غذاهايي كه بچه ها را آرام مي‌كنند
بيش فعالي يك اختلال رفتاري شايع است كه حدود 8 تا 10 درصد از كودكان سنين پيش دبستاني به آن مبتلا هستند. احتمال ابتلا به اين اختلال در پسران 3 برابر بيشتر از دختران است، اما علت اين تفاوت هنوز ناشناخته است
مطالعات فراواني روي نقش عوامل تغذيه اي در بيش فعالي كودكان مبتلا انجام شده است كه نتايج برخي از آنها را مرور مي‌كنيم.
اسيدهاي چرب ضروري
برخي از اسيدهاي چرب كه در بدن ساخته نمي‌شوند، ولي در حفظ سلامت انسان نقش حياتي به عهده دارند، اسيدهاي چرب ضروري ناميده مي شوند. اسيدهاي چرب ضروري عبارتند از : اسيدهاي چرب امگا -3 ، امگا– 6 و آراشيدونيك .
مغز انسان حدود 6 درصد چربي دارد كه اسيدهاي چرب امگا-3 سهم بيشتري را به خود اختصاص داده است. يكي از نقش‌هاي مهم اسيدهاي چرب ضروري، ارتباط و انتقال بين سلول‌هاي مغز است. اسيد چرب امگا -3 كه براي رشد و عملكرد مغز ضروري است ممكن است رفتار، حافظه و كمبودهاي رفتاري و شخصيتي را بهبود بخشد. يافته‌هاي مطالعات نشان داده است كودكان مبتلا به بيش‌فعالي داراي سطح پايين تري از اسيدهاي چرب ضروري هستند كه در نتيجه مشكلاتي در يادگيري، رفتار، خواب و عملكرد ايمني آنان ايجاد مي كند؛ به طوري كه در پسران 6 تا 12 سال كه داراي سطح پايين اسيدهاي چرب امگا-3 بودند، مشكلات كم خوابي بيشتري ديده شده است.
بهترين منبع اسيدهاي چرب امگا -3 ، ماهي‌هاي آزاد مثل سالمون، ساردين، ميگو و شاه ماهي است و منابع اسيدهاي چرب امگا-6، كنجد، تخمه كدو تنبل و تخمه آفتابگردان هستند. ديگر منابع اسيدهاي چرب ضروري (امگا- 3 و امگا- 6 ) آجيل‌ها، لوبياي سويا ، روغن بادام زميني و روغن زيتون است.
روي
مطالعات يافته‌هاي مختلف ارتباط بين كمبود روي و بيش فعالي را نشان داده است، به طوري كه سطح سرمي روي در كودكان مبتلا به بيش فعالي به طور قابل توجهي پايين تر از كودكان طبيعي بوده است.كمبود روي در كودكان مشكلاتي از قبيل خشونت،كج خلقي،گريه‌هاي زياد، بيزاري و نفرت و ناتواني در تمركز را ايجاد مي كند. گوشت، ماكيان، شير و محصولات لبني 80درصد كل ميزان روي غذايي را تشكيل مي دهند. انواع سايرگوشت‌ها، جگر، پنير، غلات كامل، لوبياهاي خشك، مغزها و محصولات سويا نيز منابع نسبتا خوب روي هستند.
كلسيم
كمبود كلسيم ممكن است بيش فعالي را به وجود آورد. بنابر اين مي توان با تنظيم يك برنامه غذايي مناسب حاوي كلسيم نظير شير، پنير، نان، بستني، ماست، سبزيجات برگ سبز مانند كلم، برگ‌هاي سبز شلغم، يا مكمل‌هاي كلسيم، اين كمبود را بر طرف كرد.
شكر
يافته‌هاي برخي از مطالعات نشان داده اند كه مصرف شكر ممكن است سطح آدرنالين را در كودكان به ميزان 10 برابر افزايش دهد. بنابراين اين نتايج بيانگر ارتباط مستقيم بين رفتارهاي خشونت آميز با دريافت شكر بالاست. ويتامين‌هاي گروه b :كمبود ويتامين‌هاي گروه b در كودكان بيش فعال شايع است. نتايج يك مطالعه روي 27 كودك مبتلا به بيش فعالي نشان داد كه مصرف روزانه 200 تا 300 گرم فسفاتيديل سرين به مدت 2ماه منجر به بهبودي قابل توجهي -92درصد- در ظرفيت يادگيري و رفتاري آنان شده است .
منيزيم
نتايج برخي از بررسي‌ها نشان داده اند كه كمبود منيزيم در كودكان بيش فعال وجود دارد ، به طوري كه با دريافت منيزيم بيش فعالي در آنان به ميزان قابل توجهي كاهش يافته است. منابع غذايي منيزيم عبارتند از : مغزها، حبوبات، غلات آسياب نشده و نيز سبزيجات برگ تيره و شير.
آلرژي‌هاي غذايي
آلرژي‌هاي غذايي مي توانند باعث بروز نشانه‌هايي از بيش فعالي شوند براي مثال : شكر، شكلات، تخم مرغ،گندم ، رنگ‌ها، طعم دهنده‌ها، افزودني‌ها و ذرت. (در حال حاضر حذف اين مواد از برنامه غذايي كودكان آسان نيست زيرا به راحتي در دسترس كودكان است.)اگر اين مواد غذايي را تا 2 هفته حذف كنيم بعد از 2 هفته هر 2روز در ميان مي توانيم به غذاي كودك هر كدام را اضافه كنيم. به‌وسيله حذف كردن اين مواد از برنامه غذايي و بازگرداندن آن بعد از مدتي مي توانيد تشخيص دهيد كه آيا كودكان نشانه‌هايي از بيش فعالي دارند يا خير ؟
توصيه‌هاي تغذيه اي براي كودكان مبتلا به بيش فعالي
-رژيم كم شكر، پرهيز از خوردن قندهاي ساده و شيريني‌ها
- استفاده بيشتر از پروتئين‌ها مثل مرغ، تخم مرغ، گوشت قرمز
- حذف يا كاهش آلرژن‌هاي غذايي مثل: بادام زميني، تخم مرغ، شكلات، پنير، شكر، گندم، سويا، گيلاس، آلبالو، توت فرنگي،كشمش، نوشابه‌ها، هلو، آلو، پرتقال، بيسكويت، سيب، توت، گوجه فرنگي، خيار، آدامس، سس، آبليمو، كنسروها، مربا، ترشي، كمپوت‌ها، قهوه و چاي .
- درمان كمبودهاي تغذيه اي و استفاده از مكمل‌هاي غذايي
- حذف يا كاهش افزودني‌هاي خوراكي و رنگ‌هاي مصنوعي مثل : بادام بو داده ، ادويه‌هاي معطر ، آبنبات‌ها، كيك‌ها، دسرها، غلات صبحانه و نوشابه‌ها
- استفاده از منابع غذايي حاوي امگا- 3 مانند ماهي ، روغن زيتون و گردو در برنامه غذايي روزانه
- استفاده از ميوه و سبزي تازه
- حذف غذاهاي سرخ شده
- محدوديت مصرف فرآورده‌هاي لبني
- حذف كاكائو، شكلات‌هاي حاوي قهوه ونسكافه، نوشابه‌هاي رنگي، چيپس و پفك
- افزايش مصرف آب
