احکام استفاده از آلات موسیقى در عزاداری

مرحوم شیخ انصارى رحمة الله علیه در مكاسب محرمه در پاسخ به كسانى كه مى گویند غنا مى تواند زمینه گریه كردن را فراهم نماید، مى فرماید: چنین شیوه اى نمى تواند مقدمه مستحب یا مباح قرار گیرد و باید به عموم ادله حرمت غنا تمسك نمود . (1)

مرحوم حاج شیخ عباس قمى رحمة الله علیه در منتهى الآمال مى فرماید: عزاداران امام حسین علیه السلام بر وجهى سلوك كنند كه زبان نواصب دراز نشود و از استعمال محرمات از قبیل غنا كه غالبا نوحه ها خالى از آن نیست و حكایات ضعیفه مظنونة الكذب احتراز نمایند و شیطان را در این عبادت بزرگ راه ندهند . (2)


سؤال: در رادیو مدح ائمه طاهرین علیهم السلام با واقعه كربلا را با وزن و ساز و با لحن خوب مى خوانند . آیا استماعش جایز است یا خیر؟

امام خمینى رحمة الله علیه: اگر غنا و موسیقى نباشد مانع ندارد . (3)


سؤال: هیئتهاى نوازنده و كسانى كه درمراسم تشییع جنازه شهداء موزیك عزا مى زنند، از لحاظ شرعى چه حكمى دارد؟ و آیا خرید و فروش آن لوازم حرام است یا خیر؟

امام خمینى رحمة الله علیه: خرید و فروش آلات لهو حرام است و موسیقى مطرب جایز نیست و صداهاى مشكوك مانع ندارد . (4)


سؤال: آیا زدن طبل و شیپور در تعزیه حضرت سیدالشهداء علیه السلام جایز است یا نه؟

امام خمینى رحمة الله علیه: اگر از آلات لهو و لعب نباشد و وهن بر مذهب هم نشود مانع ندارد . (5)


سؤال: آیا در عزادارى سید الشهداء استفاده از طبل و دهل جایز است؟

آیت الله فاضل لنكرانى رحمة الله علیه: استفاده از آلات لهو و لعب حرام است ولى طبل و دهل و امثال آن جزء این آلات نیست . (6)


سوال: استفاده از آلات لهو و موسیقی در مراسم عزاداری چه حکمی دارد؟

همه مراجع (به جز آیات عظام صافی و بهجت رحمة الله علیه): اگر از آلاتی است که به لهو و حرام اختصاص دارد. نواختن آن (در هر حال) جایز نیست ولی اگر از آلات مشترک باشد، استفاده از آن به منظور مشروع اشکال ندارد. تفاوتی بین مراسم عزاداری و جشن در حکم موسیقی نیست.(7)

آیت الله بهجت رحمة الله علیه: اگر از آلاتی است که به لهو و حرام اختصاص دارد، نواختن آن به صورت لهوی حرام است و بنابر احتیاط واجب به صورت غیر لهوی نیز جایز نیست ولی اگر از آلات مشترک باشد استفاده از آن به منظور منافع مشروع اشکال ندارد. تفاوتی بین مراسم عزاداری و جشن در حکم موسیقی نیست.(8)
آیت الله صافى: به طور کلی نواختن با آلات موسیقی (آلات لهو) در هر حال حرام است. تفاوتی بین مراسم عزاداری و جشن در حکم موسیقی نیست.(9)


سوال: آیا نواختن شیپور، نی و فلوت در تعزیه اشکال دارد؟

آیات عظام امام، خامنه ای و فاضل رحمة الله علیه: نواختن آلات موسیقی به صورت «مطرب» و «لهوی» و مناسب مجالس گناه و خوش گذرانى، حرام است.(10)

آیات عظام مکارم، سیستانى، تبریزى، نورى و وحید: نواختن آلات موسیقی به صورت «لهوی» و مناسب مجالس گناه و خوش گذرانى، حرام است.(11)

آیات عظام صافى و بهجت رحمة الله علیه: آرى، در هر حال اشکال دارد.(12)


سوال: استفاده از طبل و سنج در مراسم عزاداری و غیر آن چه حکمی دارد؟

همه (به جز صافى و بهجت رحمة الله علیه): اگر به نحو متعارف و غیرلهوی نواخته شود، اشکال ندارد.(13)

آیات عظام صافى و بهجت رحمة الله علیه: استفاده از آن اشکال دارد.(14)


تبصره1: بنا بر نظر مراجع [به جز آیات عظام صافى و بهجت] تفاوتی میان مراسم جشن و عزاداری نیست؛ لذا اگر نواختن به صورت لهوی باشد حرام است، اما اگر به صورت غیرلهوی باشد اشکال ندارد.

تبصره2: منظور از همه مراجع در سوال اول و سوم آیات عظام امام، خامنه ای، فاضل، مکارم، سیستانی، تبریزی، نوری و وحید می باشد.