد: براي رفع اين مشكل به سراغ اين تجهيزات رفتم و متوجه شدم با حذف موتور، وزن و هزينه تامين آنها به نحو چشمگيري كاهش مي‌يابد. مثلا قيمت پمپ آب كه حدود 500 هزار تومان است با حذف موتور به حدود 90 هزار تومان، قيمت پمپ سم با حذف موتور از 800 هزار تومان به 100 هزار تومان و قيمت موتور برق با حذف موتور(دينام تنها) از 200 هزار تومان به 50 هزار تومان كاهش مي‌يابد. وي افزود: قيمت اين مجموعه تجهيزات به همراه يك موتورسيكلت معمولي - حدود 700 هزار بوده، اما به طور جداگانه حدود 22 ميليون ريال است، در حالي كه با استفاده از موتورسيكلت ابداعي كه فاقد هرگونه نمونه مشابه داخلي و خارجي است، هر كشاورز مي‌تواند با مبلغي حدود 950 هزار تومان، صاحب مجموعه اين امكانات شود و علاوه بر اين، وزن و حجم تجهيزات هم بسيار كمتر مي‌شود. ايماني تصريح كرد: موتورسيكلت كشاورزي، ساختاري ساده دارد و بر روي آن ميله‌هايي جوش داده شده تا پمپ سم پاش و آب يا دينام موتور برق به سهولت و در كمترين زمان ممكن به آن وصل شده و نيروي محركه مورد نياز آنها از طريق موتور موتورسيكلت تامين شود.
وي خاطرنشان كرد: در اين سيستم دو لوله توخالي در عقب موتورسيكلت روي شاسي- نزديك خورشيدي - جوش داده شده، سپس يك شاسي جديد براي پمپ آب و برق و سمپاشي تعبيه مي‌شود كه جلو آن دو ميله است كه پمپ روي آن قرار مي‌گيرد. شاسي جديد داخل دو ميله جوش داده به موتورسيكلت قرار مي‌گيرد و ثابت مي‌شود در نتيجه خورشيدي پمپ آب با زنجير موتور درگير مي‌شود. در اين حالت وقتي پايه موتورسيكلت را بزنيم چرخ عقب بالا مي رود و با روشن كردن موتور، چرخ عقب و به تبع آن زنجير چرخ و خورشيدي پمپ به گردش درآمده و پمپ آب يا سمپاش يا دينام موتور برق فعال مي‌شود.
اين دانشجوي مبتكر درباره هزينه‌هاي ساخت موتورسيكلت كشاورزي گفت: هزينه تبديل يك موتورسيكلت معمولي به موتورسيكلت كشاورزي با همه مزايا و كاربردهايي كه ذكر شد، تنها به اندازه جوش دادن دو لوله است كه در صورت رسيدن به توليد انبوه حدود دو، سه هزار تومان خواهد بود.
ايماني كه عضو بنياد ملي نخبگان هم هست با بيان اين كه با گذشت مدت ها از طراحي و ساخت اين موتورسيكلت و ثبت اختراع آن و ارائه اطلاعات كامل طرح به وزارت جهاد كشاورزي هيچ گونه مساعدت عملي براي توليد اين موتورسيكلت و عرضه آن به كشاورزان دريافته نكرده است، اظهار كرد: اين موتورسيكلت را با دشواري و صرف هزينه‌هاي زياد از شهرستان به تهران آورده و در نمايشگاه دستاوردهاي پژوهشي در معرض ديد بازديدكنندگان و مسوولان قرار داده‌ام و چند تن از مسوولان مربوطه شخصا آنها را ديده و لفظاً از من تشكر كرده‌اند ولي تشكر لفظي چه فايده‌اي دارد؟ اين مخترع جوان در پايان با بيان اين كه كاربردي كردن اين طرح منتخب جشنواره جوان خوارزمي مي‌تواند با تسهيل دسترسي كشاورزان به ملزومات اساسي‌شان و جلوگيري از خسارات ناشي از كم آبي و آفات كشاورزي و كاهش هزينه حمل و نقل و ...، ميلياردها تومان به كشاورزي كشور كمك كند، اظهار كرد: حمايت‌هاي صورت گرفته صرفا در حد دعوت به مراسم تشريفاتي سالانه بوده و در عمل كمكي به اجرايي‌شدن اين طرح نكرده است.
تنها سوال من از مسوولان اين است كه آيا مخترعي كه جرقه يك نوآوري در ذهنش زده شده و اختراع و ابتكاري را ارائه مي‌كند، بايد تمام مراحل سرمايه‌گذاري و توليد صنعتي آن را هم بر عهده بگيرد و آيا مثلاً اديسون كه برق را اختراع كرد، بايد خودش كارخانه لامپ‌سازي مي‌ساخت؟
