-
آرتروسکوپ
آندوسکوپهایی طراحی شده برای عبور دادن سوزنی (precutaneous) به درون یک مفصل (مچ، آرنج یا زانو) برای معاینه چشمی، نمونه برداری یا درمان آسیبهای مفصل بندی مخصوصاً در زمان فرایندهای جراحی. آرتروسکوپها معمولاً شامل یک پوشش خارجی سخت، سیستم نوردهی و کانال کاری برای کتترها و ابزار عملیاتی می باشند. اغلب آرتروسکوپها شامل یک دوربین تلویزیونی بر روی نوک انتهایی خود می شوند که نوعاً به شکل یک میکروچیپ CCD می باشد. تصویر بصورت الکترونیکی از طریق سیمهای آندوسکوپ برای پردازش خارجی، نمایش و ضبط تصاویر ویدئویی ارسال می شود.
یور تروسکوپ
آندوسکوپهایی طراحی شده برای عبور دادن مستقیم از مجرای ادراری برای معاینه چشمی، نمونه برداری، برداشت یا شکستن سنگها و درمان آسیبهای حالب. معمولاً شامل یک پوشش خارجی، سیستم نوردهی و کانال کاری برای کتترها و ابزار عملیاتی می باشند. این آندوسکوپها ممکن است سخت یا انعطاف پذیر باشند.
نفروسکوپ
آندوسکوپهایی طراحی شده برای عبور دادن مستقیم از مجرای ادراری برای معاینه چشمی، نمونه برداری، برداشت یا شکستن سنگها و درمان آسیبهای حالب. نفروسکوپها معمولاً شامل یک پوشش خارجی، سیستم نوردهی و کانال کاری برای کتترها و ابزار عملیاتی می باشند. این آندوسکوپها ممکن است سخت یا انعطاف پذیر باشند.
آندوسکوپ هایی طراحی شده برای عبور دادن مستقیم از کانال مقعدی در انتهای مسیر گوارشی برای معینه چشمی, نمونه برداری و درمان آسیب های داخلی مقعد. پروکتوسکوپ ها معمولاً شامل پوشش خارجی سخت, سیستم نوردهی و کانال کاری برای کتترها و ابزار عملیاتی می باشد
پروکتوسکوپ
آندوسکوپ هایی طراحی شده برای عبور دادن مستقیم از کانال مقعدی در انتهای مسیر گوارشی برای معینه چشمی, نمونه برداری و درمان آسیب های داخلی مقعد. پروکتوسکوپ ها معمولاً شامل پوشش خارجی سخت, سیستم نوردهی و کانال کاری برای کتترها و ابزار عملیاتی می باشد
دمنده لاپاروسکوپی (انسفیلاتور)
وسیله ای برای دمیدن گاز دی اکسید کرین به فضای داخلی شکم تحت یک فشار تنظیم شده است. این دستگاه شامل واحد تحویل گاز، تنظیم کننده فشار، حسگر فلو، مبدل فشار، گیج یا صفحه نمایش، شیر فشار اطمینان و هشدار دهنده می باشد.
استفاده از تجهیزات فیبر نوری و دوربین اندوسکوپی باعث ایجاد تحولی بزرگ در جراحی مفاصل مختلف شده است. آرتروسکوپ به‌عنوان وسیله‌ای برای تشخیص و درمان بیماری‌ها و اختلالات داخل مفصلی باعث بهبود عملکرد بیماران پس از جراحی و کاهش آسیب مفصلی به‌دنبال جراحی می‌شود.
پیش از ابداع روش‌های اندوسکوپی مفصل (آرتروسکوپی) تمام جراحی‌های مفاصل به روش باز انجام می‌شد که در خیلی از موارد به آسیب سطح مفصلی و محدودیت پس از عمل می‌انجامید. آرتروسکوپ رویکرد جراحان ارتوپدی را نسبت به تشخیص و درمان بیماری‌های مفصلی تغییر داده است، ولی البته به این نکته باید تاکید کرد که این روش در تشخیص بیماری‌ها جانشین مهارت‌های بالینی نیست.
آرتروسکوپ
آرتروسکوپ فیبر نوری شامل سیستم Rod lens است که توسط چند فیبر شیشه‌ای محصور شده است. چند ویژگی خصوصیات نوری آرتروسکوپ را مشخص می‌کند. مهم‌ترین آن‌ها قطر، زاویه‌ی لنز و وسعت دید است.
زاویه‌ی لنز میزان زاویه‌ی بین محور لوله‌ی دوربین و خط عمود به سطح لنز است. این زاویه از ۱۲۰ تا صفر متغیر است. آرتروسکوپ‌های ۲۵ و ۳۰ درجه رایج‌ترین انواع قابل استفاده‌اند.
منظور از میدان دید، زاویه‌ی قابل دیدن با استفاده از آرتروسکوپ است که از ۱۱۵ تا ۶۵ درجه متغیر است.
قطر دوربین انواع آرتروسکوپ از ۱/۷ تا ۷ میلی‌متر قابل تغییر است. آرتروسکوپ‌های با قطر کوچک و منعطف برای استفاده در مفاصل کوچک طراحی شده است.
دستگاه آرتروسکوپی مجهز به یک دوربین تلویزیونی است که امکان دیدن تصاویر را در صفحه‌ی مانیتور فراهم می‌کند.
ست آرتروسکوپی شامل یک سری وسایل برای انجام اعمال جراحی است که قیچی مخصوص، پروب، فورسپس، چاقوی آرتروسکوپی و وسایل جراحی الکتریکی از این جمله‌اند.
در جراحی به‌وسیله‌ی آرتروسکوپ مفصل به‌وسیله‌ی مایعی مانند سرم نرمال سالین متسع می‌شود تا رویت فضاهای داخل مفصل امکان‌پذیر شود. استفاده از مایع امکان شستشوی داخل مفصل را فراهم می‌کند.
تصویر ۱٫ دستگاه آرتروسکوپ بیمارستان رسول اکرم رشت
http://rashtgpa.com/wp-content/uploads/01s1.jpg
مزایای جراحی آرتروسکوپیک
مزایای جراحی آرتروسکوپیک نسبت به جراحی باز در موارد دارای اندیکاسیون بسیار زیاد است. کاهش دوره‌ی نقاهت، برش کوچک‌تر، کاهش واکنش التهابی، امکان انجام اقدامات تشخیصی، کاهش هزینه‌ی عمل جراحی و کاهش عوارض جراحی از جمله مزایای این روش جراحی است.
مشکلات جراحی آرتروسکوپیک
جراحی در یک فضای محدود توسط وسایل بسیار ظریف و با امکان مانور اندک برای هر جراحی مناسب نیست. امکان آسیب زدن به سطح مفصلی وجود دارد. از سوی دیگر، تجهیزات مورد نیاز برای این جراحی نیز بسیار گران است.
http://rashtgpa.com/wp-content/uploads/02s3.jpg
تصویر ۲٫ تجهیزات جراحی آرتروسکوپی
موارد استفاده از جراحی آرتروسکوپیک
آرتروسکوپی در بسیاری از مشکلات مربوط به مفاصل کاربرد دارد. آرتروسکوپی تشخیصی برای بررسی پیش از عمل و تایید تشخیص بالینی به‌کار می‌رود و امروزه امکان جراحی آرتروسکوپیک روی تمام مفاصل بدن وجود دارد.
در مفصل زانو می‌توان از آرتروسکوپی برای تشخیص پاتولوژی‌های داخل مفصلی مانند بیماری‌های سینوویوم، پارگی رباط صلیبی قدامی و خلفی، پارگی منیسک، آسیبهای سطح مفصلی و … استفاده کرد. در حال حاضر بیشترین کاربرد آرتروسکوپی در مفصل زانوست. از آرتروسکوپی می‌توان برای تایید یافته‌های بالینی و حتی بررسی صحت روش‌های پیچیده‌ی تشخیصی مانند MRI استفاده کرد. جراحی‌های پیچیده‌ی مفصلی مانند بازسازی رباط صلیبی قدامی و خلفی، خارج کردن اجسام آزاد، ترمیم آسیب‌دیدگی‌های غضروف سطح مفصلی، دبریدمان مفصلی برای آرتروز و سینووکتومی برای آرتریت‌های التهابی از جمله موارد کاربرد درمانی آرتروسکوپی هستند.
در مفصل شانه ترمیم آسیبهای لبروم، اصلاح ناپایداری‌های شانه، ترمیم پارگی‌های عضلات اطراف مفصل شانه و اقدامات درمانی دیگر قابل انجام است.
امروزه از آرتروسکوپی برای درمان آسیبهای مختلف در مفاصل ران، مچ پا و مچ دست استفاده می‌شود. به‌وسیله‌ی آرتروسکوپی و وسایل ظریف، امروزه آزاد کردن کانال کارپ در سندرم کارپال تونل نیز امکان‌پذیر است.
جراحی‌های آرتروسکوپیک تحت بیهوشی عمومی یا بی‌حسی منطقه‌ای انجام می‌شود.
موارد منع جراحی آرتروسکوپیک
موارد منع جراحی آرتروسکوپی معدود است. آرتروسکوپی نباید پیش از معاینه‌ی دقیق بالینی و روش‌های تشخیصی غیرتهاجمی‌تر انجام شود. این روش همچنین در مواردی که به‌علت انتقال عفونت‌های سطحی خطر عفونت مفصلی وجود دارد امکان‌پذیر نیست.
خشکی کامل یا شدید مفصلی از موارد منع نسبی آرتروسکوپی است و آسیبهای اطراف مفصل که باعث نشت مایع از داخل مفصل می‌شوند نیز مانعی برای جراحی آرتروسکوپیک‌اند.
http://rashtgpa.com/wp-content/uploads/03s1.jpg
تصویر ۳٫ وضعیت قرارگیری بیمار حین آرتروسکوپی
عوارض جراحی آرتروسکوپیک
عوارض جراحی با آرتروسکوپ معمولاً اندک و خفیف است. برای جلوگیری از عوارض ناخواسته، باید به جزییات توجه کرد. از جمله عوارض جراحی آرتروسکوپیک می‌توان از عفونت، همارتروز، شکستن تجهیزات، ترومبو امبولی، دیستروفی سمپاتیک و آسیب به عناصر داخل مفصلی نام برد. از این میان آسیب اجزای داخل مفصل مانند منیسک‌ها یا غضروف سطح مفصلی شایع‌ترین موارد است. احتمال آسیب به عناصر اطراف مفصل مانند عروق و اعصاب نیز وجود دارد.
علی‌رغم امکان بروز هر کدام از عوارض نامبرده، آرتروسکوپی باعث تحول در جراحی ارتوپدی و کاهش دوره‌ی نقاهت بیماران و امکان دسترسی به نقاط دور از دسترس مفاصل شده است.
