مقدماتی بر مکانیک پرواز

از نظر کلّی هواپیماها به شش دسته تقسیم می شوند :



1- هواپیما با بال ثابت (Plane , Aeroplane , Aircraft)



Aircraft : هر وسیله سبک تر از هوا که یا به وسیله اصل شناوری و یا عمل دینامیکی در هوا نگه داشته می شود .



Plane , Aeroplane , Airplane :شاخه ای از Aerodyne ها است (آن گروه از وسایل هوایی که سنگین تر از هوا بوده و نیروهای برآ در پرواز را عمدتاً توسط نیروهای آئرودینامیکی تأمین می نمایند و نقطه مقابل آن Aerostat ها می باشند که وسایل پرنده سبک تر از هوا هستند و به وسیله اصل شناوری از طریق نیروهای آیروستاتیکی قابلیت پرواز را دارند) که یک وسیله هوایی بال ثابت سنگین تر از هوا است .



2- هواپیمای با بال چرخان یا چرخبال یا هلیکوپتر (Helicopter) و اتوژایرو (Autogyro)



Helicopter (یا Rotary Wing Aircraft) :



یک Aerodyne با بال چرخان است که نیروی برآ و پیشرانه به وسیله چرخش ملخ ایرفویلی حول یک محور عمودی برست می آید .



Autogyro : یک نوع Aerodyne با بال متحرک است که روتور آن در کلّ زمان پرواز به وسیله نیروی حاصل از حرکت آن در هوا چرخش می نماید .



3- موشک بدون خلبان خودکار (Rocket) و موشک با خلبان خودکار (Missile)



4- هواپیمای بدون موتور مثل کایت (Hang Glider یا Kite) و هواسر (Glider یا Sail Plane)



Kite : یک نوع سازه سبک از جنس چوب و پوشش کاغذ یا پارچه است که یک نخ به انتهای آن متّصل می باشد و در جریان باد پرواز داده می شود .



Glider : یک هواپیمای بدون موتور است که به وسیله وزش جریان هوا روی سازه ی آن پرواز می نماید .



5- بالن (Balloon) و کشتی هوایی (Airship)



Balloon : شاخه ای از Aerostat ها می باشد که بدون سامانه پیشرانه است و از یک کیسه معمولی کروی است که از جنس ابریشم و یا مواد سخت و سبک ساخته شده است و از گازهای سبک تر از هوا پر می شود .



Airship : شاخه ای از Aerostat ها هستند که به طور خاص دارای سامانه پیشرانه بوده و وسایلی برای کنترل جهت حرکت آن ها نیز وجود دارد .



6- هوپیماهای بدون سرنشین مثل هواپیماهای مدل ( UAV & Model) و هواپیماهای کنترل از راه دور (RPV یا Remotely pilot Vehicle)



هواپیماها از نظر تأمین قدرت به دو دسته تقسیم می شوند :



1-هواپیماهای موتور دار (Powered Aircraft) مثل هواپیمای معمولی ، هلیکوپتر و موشک



2-هواپیماهای بدون موتور (Unpowered Aircraft) مثل کایت و گلایدر



هواپیماها از نظر وجود سرنشین دو گونه هستند :



1-هواپیماهای سرنشین دار (Manned Aircraft)



2-هواپیماهای بدون سرنشین (Unmanned Aircraft)



هواپیماها از نظر پیکربندی به سه دسته تقسیم می شوند :



1-هواپیماهای متداول یا معمولی (Conventional) که دمشان عقب است .



2-هواپیماهای با دم جلو (Canard Aircraft) که دمشان جلوتر از بال است .



3-هواپیماهای عجیب و غریب و غیر متداول (Unconventional) مثل اتومبیل یا دوچرخه پرنده .



هواپیماها از نظر طول باند برخاستن به سه دسته تقسیم می شوند :



1-هواپیماهای با باند صفر یا عمود پرواز یا VTOL (Vertical Take-Off and Landing)



2-هواپیماهای با باند کوتاه (کمتر از 150 متر یا Short Take-Off and Landing , STOL)



3-هواپیمای با باند معمولی (با باند بیش از 150 متر)



هواپیماها از نظر تعداد بال به سه دسته تقسیم می شوند :



1-تکبال (Monoplane)



2-دو باله به طوری که یک بال در بالای دیگری باشد (Biplane)



3-سه باله یا بیشتر



هواپیماها از نظر محل فرود به سه دسته تقسیم می شوند :



1-هواپیماهای معمولی یا خشکی نشین (Land plane)



2-هواپیماهای آبنشین : که توانایی فرود روی آب را دارند (Sea plane) یا (Flying Boat)



3-هواپیماهایی که هم توانایی فرود روی آب و هم توانایی فرود روی خشکی را دارند (دو زیست) (Amphibian)



هواپیماها از نظر نوع موتور به دوگونه کلی تقسیم می شوند :



1-هواپیماهای دارای موتور پیستونی یا ملخی یا توربو ملخی (Prop Aircraft)



2-هواپیماهای دارای موتور توربو جت یا توربو فن (Jet Aircraft)



هواپیماهای دارای موتور ملخی به دو دسته تقسیم می شوند :



1- Pusher Airplane: که ملخ ها در عقب وسیله پرنده قرار دارند و به اصطلاح هواپیما را هل می دهند .



2- Puller Airplane: که ملخ ها در جلوی وسیله پرنده قرار دارند و به اصطلاح هواپیما را می کشند.



هواپیماها از نظر تعداد موتور به سه دسته تقسیم می شوند :



1-تک موتوره (Single Engine)



2-دو موتوره (Twin Engine)



3-سه موتوره یا بیشتر (Multi Engine)



تاليف: آرش خانباشي