حذف چربي‌ها با التراکاننور
نویسنده :محسن سبزی نژاد
دانشجوی کارشناسی مهندسی پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول و عضو باشگاه پژوهشگران جوان
امروزه استفاده از التراسوند در محيط‌هاي پزشكي به امري عادي تبديل شده است،به‌خصوص پيشرفت‌هاي اخيرسبب شده كه التراسوندهاي امروزي، علاوه بر كار بردهاي تشخيصي در حوزه هاي درماني نيز وارد شوندكه ultra contour از جمله دستگاه‌هایي است كه با تكيه بر اين پيشرفت‌ها ساخته شده است. در اين روش با متمركز كردن امواج التراسوند بر روي نواحي خاصي از بدن سلول‌هاي چربي كه در ميان بافت سلول‌هاي بدن به‌صورت آزاد هستند تجزيه شده و به صورت مايع در مي آيند وسپس با استفاده از ويژگي به نام Ultrasounds multi drainage) UMD )چربي هايي كه به صورت مايع درآمده‌اند به سمت سيستم لنفاوي هدايت مي‌شوند تا از جذب مجدد آن ها جلوگيري شود .
http://www.iranbmemag.com/en/editor/images/1_1.jpg
آشنايي با چربي هاي بدن
1)چربی سفید یا تک حفره ای
چربی سفید یا تک حفره‌ای یا (White unicular adipose tissue) ، همان چربی معمولی است.زیرا در این نوع چربی ، چربی ذخیره شده در درون سلول‌ها به صورت قطره‌ای بزرگ و واحد است و حجم عمده سیتوپلاسم را اشغال می‌کند. سیتوپلاسم به صورت باریکه‌ای در محیط و هسته به صورت پهن و کناری دیده می‌شود. از طرف دیگر چون در این نوع چربی پس از حل شدن چربی ذخیره شده در درون سلول‌ها (ضمن آماده سازی بافت) حفره واحد و بزرگی در درون سلول چربی ظاهر می‌شوند. این نوع چربی را چربی تک حفره‌ای می‌نامند. سلول‌های چربی توسط غشای پایه ظریفی احاطه شده و در حد فاصل مقدار کمی بافت همبند شل حاوی عروق و اعصاب دیده می‌شود.
2)سلول های چربی بین بافتی
عمل چربی سفید
چربی سفید در بدن به‌طور یکنواخت ذخیره نمی‌شود. معمول‌ترین محل ذخیره آن ناحیه شکم ، اطراف لگن و اطراف ارگان‌های داخلی است. در صورتی که پشت دست‌ها و پاها ، ریه ، بافت عصبی مرکزی ، اندام‌های تناسلی ، بینی و گوش و پلک‌ها فاقد چربی هستند. چربی سفید محل ذخیره تری گلیسریدها است که به عنوان ذخیره انرژی بدن به‌شمار می‌رود. در صورت نیاز بدن به انرژی نور اپینفرین مترشحه از انتهای اعصاب موجود در بافت چربی باعث فعال سازی آنزیم لیپاز درون سلولی و تجزیه چربی می‌شود. اسید چرب و گلیسرول حاصل از تجزیه چربی توسط خون به بافت‌های مورد نیاز منتقل می‌شوند. علاوه بر عمل فوق چربی به عنوان ضربه‌گیر در اطراف ارگان‌های مختلف و عایقی در مقابل سرما نیز عمل می‌کند.
شکل1) سلول‌هاي چربي بين بافتي
چربی سفید در چاقی
عقیده بر این است که سلول‌های چربی در اواخر دوره جنینی و دوره محدودی پس از تولد به‌وجود می‌آیند و پس از آن تعداد آن‌ها ثابت می‌ماند . بنابراین چاقی در اثر افزایش حجم سلول‌های چربی حاصل می‌شود نه افزایش تعداد آن‌ها. به‌همین دلیل تغذیه بیش از حد در دوران نوزادی در هفته‌های اول پس از تولد منجر به تشکیل تعداد زیادی سلول چربی خواهد شد که نتیجه آن مستعد ساختن فرد برای چاق شدن در بزرگسالی است.
چربی قهوه‌ای یا چند حفره‌ای
در چربی قهوه‌ای (Brown fat = Multilocular adipose tissue) چون سلول‌ها حاوی تعداد زیادی میتوکندری هستند رنگ آن قهوه‌ای دیده هستند. در چربی قهوه‌ای چربی ذخیره شده در درون سلول‌ها به صورت قطرات کوچک و متعدد است. بنابراین با حل شدن چربی ضمن آماده سازی بافت حفرات متعددی در سلول‌ها ظاهر می‌شود. به همین دلیل چربی قهوه‌ای را چربی چند حفره‌ای می‌نامند.
عمل چربی قهوه‌ای
چربی قهوه‌ای برخلاف چربی سفید محل ذخیره چربی نیست. بلکه محلی است برای تولید حرارت به وسیله چربی قهوه‌ای ؛ عقیده بر این است که به علت کاهش فسفوریلاسیون اکسیداتیو در میتوکندری‌ها ، ATP کمتری تولید شده و قسمت عمده انرژی حاصل از تجزیه به صورت حرارت آزاد می‌شود. حرارت تولید شده از طریق گرم کردن خون به همه نقاط بدن منتقل می‌شود .
سلول‌های چربی قهوه ای
سلول‌های چربی قهوه‌ای از لیپوبلاست‌هایی حاصل می‌شوندکه مستقل از لیپوبلاست‌های تولید‌کننده سلول‌های چربی سفید هستند. در افراد بالغ تجمع بیش از حد چربی می‌تواند باعث شود که سلول‌های چربی قهوه‌ای ظاهری شبیه سلول‌های چربی سفید پیدا کنند. با توجه به عملکرد چربی قهوه‌ای به نظر می‌رسد در افرادی که چربی قهوه‌ای به مقدار کافی وجود داشته باشد ، احتمال چاق شدن ضعیف است و بر عکس.
ارزيابي چربی بدن
روش‌هاي آزمايشگاهي
1- وزن‌كشي زيرآب
2-جذب سنجي انرژي اشعه ايكس دولايه
روش‌هاي ميداني
1- روش مقاومت الكتريكي زيستي
2- روش ضخامت پوستي
3- روش‌هاي پيکرسنجي
روش‌هاي ميداني
اين روش‌ها كاربرد بيشتري نسبت به روش‌هاي آزمايشگاهي در جوامع بزرگ و ميادين ورزشي دارند که عبارت از روش مقاومتي الكتريكي زيستي، روش ضخامت پوستي و روش‌هاي پيکرسنجي هستند.
روش مقاومت الكتريكي زيستي
با توجه به اين که عبور جريان الكتريكي خفيف از بافت‌هاي مختلف، متفاوت است. در اين روش الكترودهايي به دست، مچ دست و مچ پا متصل مي‌شوند، يك جريان الكتريكي از بخش پاييني بر دست و پا وارد شده و كاهش ولتاژ در گيرنده‌هاي بخش بالايي مستقر در مچ دست و پا مشخص مي‌شود. مقاومت كلي در برابر عبور جريان از طريق دست، تنه و پا با استفاده از اين الكترودها اندازه‌گيري مي‌شود. جهت ارزيابي تركيب بدن از طريق مقاومت الكتريكي به معادله‌ی تجزيه و تحليل مخصوص افراد و نژادهاي مختلف و علاوه برآن به يك دستگاه توليد جريان الكتريكي زيستي به همراه نرم افزارهاي آن نياز است.
روش ضخامت پوستي
در مقياس‌هاي ميداني و هم‌چنين آزمايشگاهي روش اندازه‌گيري چربي زيرپوست، استفاده زيادي برای تعين درصد چربی بدن دارد.
برای محاسبه چگالی بدن مردان بين سنين 61 – 18 سال با استفاده از مجموع ضخامت پوستی 7 نقطه بدن (سينه، شکم، ران، سه‌سر بازويی، فوق‌خاصره‌ای، تحت‌کتفی و زير‌بغل) از فرمول زير استفاده می شود . (مجموع ضخامت پوستی 7 نقطه) 00043499/- 1120/1 = چگالی بدن ( گرم بر ميلی‌ليتر)(سن) 00012828 - 2(مجموع ضخامت پوستی 7 نقطه) 00000055 +
http://www.iranbmemag.com/en/editor/...0COUNTER07.jpg
جدول1) معيار‌هاي درصد چربي بدن مردان و زنان
روش‌هاي پيکرسنجي
شاخص توده بدني:
شاخص توده بدن با ضخامت چربي زيرپوست افراد بالغ رابطه مستقيمي داردBMI
http://www.iranbmemag.com/en/editor/...TER06%20-3.jpg
بر مبناي شاخص توده بدني(BMI)
شاخص توده بدن = وزن به
كيلوگرم \ قد به توان 2
التراسوند در پزشكي
در پزشكي اواج ماوراء صوت به وسيله يك مبدل الكترومكانيكي كه به صورت يك پروپ با سطح پوست تماس دارد، توليد مي‌شود. مبدل سيگنالهاي الكتريكي را به نوسانات مكانيكي تبديل كرده و به داخل بدن گسيل مي‌دارد. فركانس‌هايي كه در پزشكي استفاده مي‌شود بالا و در فاصله 1MHzتا 20MHz است تا قادر به ايجاد پالس‌هاي كوچك و دسته شعاع‌هاي باريك بوده و سيستم داراي دقت مناسبي باشد.
مشخصات اصلي امواج التراسوند پيوسته
امواج التراسوند يكي از امواج طولي است كه بين سه مشخصه اصلي آن يعني سرعت انتشار آن در يك محيط طول موج و پریود نوسانات رابطه رویرو برقرار است:
هر چه شدت اين نيرو افزايش مي‌يابد و هر چه جرم اجزا بيشتر مي‌شود، سرعت كاهش مي‌يابد البته رابطه بين اين عوامل به صورت مستقيم نیست. رابطه دقيق به صورت زير است:http://www.iranbmemag.com/en/editor/...0COUNTER08.jpg
http://www.iranbmemag.com/en/editor/...TER08%20-1.jpg
شدت امواج التراسوند
مكانيزم اثر HIFU , UMD
1)مكانيسم HIFU
2)اعمال HIFU توسط transducer به عمق تعيين شده بافت
3)دپليمريزيشن مولكول‌هاي Triglyceride به سه اسيد چرب سازنده و افزايش ميزان سيال بودن آن
4)ليز سلول‌هاي چربي و خروج محتويات آن با اعمال پديده Cavitation phenomena
5)دفيبروزيس بافت چربي با اثرات مكانيكال HIFU
6)افزايش نفوذ پذيري سلول‌هاي چربي
7)تسهيل دریناژ چربي‌هاي سيال با اثر stable Cavitation و ممانعت از جذب مجدد آن با استفاده از 18 مبدل UMD
8)تسهيل متابوليسم طبيعي چربي با اثر UMD
جدول زیر وضعيت دو فرد در طي مراحل درمان را نشان مي دهدکه جدول شماره 1فردی 30ساله با BMI 35وجدول شماره ی 2 شخصی 20 ساله با BMI 27است.
http://www.iranbmemag.com/en/editor/...0COUNTER11.jpg
مزايای دستگاه
كاملا غير تهاجمي
بدون درد
قابليت استفاده در 3 تا 6 جلسه درمان در طول يك الي دو ماه
انتخاب دقيق ناحيه تجمع چربي در شكم و ران به جهت اسكن نقطه به نقطه بدن
مانيتورينگ دقيق ناحيه تحت درمان
توانایی استفاده از آن در بازه وسیعی سنی از افراد
عدم نياز به زمان ريكاوريhttp://www.iranbmemag.com/en/editor/.../1_jad%204.jpg
جدول4) طبقه‌بندي شاخص توده‌ي بدني BMIبراي زنان و مردان بالاي 18 سال
