باید و نبایدهای شعر و موسیقی که هر کدام ساز خود را می‌زنند
در فرهنگ ایرانی موسیقی و شعر پیکره ای واحد هستند. موسیقی ایران از لحاظ چارچوب و از لحاظ بیان و وزن ها به شعر و کلام وابسته است. در گذشته حتی بحثی مطرح بوده است که در آن، آواز را جزو آلات موسیقی می دانسته اند. همراه بودن شعر با موسیقی اصیل ایران در زمان های طولانی موسیقی ما را نیازمند و وابسته به شعر بار آورده است. ارتباط تنگاتنگ موسیقی ایران با شعر و ادبیات چنان اثری بر روی موسیقی اصیل مان گذاشته که اگر هنرمندان، قطعه ای موسیقی بدون شعر و کلام بسازند نیز همواره جای خالی شعر در آن کاملا احساس می شده و شنونده هر آن، گوش بزنگ و منتظر شنیدن و آغاز شعر و کلام است.
این بحث به صورت کم رنگ و در سطوح کم عمق تر در موسیقی جدید در کشور صدق می کند که بحث درباره آن در این مجال نمی گنجد. برای اینکه شعر و موسیقی در کشور، رابطه ای تنگاتنگ داشته باشند و بهتر و بیشتر بر هم تاثیرگذارند و در نتیجه بر مخاطب تاثیرگذارتر باشند، موضوع تعامل جشنواره های موسیقی و شعر فجر مطرح می شود. در این مورد باید تضارب آرا صورت گیرد، به همین دلیل با تعدادی از اساتید و مسوولان حوزه های ادبیات و موسیقی به صحبت نشستیم که در ادامه می خوانید.
تعامل بین جشنواره‌های شعر و موسیقی فجر، اتفاقات مثبتی در پی دارد
«دکتر محمد سریر» رییس هیات مدیره خانه موسیقی در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، تعامل این دو جشنواره را ایده خوبی دانست و در این باره توضیح داد: با توجه به اقبالی که مردم نسبت به موسیقی آوازی در ایران دارند و جایگاه و تاثیر ادبیات و ترانه در میان مردم تعامل این دو جشنواره مثبت است. اگر بتوانیم در این مورد به تعاملات مثبتی برسیم، اتفاقات خوبی را در آینده شاهد خواهیم بود.
وی در این زمینه به انجمن ترانه سرایان اشاره کرد و گفت: این انجمن می تواند با جشنواره شعر فجر و خانه موسیقی ارتباط برقرار و در این مجموعه کار کند. زمانی قرار بود که انجمن ترانه سرایان بخشی از خانه موسیقی باشد و ما درحقیقت منتظر روزی هستیم که این اتفاق بیفتد، چون قبلاً درخواست شده و کارهای مقدماتی آن هم صورت گرفته است.
موسیقی کاملاً جدا از ادبیات و به صورت تخصصی فعالیت می‌کند
در طرف دیگر، «یحیی طالبیان» قائم مقام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور شعر معتقد است: هر چند که شعر و موسیقی، با هم ارتباط نزدیک دارند، اما امروزه به این دلیل که حوزه موسیقی کاملاً جدا از ادبیات و شعر به صورت تخصصی فعالیت می‌کند، فرآیند بررسی و انتخاب حوزه شعر برای موسیقی و حوزه موسیقی برای شعر و ترانه، متفاوت است.
وی با اشاره به اینکه موضوع تعامل این دو حوزه به صورت تنگاتنگ نیست به خبرنگار برنا گفت: تعامل این دو حوزه و جشنواره به صورت تنگاتنگ نیست برای اینکه فرآیندی که سبب تعامل بین این دو جشنواره می شود، نیاز به بررسی های بسیار دارد. اما می توان روی این ایده فکر کرد و طرحی بر روی آن نوشت تا این همکاری و همراهی بین این دو حوزه فرهنگی، نزدیک تر صورت پذیرد.
قطعاً اولویت‌های کاری ما در تعامل است
«سیدمحمد میرزمانی» مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار برنا، با بیان اینکه از تعامل در حوزه های هنری استقبال می کنیم، بیان کرد: در این گونه موارد هم قطعاً اولویت‌های کاری ما در تعامل است؛ برای مثال جشنواره هایی که همزمان و هم عرض برگزار می شوند را مدنظر داریم و قطعاً در این موردی که از جانب شما مطرح شد، بررسی صورت خواهد گرفت و برای تحقق آن در آینده جلساتی را برگزار می‌کنیم.
تعامل بین جشنواره ای همیشه جواب می دهد
«حمیدرضا نوربخش» مدیرعامل خانه موسیقی، این گونه تعامل بین جشنواره ای را مثبت ارزیابی کرد و به خبرنگار برنا گفت: به نظر من اگر موسیقی مان به ویژه موسیقی و رپرتوار آوازی ما، که با شعر عجین است و اصلا بر اساس شعر شکل گرفته و پیوند ناگسستنی و عمیقی با شعر دارد، با جشنواره ای که اساس آن شعر است، تلفیق شود، اتفاق مثبتی می افتد. اگر بتوان، حداقل این بخش مشترک را در دو جشنواره با عناوینی مثل "پیوند شعر و موسیقی" داشته باشیم، در آینده اتفاقات موثری رخ خواهد داد.
بنابراین، رابطه موسیقی با ادبیات که از گذشته‌های دور وجود داشته و می‌توان تأثیر متقابل این دو را در بین جوانان به وضوح دید را نمی توان کتمان کرد و در این زمینه، ایده های جدید مثمرثمر خواهد بود.
