بازار امير چخماق در سيطره جگرکي‌ها
بازار امير چخماق در سيطره جگرکي‌ها
جام جم آنلاين: مجموعه بناهاي تاريخي اميرچخماق يزد شامل بازار، تکيه، مسجد و آب انبار که قدمتشان به دوره تيموريان برمي گردد و در فهرست آثار تاريخي کشور نيز به ثبت رسيده اند اکنون به محل فروش جگر و کباب و پاتوقي براي افاغنه ساکن شهر تبديل شده است.
به گزارش مهر، امير جلال‌الدين چخماق از سرداران شاهرخ تيموري و حاکم يزد بود که با همکاري همسر خود فاطمه خاتون براي آباداني يزد مجموعه‌اي شامل تکيه، ميدان، حمام، کاروانسراها ، خانقاه ، قنادخانه ، چاه آب سرد و مسجد امير چخماق را ساخت.
اکنون گردشگران امير چخماق را نام ميداني در شهر يزد مي دانند که در آن بنايي چند طبقه، مسجد و حسينيه اي به همين نام وجود دارد. ساختمان بناي امير چخماق ورودي بازارچه و بخشي از حسينيه‌اي است که در قرن 13 هجري بنا شده است. قدمت بناي ميدان و تکيه امير چخماق به قرن نهم هجري مي رسد.
از 59 بناي مذهبي تاريخي يزد که هر يک ويژگي معماري، تاريخي و فرهنگي خاصي دارند، مجموعه امير چقماق که چخماق نيز گفته مي شود از جايگاه خاصي برخوردار است. اين مجموعه، مسجد امير چقماق، بقعه ستي فاطمه، بازار حاجي قنبر، آب انبار ستي فاطمه ، آب انبار تکيه ، نخل و تکيه امير چخماق را در بر گرفته است.
مسجد امير چخماق در سال 1341 هجري شمسي و با شماره 247 و تکيه امير چخماق در سال 1330 با شماره مستقل 383 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيدند. همچنين اين بناها و ديگر الحاقات به عنوان مجموعه امير چخماق نيز با شماره 2416 به ثبت ملي رسيده است.
ميدان اميرچخماق يزد قرار بود طبق طرح جامعي که براي آن تدوين شده با احداث دو ديوار در کناره هاي آن تا چهار راه شهدا به شکل مستطيل بسته شود تا از ارتعاشات و صداي خودروهايي که در اطراف آن تردد مي کنند جلوگيري شود اما اکنون ديواره هاي ساخته شده در دو طرف عمارت امير چخماق به مدت پنج سال است که نيمه کاره رها شده و از زيبايي اين تک بنا کاسته است.
غير از ساخت ديوارهاي نيمه کاره عمارت امير چخماق بازارچه آن نيز جلوه نامناسبي را به مجموعه القا کرده است. در گذشته حاکمي به نام حاجي قنبر در زير عمارت بازارچه اي ساخت تا بازاري براي رونق اقتصادي شهر باشد و صنايع دستي يزد در آن مکان به فروش برسد اما اکنون بازارچه صنايع دستي اميرچخماق به بازار جگر فروشاني تبديل شده است که براي باز کردن اشتهاي بازديدکنندگان چربي روي آتش مي سوزانند و گردشگران خارجي را فراري مي دهند!
ميدان اميرچخماق که يکي از بناهاي مورد توجه گردشگران داخلي و خارجي است اکنون به محل تجمع افاغنه و اعراب ساکن شهر يزد تبديل شده است.پاتوق اين افراد در سايت تاريخي شهر يزد، آتش روشن کردن هاي آنها و پهن کردن بساط ناهار زير سقف بازارچه و... باعث شده رنگ سنگ بخش هايي از عمارت سياه شود.
اما آسيب رساندن به بدنه سنگي عمارت امير چخماق تنها محدود به حضور مهاجران شهر يزد نيست. بعد از ظهر هر روز مي توان بساط بازي فوتبال پسربچه هايي را ديد که هر کدام از رواق هاي عمارت امير چخماق را به چارچوب دروازه فوتبالشان تبديل کرده اند و با هر ضربه توپهاي سخت پلاستيکي به ديواره هاي اين عمارت به مرور زمان بخشي از کاشيهاي چند صد ساله آن را از بين برده و مي برند.
بي توجهي ها به مجموعه اميرچخماق تنها معطوف به ساختمان آن نيست بلکه قسمت هايي از قديمي ترين نخل چوبي يزد که در کنار اين مجموعه قرار دارد نيز به دلايل مختلف از جمله روشن کردن آتش در کنار آن سوخته است.
نخل ميدان امير چخماق با 450 سال عمر متعلق به عصر صفوي است و به نخل حيدري ها معروف است. بلندي اين نخل 8.5 متر و اضلاع آن نيز 8.5 در 8.5 متر است.
نخل مجموعه امير چخماق به عنوان يکي از بزرگ ترين نخل هاي استان يزد در مراسم عزاداري روز عاشورا به عنوان نمادي از تابوت سيدالشهدا روي دستان بيش از 150 نفر از عزاداران در بين مردم تجمع کننده در ميدان امير چخماق گردانده مي شود.اين نخل مجموعه مشبکي از چوبهاي تراشيده شده با گره چيني ها و تيرهاي بزرگ است که تقريبا به شکل درخت سرو (نماد آزادگي) ساخته شده است.
به نظر مي رسد مجموعه اميرچخماق به عنوان يکي از بناهاي تاريخي و شاخص شهر يزد نيازمند رسيدگي بيشتر توسط متوليان ميراث فرهنگي استان و فرهنگسازي در خصوص نگهداري از اين مجموعه ارزشمند در ميان مردم است. چرا که بي توجهي بيشتر به اين مجموعه که به راحتي در دسترس همه اهالي شهر قرار دارد، مي تواند در آينده اي نزديک باعث ايجاد خسارات بيشتر به هر کدام از قسمت هاي مجموعه امير چخماق شود.
