-
قلمرو جامعهشناسى
جامعهشناسى علمى است که حيطه نظر آن زندگى انسان است، به‌همين جهت قلمرو آن بسيار وسيع و گسترده مى‌باشد و به‌دليل همين قلمرو وسيع 'پديده‌هاى اجتماعي' است که هر فرد يا گروهى از جامعهشناسان در زمان و مکان معينى به بخشى يا جنبه‌اى از اين حيطهٔ گسترده توجه نشان داده و با انتخاب رشته خاص از جامعهشناسى سعى کرده است موضوع ويژه‌اى را مطالعه کنند. چنانکه براى جامعه‌شناس شهري، موضوع جامعه‌شناسي، روابط اجتماعى و پديده‌هاى وابسته به آن است که در درون شهرها شکل مى‌گيرد و براى جامعه‌شناس روستائي، موضوع جامعه‌شناسي، شکل زندگى روستائى و روابط اجتماعى و سنتى حاکم بر آن، معيشت و وضعيت اقتصادى و توليدى و کشاورزى جامعه روستا است.
همچنين گروه زيادى از جامعهشناسان، زمينه اصلى مطالعات خود را، خانواده، آموزش و پرورش، اقتصاد، روابط صنعتي، کار و شغل و ... دانسته‌اند که اکنون براى نمونه، برخى از موضوعات و مسائل اجتماعى را که در قلمرو مطالعات جامعهشناسى قرار دارند ذکر مى‌کنيم.
اين موضوعات عبارت هستند از:
- پديده‌ها و نهادهاى اجتماعى مانند: اقتصاد، خانواده، آموزش و پرورش، حکومت و سياست، دين و مذهب، اخلاق و پديده‌هاى ناشى از رفتارهاى جمعي.
- کنش و واکنش اجتماعي، روابط متقابل بخش‌‌هاى جامعه و تقسيم کار اجتماعي
- پديده‌هاى مربوط به شکل خارجى و مادى جامعه انساني
- حرکات جمعيت در رابطه با علل اجتماعى آن
- قشرها، طبقات اجتماعى و خصوصيات و موقعيت آنها
- رابطه انسان با محيط مسکونى و اثر متقابل عوامل اجتماعى و اکولوژيک
- گروه‌‌هاى اجتماعى به اشکال و صور مختلف
- آداب و رسوم و عادات جمعي
- روابط و مناسبات بين‌المللى
- ارزش‌ها و هنجارهاى اجتماعي
- تغييرات اجتماعي
- کوچ‌نشيني، روستانشيني، شهرنشيني
- انحرافات اجتماعي
- اوقات فراغت
- فرهنگ و روابط بين فرهنگ‌هاى متفاوت
- علل جنبش‌ها و انقلاب اجتماعى
- مسائل کشورهاى جهان سوم و پيشرفته
- ساخت‌هاى اجتماعي
- توسعه شهر و شهرنشينى
- ارتباطات اجتماعي
اينها و بسيارى موضوعات و مسائل ديگر همه و همه در قلمرو جامعهشناسى است که جامعهشناسان غالباً يک يا چند مورد را مورد مطالعه قرار مى‌دهند.
