"بسم الله الرحمن الرحيم" آغاز هر كاري
تعویذ به معنای پناه دادن و در پناه آوردن می باشد که در مورد ادعیه و اذکار هم چون پناه در برابر مشکلات است، استعمال می شود.
در اين آيه شريفه با جامع ترين نام خداوند كه «الله» است رو به رو مي شويم. بررسي نام هاي خداوند در قرآن مجيد و دعاها و ساير منابع اسلامي نشان مي دهد كه هر كدام از آن ها بخش خاصي از صفات خداوند را منعكس مي سازد. تنها نامي كه اشاره به تمام صفات و كمالات يا به تعبير ديگر جامع صفات جلال و جمال است همان «الله» است.
«رحمان» به گفته بسياري از مفسران اشاره به رحمت عالم و فراگير خداوند است كه دوست و دشمن، مؤمن و كافر، نيكوكار و بدكار را در بر مي گيرد اين همان رحمت عام و گسترده الهي است كه پهنه هستي را در برگرفته و همگان در درياي آن غوطه ورند.
«رحيم» اشاره به رحمت خاص پروردگار است كه ويژه بندگان مطيع و صالح و فرمانبردار است، زيرا آن ها به حكم ايمان و عمل صالح، اين شايستگي را يافته اند كه از رحمت و بخشش و احسان خاصي كه آلودگان و تبهكاران از آن سهمي ندارند، بهره مند گردند.
ميان همه مردم جهان رسم است كه هر كار مهم و پر ارزشي را به نام بزرگي از بزرگان آغاز مي كنند، يعني آن كار را با آن شخصيت مورد نظر از آغاز ارتباط مي دهند. ولي آيا بهتر نيست براي پاينده بودن يك برنامه و جاويد ماندن يك هدف آن را به موجود پايدار و جاويداني ارتباط دهيم كه فنا در ذات او راه ندارد؟ چرا كه همه موجودات اين جهان به سوي كهنگي و زوال مي روند و تنها چيزي باقي مي ماند كه به آن ذات لايزال بستگي دارد. از ميان تمام موجودات، آن كه ازلي و ابدي است تنها ذات پاك خداوند است و به همين دليل بايد همه چيز و هر كار را به نام او آغاز كرد و از او استمداد نمود لذا در نخستين آيه قرآن و در آغاز هر كاري مي گوييم: «بسم الله الرحمن الرحيم» اين كار نبايد تنها از نظر اسم و صورت باشد، بلكه بايد از نظر واقعيت و معنا با او پيوند داشته باشد، چرا كه اين ارتباط آن را در مسير صحيح قرار مي دهد و از هر گونه انحراف باز مي دارد و به همين دليل چيني كاري حتما به پايان مي رسد و پربركت است. به همين دليل در حديث معروفي از پيامبر(ص) مي خوانيم: «كل امر ذي بال لم يذكر فيه اسم الله فهو ابتر»؛ «هر كار مهمي كه بدون نام خدا شروع شود بي فرجام است». بر همين اساس است كه سوره هاي قرآن با بسم الله آغاز مي شود تا هدف اصلي كه همان هدايت بشر به سوي سعادت است از آغاز تا سرانجام با موفقيت و پيروزي و بدون شكست انجام شود.
از آن چه گفته شد روشن مي گردد كه گفتن «بسم الله» در آغاز هر كاري هم به معناي «استعانت جستن و ياري خواستن به نام خدا و هم شروع كردن با نام او است و اين دو به يك ريشه بر مي گردد و لازم و ملزوم يكديگرند، يعني هم با نام او شروع مي كنم و هم از ذات پاكش استمداد مي طلبیم که قطعا چاره مشکلات است. به هر حال هنگامي كه كارها را با تكيه بر قدرت خداوند آغاز كنيم، خداوندي كه قدرتش مافوق همه قدرت ها است، سبب مي شود كه از نظر رواني نيرو و توان بيشتري در خود احساس كنيم، مطمئن تر باشيم، بيشتر كوشش كنيم، از عظمت مشكلات نهراسيم و نااميد نشويم و ضمنا نيت و عملمان را پاك تر و خالص تر كنيم.
