نکاتی که باید برای راه‌اندازی خزنده‌های کوچولو بدانیدقدم به قدم با ریزه های تنبل و ناتوان!
هرچه کودکتان بزرگ‌تر می‌شود علاقه‌اش به استقلال در حرکت هم بیشتر می‌شود.اگر دوست دارید بدانید آن نوزاد ناتوان و کم تحرک چطور ناگهان می‌غلتد، می‌ایستد و راه می‌افتد تا بدود این مطلب را تا آخر بخوانید.
هرچه کودکتان بزرگ‌تر می‌شود علاقه‌اش به استقلال در حرکت هم بیشتر می‌شود. با ما باشید تا ببینید فرزندتان چطور از خزیدن به یک دونده ماهر تبدیل می‌شود. کودک شما با بزرگ شدن تحرکش هم بیشتر می‌شود. او ابتدا با رفلاکس‌های نوزادی آغاز می‌کند تا حرکاتش به صورت اختیاری و ارادی در بیایند. اگر دوست دارید بدانید آن نوزاد ناتوان و کم تحرک چطور ناگهان می‌غلتد، می‌ایستد و راه می‌افتد تا بدود این مطلب را تا آخر بخوانید.
سینه‌خیز رفتن و خزیدن
یکی از مهم‌ترین قدم‌ها در راه استقلال حرکتی کودک همین سینه‌خیز رفتن است. اولین حرکات نوزاد از روی غریزه و رفلاکس‌های حرکتی است. وقتی نوزاد را روی شکم می‌گذارید و گردنش را بالا می‌گیرد رفلاکس تونیک گردن باعث می‌شود او به صورت غریزی و برای پاسخ به این حالت دست‌هایش را صاف کرده و زانو‌هایش را نیز خم کند و كم‌كم به صورت ۴ دست و پا قرار بگیرد و با تکرار در این کار به مهارت برسد و آن را به صورت ارادی انجام دهد. او به تدريج می‌فهمد 4 دست و پا رفتن چه حسی دارد و از این به بعد برای تقویت ماهیچه‌ها و عضلاتش تلاش می‌کند تا بتواند این وضعیت را در حالت پایداری حفظ کند، سپس گیرنده‌های عضلانی با تمرین‌های مداوم به صورت آماده باش در می‌آیند و در حرکت دادن دست‌ها و پا‌هایش به او کمک می‌کنند.
اما هنوز کوچولوی شما تعادل کافی برای جلو رفتن و ایجاد هماهنگی بین دست‌ها و پا‌ها را ندارد. ممکن است مدتی به همین حالت خودش را به جلو و عقب تاب بدهد تا تعادل لازم را به دست بیاورد. حالا دیگر وقت آن رسیده که کانال‌های تعادلی که در گوش داخلی قرار دارند وارد عمل شوند. تا زمانی که این هماهنگی ایجاد نشود، کودک شما قادر نخواهد بود به درستی حرکت کند و احتمالا شما بار‌ها و بار‌ها شاهد زمین خوردن و تلاش‌های ناموفق او خواهید بود. این‌ها همه مراحلی از رشد کودک هستند و شما می‌توانید کودک را به تلاش بیشتر تشويق کنید. نگران نباشید بالاخره موفق خواهد شد ۴ دست و پا از سمتی به سمت دیگر حرکت کند و آنقدر در این کار مهارت پیدا خواهد کرد که دیگر حتی شما به گرد پایش نرسید. وقتی کودک ۴ دست و پا این طرف و آن طرف می‌رود، چیزهای زیادی یاد می‌گیرد.
شاید از این‌که ببینید کودکتان لحظه‌ای آرام نمی‌گیرد و مدام در حال گشت‌وگذار زیر میز و صندلی و در ۴ گوشه خانه است، خسته شوید اما این برای کودک تنها جابه‌جایی‌های ساده نیست. او با متر کردن خانه در حال کشف محیط اطراف است، محیطی که تا دیروز رسیدن به گوشه و کنارش برایش یک آرزو بود، حالا که می‌تواند حرکت کند حتی لحظه‌ای از وقتش را برای استراحت هدر نخواهد داد. او با ۴ دست و پا رفتن یاد می‌گیرد چه چیزهایی بالای سرش یا زیر شکمش قرار دارند، چه مسیرهایی پهن‌تر و کدام‌ها باریک‌ترند، چه جاهایی ممکن است گیر کند و از چه جاهایی به راحتی عبور می‌کند و یاد می‌گیرد اشیا چگونه در اطرافش قرار گرفته‌اند. وقتی او در حالت ۴ دست و پا ناگهان سرش را زمین می‌گذارد و به اطراف نگاه می‌کند، در حال بررسی محیط از زاویه‌ای دیگر است، با دقت نگاه می‌کند که یک لیوان چطور روی زمین قرار گرفته یا یک گلدان چطور در کنار میز تلویزیون ایستاده. همچنین سینه‌خیز رفتن به کودک شما کمک می‌کند تا بتواند گردن، دست‌ها و پا‌هایش را با هم تکان دهد و این اولین گام در آماده‌سازی مغز برای یادگیری حرکات پیچیده‌تر است. پس این تلاش‌ها و خطاهای نوزاد را جدی بگیرید و با تشویق او را به ایجاد این هماهنگی‌ها مشتاق‌تر کنید.
از گردن گرفتن تا سینه‌خیز رفتن
از ۷ ماهگی به بعد نوزادان تلاش‌شان را برای سینه‌خیز رفتن آغاز می‌کنند. اما برای این کار باید ابتدا مرحله گردن گرفتن را پشت سر گذاشته باشند. تلاش کودک برای بالاگرفتن گردنش در حالت دمر به او کمک می‌کند تا ماهیچه‌های گردن و پشتش را محکم و قوی کند. شما می‌توانید با دمر گذاشتن او و حرکت دادن اسباب‌بازی‌های صدادار یا حتی ظرف نخود و لوبیا بالای سرش او را برای این کار تحریک کرده و این مهارت را در او تقویت کنید. این تمرینات ساده باعث می‌شود سریع‌تر این مرحله را بگذراند و تلاش‌هایش را برای نشستن به صورت مستقل شروع کند. هر چه زود‌تر به این مهارت‌ها برسد زود‌تر به مرحله بعدی یعنی خزیدن و سینه‌خیز رفتن می‌رسد. تا ۹ ماهگی نوزاد شما دیگر در این مهارت استاد شده، تعادل لازم برای نشستن را به دست آورده و همین تعادل به او کمک می‌کند تا در حالت نشسته یک دستش را بالا بیاورد و بدون این‌که از پشت واژگون شود آن را تکان دهد. حالا نوزاد آماده سینه‌خیز رفتن است. همه نوزادان به یک روش سینه‌خیز نمی‌روند. بعضی‌ها با خزیدن به صورت نشسته با باسن‌شان حرکت می‌کنند و بعضی‌ها به جای جلو رفتن، عقب عقب حرکت می‌کنند. برخی هم ممکن است با غلت زدن‌های پی‌درپی مسیری را طی کنند.
مدتی طول می‌کشد تا نوزادان در ۴ دست و پا رفتن مهارت پیدا کنند. 4 دست و پا رفتن ضربدری مرحله آخر است که در آن دست‌ها و پاهای مخالف را با هم تکان می‌دهد و سرعتش بیشتر می‌شود. در این حالت مغز نوزاد باید پیام را از هر دو طرف بدن دریافت کرده و هماهنگی مناسب بین اندم‌ها را ایجاد کند. هر چه کودکتان تلاش و پشتکارش بیشتر باشد عضلات دست‌ها و پا‌هایش قوی‌تر شده و بهتر تعادلش را حفظ می‌کند. بیشتر نوزادان تا يك سالگی مهارت کافی برای ۴ دست و پا رفتن را کسب می‌کنند و آن وقت دیگر شما باید مدام دنبال‌شان بدوید. می‌توانید با فراهم کردن شرایط مناسب کودکتان را تشویق کنید؛ اما به یاد داشته باشید هیچ وقت او را وادار به انجام کاری نکنید، زمانی‌که وقتش برسد او خودش علاقه کافی برای این کار نشان خواهد داد.تمریناتی که به کودک شما کمک می‌کند تا بهتر این دوران را پشت سر بگذارد:
کودکتان را دمر بگذارید و به آرامی شکمش را بالا بیاورید تا به صورت مصنوعی روی ۴ دست و پا قرار بگیرد. سپس به آرامی او را رها کنید و ببینید آیا دست‌ها و پا‌هایش قدرت تحمل وزنش را دارند یا نه. اگر کودک در این حالت توانست تعادلش را حفظ کند او را به حرکت دادن دست‌ها و پا‌هایش تشویق کنید.
یک اسباب بازی زیبا و رنگارنگ را در چند قدمی او قرار دهید و از او بخواهید خودش را به آن برساند، این کار باعث می‌شود تا برای رسیدن به اسباب بازی دستش را دراز کند. اسباب بازی را خیلی دور قرار ندهید تا دست کودک به آن برسد. با این کار او اعتماد لازم برای حرکت دادن دست و پایش را به دست می‌آورد. هر بار که موفق شد، او را تشویق کرده و اسباب بازی را کمی عقب‌تر بگذارید تا بار دیگر تلاش کند. می‌توانید این کار را در مرحله بعدی با یک سبد یا جعبه بزرگ انجام دهید. سبد را پر از اشیا مختلف و رنگارنگ کنید و در فاصله چند قدمی او قرار دهید و سپس او را تشویق کنید برای جست‌وجو در سبد به سمتش حرکت کند.
ایستادن
حالا دیگر مطمئنا کودک شما یک خزنده ماهر شده و به راحتی به هر جا که بخواهد سرک می‌کشد. شاید در این سرک کشیدن‌ها اولین تلاش‌های او برای ایستادن را ببینید. او حالا با اطمینان خاطر حرکت می‌کند و خودش را به میز و صندلی می‌رساند تا با گرفتن آنها بایستد. او می‌خواهد مانند پدر و مادرش و دیگران روی پا‌هایش بایستد و برای این کار ابتدا از عضلات دستش که قوی‌ترند استفاده می‌کند. به هر چیزی که نزدیکش باشد از میز گرفته تا لبه صندلی و حتی پاهای شما چنگ می‌زند و با قدرت دستانش خودش را بالا می‌کشد تا به حالت ایستاده درآید، اما تعجب نکنید اگر بعد از کمی ایستادن صدای گریه‌اش بلند شد! او هنوز نمی‌داند چطور از حالت ایستاده به حالت نشسته در بیاید و برای همین با گریه از شما کمک می‌خواهد. در این مواقع به آرامی خم شوید و به او نشان دهید که چطور زانو‌هایش را خم کند تا دوباره بنشیند. حواس‌تان به وسایل خانه هم باشد. همه چیز را برای او امن کنید تا با اطمینان خاطر این مهارت جدید را تجربه کند. وسایل لق یا خطرناک را از روی ميز‌ها و اطراف کودک دور کنید. برای تقویت این مهارت شما می‌توانید دستان او را بگیرید و به آرامی از زمین بلندش کنید تا بایستد.
راه رفتن
راه رفتن و قدم برداشتن یکی از آن مهارت‌هایی است که رفلاکس‌های آن از نوزادی در کودک شما وجود دارد، اما به صورت غیر ارادی است و کودک کنترلی بر آن ندارد. در ۲ ماه اول اگر کودک را به حالت ایستاده نگه دارید و پا‌هایش با سطحی در تماس باشند می‌بینید که او آرام آرام قدم بر می‌دارد. این رفلاکس قدم زدن در تمام کودکان وجود دارد. در ۳ ماهگی نوزاد شما با لگد پراندن و فشار دادن پا‌هایش به سطوح مختلف، ماهیچه‌ها و عضلات پا‌هایش را قوی می‌کند و وقتی ایستادن را یاد گرفت این عضلات قدرت بیشتری برای تحمل وزن نوزاد به دست می‌آورند.
در ۱۰ ماهگی دیگر آنقدر پا‌هایش قوی شده‌اند که بتواند با گرفتن دستش به جایی به تنهایی بایستد و اینجاست که اولین تلاش‌ها برای قدم برداشتن واقعی آغاز می‌شود. او حالا ۴ دست و پا به سمت تکیه‌گاه مطمئنی می‌رود و بعد دستش را به آن می‌گیرد، می‌ایستد و سعی می‌کند پا‌هایش را تکان دهد و راه برود. لحظه‌های شیرین رشد نوزادتان آغاز می‌شود. او با گرفتن دستش به در و دیوار می‌تواند حالا قدم‌های محکمی بردارد و تا جایی که دستش با تکیه‌گاهی تماس دارد، جلو برود. بین ۱۰ تا ۱۲ ماهگی شما می‌توانید تکیه‌گاه مطمئن او باشید. اگر دست‌هایش را بگیرید او به آرامی قدم خواهد زد و با شما به جلو خواهد آمد. این کار را آنقدر تکرار کنید تا قدم‌های لرزان نوزادتان محکم و استوار شود و او نسبت به قدم‌هایش اعتماد پیدا کند تا در مرحله بعدی که دست‌هایش را رها می‌کند، سرخورده نشود.
بیشتر کودکان بین ۱۲ تا ۱۷ ماهگی به راه می‌افتند، اما دیر و زود شدن این زمان جای نگرانی ندارد. ریسک‌پذیری و شجاعت خطر کردن کودکان در این امر نقش مهمی دارد. برخی کودکان محتاط‌ترند و به طبع دیر‌تر راه می‌افتند. وقتی کودک اطمینان خاطر پیدا کرد، كم‌كم دستش را رها می‌کند و تلاش‌هایش برای راه رفتن به صورت مستقل آغاز می‌شود. ممکن است ابتدا تنها یک یا دو قدم بردارد و سپس بنشیند و ۴ دست و پا جلو بیاید. او با این تمرینات سعی دارد به مهارت کافی برسد، این نشستن و ایستادن‌ها عضلات پای او را قوی‌تر می‌کنند. اولین قدم‌های او ممکن است خنده‌دار باشد، معمولا کودکان با پاهایی باز و دست‌هایی که به اطراف باز کرده‌اند قدم‌های بزرگي برمی‌دارند. آنها با این کار تعادل‌شان را حفظ می‌کنند. سرعت این قدم‌ها هنوز در اختیار آنها نیست و گاهی ممکن است آنقدر تند راه بروند که نتوانند بایستند و گاهی هم آنقدر آرام که باعث شود مدام به زمین بخورند. در این زمان چشم از فرزندتان برندارید تا هم ایمنی او را تضمین کنید و هم ثانیه‌ای این لحظات شیرین و تلاش‌های کودکتان را از دست ندهید.
تمرین‌هايي برای این‌که کودکتان سریع‌تر مهارت راه رفتن را یاد بگیرد:
- کفش‌های کودکتان را در بیاورید و اجازه بدهید روی سطوح مختلف پا برهنه راه برود. این کار به او کمک می‌کند تا اختلاف سطح‌ها را بشناسد و تعادل لازم برای راه رفتن روی سطوح نرم یا سفت و خشک را به طور غریزی کسب کند.
- کودک را کنار دیوار قرار دهید و در فاصله نیم متری‌اش بایستید و بعد از او بخواهید به سمت شما بیاید، ممکن است در اولین تلاش‌ها خودش را در بغل شما پرت کند. مهم نیست، این کار را آنقدر تکرار کنید تا به جای پرت کردن كم‌كم قدم بردارد. در روزهای بعدی فاصله‌تان را کمی بیشتر کنید.
- وقتی می‌خواهید راه رفتن را با او تمرین کنید دست‌هایش را از بالا نگیرید بلکه از جلو بگیرید تا حس جلو آمدن و حرکت کردن در او تداعی شود.
- بهترین وسیله برای تمرین راه رفتن واکر یا اسباب بازی‌هایی است که چرخ دارند. یکی از آنها را به دست کودک دهید تا با آن راه برود. مواظب باشید از آن عقب نماند، اگر فقط اسباب بازی یا واکر را هل داد و خودش جا ماند به او نشان دهید که باید با هل دادن اسباب‌بازی خودش هم به جلو برود.
اختصاصی مجله اینترنتی برترین ها Bartarinha.ir
