-
استفاده از مهر در نماز
1-چرا امام باقر( ع) در هنگام خواندن دعاي ماه رجب انگشت سبابه خود را حركت ميداد (فلسفه اين كار چيست)؟
2-استفاده از مهر در نماز از زمان كدام معصوم مرسوم شد؟
3-منظور از حرف لغو چيست؟آيا منظور چيزهايي است كه امروزه رواج يافته يا منظور دروغ و... است؟
پاسخ :
با سلام
دوست محترم
1. بنا به آنچه مرحوم سيد بن طاووس نقل كرده محمد بن ذكوان راوي اين دعا كه در ماه رجب خوانده مي شود، مي گويد: امام صادق(علیه السلام) وقتي به اين جمله از دعا ... «اي صاحب جلال و كرم، اي صاحب نعمت ها و بخشش، اي صاحب نعمت های بی پیایان، موي سپيدم را بر آتش حرام گردان»... رسيد محاسن شريفش را در پنجه دست چپ گرفت و اين دعا را با حالت التجا و تضرع همراه با حركت دادن سبابه دست راست خواند.
فلسفه اين عمل امام (علیه السلام) به مانند بسياري از ديگر احكام شرعي بر ما روشن نيست ولي به نظر مي رسد اين حالت نوعي حالت خضوع و خشوع در برابر خداوند است.
2. دوست محترم، استفاده از مهر به این شکلی که الآن رایج است، شاید در زمان ائمه اطهار معمول نبوده، با این حال علت استفاده از مهر اين است كه:
اولاً: مهر نزد شيعه موضوعيت ندارد؛ بلكه ملاك همان سجده بر خاك است و مهر وسيلهاي است كه سجده بر خاك را در هر جا و هر مكان سهل و آسان ميسازد.
ثانیا: عبادت توقيفي است و در اجزا و شرايط آن بايد براساس قول و فعل شارع عمل كرد؛ چنان كه خود پيامبر گرامی اسلام نيز فرمودهاند: «صلّوا كما رأيتموني اُصلي؛ آن سان كه ميبينيد من نماز ميخوانم، شما نيز نماز بخوانيد».
بنابراين از نظر فقهي بر غير آنچه كه پيامبر گرامی اسلام بر آن سجده كردهاند، سجده جايز نيست.
رابعا: اساس سجده، بريدن از دنيا و متعلقات آن و خضوع و خشوع كامل در پيشگاه خدا است و در روايت است كه انسان به خوردنيها و پوشيدنيهاي خود تعلق بسيار دارد. پس بر اين گونه امور سجده روا نيست و جبهه برخاك ساييدن بيشترين كرنش و تواضع و دوري جستن از تعيّنات و تعلقات را در پي دارد.
خامسا: عالمان برجسته و عارفان اهل سنت نيز سجده بر خاك را تأكيد كردهاند؛ همچنان كه اماممحمد غزالي در كتاب «احياءالعلوم» بر اين مسأله انگشت نهاده است. بنابراين مخالفت برخي از اهل سنت با اين مسأله، از روي ناآگاهي و تعصبات جاهلانه است و از نظر منابع فقهي و عالمان برجسته اهل سنت نيز سجده بر خاك افضل است و اگر اشكالي هست در اين است كه چرا بر خلاف سنت پيامبر گرامی اسلام، اهل سنت بر هر چيزي حتي فرش و... سجده ميكنند.
سادسا: شرك آن است كه سجده براي غير خدا باشد ولي شيعيان بر خالق سجده ميكنند، نه براي خاك. به عبارت ديگر شرك آن است كه غيرخدا «مسجود» واقع شود نه مسجد (محل سجده) و مهر و خاك مسجد است، نه مسجود. برخلاف حركت بتپرستان كه بتها را مسجود قرار داده و در پيشگاه آن ها كرنش و تواضع مينمودند. علاوه اين كه اگر سجده بر مهر شرك است پس سجده اهل تسنن بر فرش و سجاده هم شرك است.
خلاصه اینکه تفكر شيعه آن است كه سجده بر خاك و ساييدن پيشاني بر آن كه نشاني از پايين ترين چيزها است ، علامت نهايت ذلت و كوچكي انسان و اعتراف به عظمت خالق است.
3. حرف لغو تنها به دروغ و تهمت و غیبت و کلا حرف های زشت و غير اخلاقي نمي گويند، بلكه به تمام حرف هاي بيهوده و بدون استفاده نيز اطلاق مي شود؛ و دليل تاكيد فراوان اسلام بر اجتناب از آن اين است، که هر حرفي كه آدمی مي شنود چه بخواهد و يا نخواهد در مغز ثبت مي شود و يك سری اطلاعات بيهوده يا زشت است كه بدليل وارد شدن در مغز و در ضمير ناخودآگاه و يا بطور كلي در وجود يك انسان، وي را دچار ناراحتي مي كند، و اين ظلم در حق او است و حق الناس حساب مي شود.
