موتور شدن ژنراتور در اثر برگشت وات (حفاظت توربین بخار)
توليد و نيروگاه :
مطلب: موتور شدن ژنراتور در اثر برگشت وات (حفاظت توربین بخار)
ژنراتورها باید انرژی الکتریکی به شبکه بدهند و هیچگاه از شبکه انرژی نگیرند . از این جهت در گذشته (در حدود 30 سال پیش) ژنراتورها را با یک رلۀ واتمتری مجهز می کردند ، بطوریکه این رلۀ واتمتری در موقع برعکس شدن جهت انرژی ، عمل کرده و ژنراتور را از مدار قطع می کرد .
این قطع کردن ژنراتور در موقع برگشت وات لازم نیست ، زیرا برگشت وات ضرری به ژنراتور واردنمی کند ، بلکه پس از قدری پاندولی و نوسانی شدن ، ژنراتور مجدداً حالت عادی خود را باز می یابد و به کار خود ادامه می دهد . از این جهت امروزه رلۀ برگشت وات جهت قطع ژنراتور در موقع تغییر جهت دادن انرژی الکتریکی به کار برده نمی شود ، بلکه برای حفاظت توربین از آن استفاده می شود .
در لوله های بخار رسان توربین بخار ممکن است دو اشکال پیش آید :
یکی اینکه در اثر ترکیدن و یا سوراخ شدن لولۀ بخار ، عمل رساندن بخار به توربین قطع گردد . در این صورت اگر این ژنراتور بطور موازی با ژنراتورهای دیگر بسته شده باشد ، از شبکه انرژی الکتریکیمی گیرد و به صورت موتور به گردش خود ادامه می دهد و توربین را با دور سنکرون می گرداند .
در حالت دوم ممکن است دریچۀ بخار بسته شده ولی به دلیل جذب نبودن سوپاپ خروجی ، بخار صد در صد قطع نگردیده باشد و مقداری بخار به داخل توربین نشت کند بطوریکه حجم بخاری که وارد توربین می شود بیشتر از مقداری باشد که برای گرداندن توربین بدون بار لازم است . در صورتیکه در این حالت ژنراتور از شبکه قطع گردد ، توربین سرعت گرفته و دور آن آنقدر زیاد می شود که به اصطلاح سبب از جا کندن توربین و خورد شدن یاطاقانهای آن می شود .
تنها وسیله ای که در این دو حالت از توربین حفاظت می کند ، رلۀ برگشت وات است . رلۀ برگشت وات معمولاً یک رلۀ اندوکسیونی است که دارای دو حوزۀ عمود بر هم با اختلاف فاز 90 درجه و یک صفحۀ آلومینیومی است .
