تخريب نقش‌برجسته بهرام دوم با پتك
تخريب نقش‌برجسته بهرام دوم با پتك
بخشي از نقش‌برجسته بهرام دوم در تنگ چوگان به وسيله پتك تخريب شد.
جمعه‌شب گذشته فرد يا افرادي ناشناس با ورود به محوطه حفاظت‌شده نقش‌برجسته‌هاي تنگ چوگان در ضلع شمالي شهر باستاني بيشابور شهرستان كازرون با استفاده از پتك، قسمت سنگ‌نگاره گرزي را كه در دست بهرام دوم پادشاه بزرگ ساسانيان است، نابود كردند.
در تنگ چوگان شهر كازرون شش نقش‌برجسته ساساني وجود دارد كه در سال 1310 با قدمت ساساني و به شماره 24 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده‌اند. بسياري اين شش نقش‌برجسته را همپاي نقش‌هاي ساساني در بيستون و جزو زيباترين آثار تاريخي حكاكي‌شده بر سنگ در ايران مي‌دانند، با اين حال اما عدم محافظت و نگهداري نادرست از اين آثار شگفت‌انگيز موجب آن شده است كه هر روز بخشي از آنها به وسيله عوامل طبيعي و انساني تخريب شود.
در جديدترين اتفاق، نقش‌برجسته بهرام دوم كه سوار بر اسب و گرز به دست در حال گرفتن هداياي عرب‌هاي باديه‌نشين است، جمعه‌شب گذشته به شدت تخريب شد.
عبدالرضا نصيري، معاون حفظ و احياي اداره كل ميراث فرهنگي با تاييد اين خبر مي‌گويد: «متاسفانه اين اتفاق رخ داده است و كسي هم نمي‌تواند آن را انكار يا پنهان كند، اين سنگ‌نگاره كه در ضلع سمت چپ ورودي تنگ چوگان و در محوطه‌اي تحت حفاظت قرار دارد، يكي از چهار نقش‌برجسته واقع در اين محوطه است. در اين سنگ‌نگاره بهرام دوم سوار بر اسب است و يك گرز با زنجير به زين اسب او آويزان است، متاسفانه تخريب‌گران سر اين گرز را كه برجستگي بزرگي هم داشت و در طراحي آن خلاقيت فراواني به كار گرفته شده بود، به وسيله پتك تخريب كرده‌اند.»
اين مقام مسوول در سازمان ميراث فرهنگي در پاسخ به اين پرسش مبني بر هدف يا اهداف احتمالي از اين كار نيز اين‌گونه پاسخ داد: «معلوم نيست اين تخريب با چه هدفي صورت گرفته است، چراكه هيچ قسمتي از سنگ‌نگاره دزديده نشده است و همه قسمت‌هاي آن بعد از تخريب در محوطه و زير نقش‌برجسته پيدا شده است. بر اين اساس مي‌توان گفت هدف از اين كار فقط آسيب رساندن به اين اثر تاريخي بوده است.»
نصيري همچنين در پاسخ به اين سوال كه چگونه تخريب‌گران وارد محدوده حفاظتي و داراي فنس شده و به تخريب يك اثر تاريخي مهم دست زده‌اند، مي‌گوید: «وارد شدن به فنس‌هاي اين محوطه تاريخي كار چندان سختي نيست، چراكه از يك‌سو محوطه به كوه ختم مي‌شود و از سوي ديگر به حريم رودخانه، علاوه بر اين در زمستان نمي‌توان از نگهبانان تنگ چوگان انتظار بيش از حد داشت، اما در هر حال به لحاظ حفاظتي در حال بررسي دقيق موضوع هستيم و اگر از سوي تيم حفاظتي و نگهبانان محوطه تاريخي كوتاهي‌اي صورت گرفته باشد، حتما با متخلفان برخورد خواهيم كرد.»
معاون حفظ و احياي اداره كل ميراث فرهنگي همچنين در ادامه مي‌گويد: «به صورت ويژه يك تيم مرمتي تشكيل داده، امكانات لازم را در اختيار آنها قرار خواهيم داد و در نهايت تا سه هفته ديگر اين نقش‌برجسته مرمت مي‌شود، با توجه به اينكه قسمت‌هاي تخريب شده موجود است، مرمت آن كار چندان سختي نخواهد بود.»
اين اولين باري نيست كه اين نقش‌برجسته‌هاي تاريخي كه بايد توسط پايگاه ميراث فرهنگي بيشابور محافظت شوند، دچار آسيب مي‌شوند. بهار امسال نيز روزنامه «شرق» با انتشار گزارشي از رشد گياهان مختلف روي اين نقش‌برجسته‌ها خبر داده بود. تنگه چوگان و شهر باستاني بيشابور در 110كيلومتري جنوب شيراز و به فاصله 23 كيلومتر از شهر كازرون در كنار رود شاپور واقع است. بيشابور شهري است بازمانده از عهد ساسانيان كه به دستور شاپور اول پادشاه ساساني پس از پيروزي بر والرين امپراتور روم ساخته شده است. شمالي‌ترين قسمت شهر بيشابور به كوهپايه و تنگه‌اي دايره‌شكل متصل مي‌شود كه نام «چوگان» را بر خود دارد.
نقش‌برجسته‌هاي تنگه چوگان دربرگيرنده جنگ‌ها، پيروزي‌ها و تاج‌ستاني‌هاي پادشاهان ساساني به خصوص شاپور اول است. از مجموع شش نقش‌برجسته موجود دو نقش در سمت راست و چهار نقش در سمت چپ تنگه واقع شده‌اند. سه تا از نقش‌ها دربرگيرنده پيروزي شاپور اول بر امپراتوران رومي و سه نقش ديگر به ترتيب پيروزي بهرام دوم بر اعراب، تاج‌ستاني بهرام اول از اهورامزدا و پيروزي شاپور دوم (يا بهرام دوم) بر دشمنان است.
منبع: شرق
