نگاهي به آداب و رسوم مردم يزد در ماه مبارک رمضان

جام جم آنلاين: آداب و رسوم مردم مؤمن استان يزد که ريشه در فرهنگ غني و اصيل اسلامي دارد به دلايل گوناگون در گذر زمان نه تنها دچار خللي نشده، بلکه روز به روز بر عظمت آن افزوده شده است.

در اين ميان آداب ماه مبارک رمضان، يکي از مصاديق فرهنگ عامه مردم ديار است که با ريشه هاي عميق مذهبي مورد توجه همگان قرار دارد.

اين رسوم از قرن ها پيش داراي غناي ويژه اي است و مردم با شوق هر چه تمام آن را به جا مي آورند.

از نيمه ماه شعبان چهره ظاهري شهرها دگرگون مي شود و مردم نيز با جنب و جوش به آماده کردن خود براي استقبال از ماه مبارک رمضان مي پردازند.

مردم استان يزد چند روز قبل از ماه مبارک رمضان به نظافت و پاکسازي خانه ها و مساجد پرداخته و به استقبال اين ماه پربرکت مي روند.

آنها نظافت و خانه تکاني را هنگام روز انجام مي دهند زيرا اعتقاد دارند که جارو کردن در شب کراهت دارد.

شب بايد خانه تميز باشد زيرا شيطان در محل کثيف ماندگار مي شود، به اين دليل خاکروبه را نيز قبل از غروب آفتاب از خانه بيرون مي برند.

مردم استان يزد معتقدند، همانگونه که در اين ماه مبارک به تزکيه روح توجه مي شود، بايد به نظافت محل عبادت و سکونت نيز پرداخت.

کلوخ اندازان، از جمله آداب و رسومي است که مردم مؤمن يزد با انجام آن به استقبال ماه مبارک رمضان مي روند.

مراسم کلوخ اندازان، به اين شکل است که خانواده ها در کنار يکديگر يک روز را به شادي مي پردازند. علت نامگذاري اين روز به کلوخ اندازان مشخص نيست ولي شايد بتوان آن را بهانه اي دانست که افراد در کنار بزرگ تر خانواده جمع شده يا براي تفريح و شادي به دامن طبيعت پناه ببرند.

در ميان غذاهاي مطبوعي که در اين روز از سوي مردم طبخ مي شود، نوعي آش است که در اصطلاح محلي به آن" شولي" مي گويند.

مردم استان يزد براي رؤيت هلال اول ماه رمضان ، غروب روز آخر ماه شعبان بالاي پشت بام و مناره هاي مساجد رفته و با نگاه عميق به آسمان ماه را جست وجو مي کنند و در صورت مشاهده، اعمال مخصوص اين ماه را به جا مي آورند.

اگر به علت ابري بودن آسمان، رؤيت هلال اول ماه ممکن نباشد افرادي را به آبادي ها و شهرهاي نزديک که افق شان با شهرها يکي باشد مي فرستند که در اصطلاح به اين عمل "قاصد در کردن" مي گويند.

اگر تا هنگام سحر ديدن ماه ثابت نشود مردم سحري را خورده و روزه مي گيرند تا در صورت آغاز رمضان، از تکاليف ديني غافل نمانند.

از جمله آداب و رسوم مردم مؤمن استان يزد، در مورد ديدن ماه نو آن است که به محض رؤيت ماه، چشمان خود را بسته و صلوات مي فرستند و بر اين باورند که در موقع ديدن ماه هر حاجتي از خدا طلب کنند برآورده مي شود.

همچنين از قديم الايام براي بيدار شدن در سحرهاي ماه مبارک رمضان و تشخيص وقت دقيق سحر از ستارگان استفاده مي شد.

حتي برخي از مردم و از جمله خادمان مساجد يکي، دو ساعت به سحر مانده چراغ هايي را روشن کرده و در نقاط مرتفع شهر و گلدسته مساجد مي گذارند تا سايرين با ديدن نور چراغ به نزديک شدن سحر پي ببرند و با شروع اذان آن را خاموش مي کنند.

در ماه مبارک رمضان جلسات قرائت قرآن مجيد در سطح مساجد يا منازل براي مردان و زنان مؤمن اين ديار از شور و هيجان ويژه اي برخوردار است.

از روز نخست ماه مبارک رمضان، بيشتر بانوان در منزل يکي از داوطلبان و يا در مکتبخانه هايي گرد هم جمع شده و هر فردي جاي خود را مشخص مي کند.

در طول 30 روز ماه مبارک رمضان هر روز يک جزء از کلام وحي قرائت مي شود تا کل قرآن مجيد ختم شود.

بانوان مؤمن يزدي اعتقاد دارند که در جلسات ختم قرآن مجيد در طول ماه مبارک رمضان در پايان، سوره توحيد به هر کسي برسد در کارش گشايش و زندگي اش توأم با خير و برکت در طول سال خواهد بود.

مردم يزد اعتقاد دارند که در شب هاي قدر ساعت به دنيا آمدن هر نوزاد و از دنيا رفتن هر شخص از طرف ملک مقرب خداوند معين مي شود.

براي بزرگداشت اين شب ها برنامه هاي ويژه اي در سطح مساجد استان برگزار مي شود که مهم ترين آنها قرائت قرآن ، نماز، دعاهاي مخصوص شب قدر، احيا و شب زنده داري تا اذان صبح با قرآن بر سر گذاشتن و طلب استغفار است.

مراسم احيا و شب زنده داري در شب هاي نوزدهم، بيست ويکم و بيست وسوم و در برخي از مساجد شب بيست و هفتم نيز برپا مي شود.

از جمله آداب و رسوم مردم استان يزد در ليالي قدر، طبخ شام و دعوت از شب زنده داران و پذيرايي از آنهاست.
در روز شهادت مظلومانه حضرت علي (ع) نيز مردم در تکايا، حسينيه ها و مساجد محل خود به راه اندازي هيأت هاي عزاداري و مراسم نخل برداري اقدام مي کنند که در نوع خود در کشور بي نظير است.

واژه نخل که در زبان فارسي به معناي تابوت است، نمادي از تابوت حضرت سيدالشهدا (ع) شناخته مي شود که از چوب ساخته شده و به شکل برگ درخت است.

در شب بيست و هفتم ماه مبارک رمضان مراسمي در سطح استان با عنوان " دوست دوست"، برگزار مي شود.
در اين مراسم و پس از اذان مغرب و عشا، عده زيادي از پسربچه ها با مراجعه به در منازل محل خود اشعاري را در مدح و ياد علي (ع) با شعار "دوست دوست علي دوست"، مي خوانند و تقاضاي هديه مي کنند.

مردم نيز با روي گشاده و سعه صدر از خوراکي هايي که قبلاً براي همين شب تهيه کرده اند به آنها مي دهند.

برخي از مردم اعتقاد دارند اين کار باعث برآوردن حوائج و همدردي با يتيمان کوفه و همدلي با مولا علي (ع) است.
در روز عيد فطر مردم پس از خواندن نماز صبح به مساجد محل رفته و پس از پذيرايي نماز عيد را با شکوه هرچه تمام تر به جا مي آورند و اين روز را به هم تبريک مي گويند.

در اين محل به منظور جمع آوري ذکات فطره صندوق هايي تعيين و مردم وجوهات خود را در آنها مي ريزند.

پس از پايان اين مراسم، مردم به خانه بزرگترهاي فاميل خود رفته و اين روز بزرگ را تبريک مي گويند و به شکرانه يک ماه عبادت و بندگي خدا شادماني مي کنند.