پیوند های رگی

رگ‌های خونی شریانی، ‌ساختمان چند لایه‌ای مركب از كلاژن و الیاف الاستین، ماهیچه صاف، ساختار پیچیده، مواد پایه و اندوتلیوم دارند. رگ خونی به دلیل نحوه جهت‌گیری اجزاء فیبروز آن ناهمسان‌گرد است. پیوندهای رگی برای تعویض قسمت‌هایی از سیستم قلبی – عروقی طبیعی (اغلب پیوندهای انجام شده با قطر داخلی بیش از 5mmموفق بوده است) كه دچار بیماری شده و یا مسدود شده (بواسطه آلترواسكلروزیس، رسوبات سطوح داخلی كه در برابر عبور جریان خون مقاومت می‎كند و فشار خون را بالا می برد)، مورد استفاده قرار می‎گیرند. اغب پیوندهای رگی (رگ‌های مصنوعی) مورد استفاده از الیاف بهم بافته شده PET یا تیوب‌های اكسترود شده با دیواره متخلخل از جنس پلی‌تترا فلورو اتیلن یا پلی‌یورتان هستند. خصوصیت بسیار مهم این پیوندها، ‌تخلخل آنها است. وجود خلل و فرج در رگ مصنوعی مطلوب است چرا كه رشد بافت را تسریع می‎كند و باعث پذیرش پیوند بوسیله بافت‌های میزبان می‎گردد. البته خلل و فرج بیش از حد نیز باعث نشست خون می‎شود.



اغب رگ‌های مصنوعی قبل از انجام پیوند تحت فرآیند لخته شدن قرار می‎گیرند كه به منظور جلوگیری از نشست خون است. در راهكار دیگر، رگ‌های مصنوعی با كلاژن یا ژلاتین اشباع می‎شوند تا ابعاد پیوندها تصحیح گردد. غیر از تخلخل مناسب، عملكرد خوب و خصوصیات بخیه زنی، ‌درمان رضایت بخش (رشد سریع بافت)، ‌پایداری مكانیكی و شیمیایی (استحكام كششی خوب و مقاومت به تخریب) از دیگر پارامترهائی است كه یك رگ مصنوعی باید داشته باشد. تیوب‌های ساخته شده به منظور ایجاد خاصیت ارتجاعی، ‌نرم بودن و توده‌ای شدن، ‌بصورت چین خورده هستند. علاوه بر آن، ‌چین خوردن قابلیت انبساط یافتن و خم شدن تیوب‌های ساخته شده را بدون تاب خوردن و تمركز تنش فراهم می‎كند كه این خصوصیات برای رگ‌های مصنوعی بسیار با اهمیت است. رگ‌های مصنوعی از جنس پلی‌اتیلن ترفتالات (داكرون) بطور موفقیت‌آمیزی برای تعویض رگ‌های خونی با قطر بزرگ ( mm38-12 (مورد استفاده قرار گرفته‌اند. موضوع اصلی در پیوندهای رگی، ‌واكنش بین سطح ماده و خون است كه می‎تواند باعث تخریب سلول‌های خونی و ایجاد لخته گردد. زیست‌سازگاری الیاف و محصولات تهیه شده از PET بسیار مناسب است. به‎منظور كاهش خصوصیت لخته‌زائی و بهبود موفقیت عملكرد، سلول‌های اندوتلیال بر روی سطح رگ‌های مصنوعی از جنس PET كاشته می‎شود. این پیوندها در واقع كامپوزیتی از سلول‌ها و PET است. PTFE كشیده شده ( e-PTFE یا كورتكس) بطور وسیعی برای پیوندهای رگی با قطر متوسط (mm12-6) بكار برده می‎شوند. e-PTFE متخلخل با بكارگیری فرآیند اكستروژن اصلاح شده تهیه می‎گردد. سطح داخلی پیوندe-PTF، شكل‌گیری لایه نئواینتیما (بافت اندوتلیال جدید) را تسهیل می‎كند، كه از مشكلاتی مانند شكل گیری لخته خون ثابت و متحرك، جلوگیری به‌عمل می‌آورد. مكانیزم‌های اصلی شكل‌گیری نئواینتیما دقیقاً مشخص نیست.

جایگزینی قسمت‌های مسدود و یا باریك شده‌ی شریان‌های بزرگ یكی از جراحی‌های متداول پزشكی است. در حال حاضر بهترین پیوند عروقی مربوط به پیوند اتوگرافت است كه در آن بافت رگ از یك قسمت بدن بیمار به قسمت دیگری پیوند زده می‌شود. در اغلب موارد از ورید سافن به‌عنوان رگ اتوگرافت استفاده می‌گردد. مهمترین مشكل این نوع پیوند، لخته ساكن و متحرك و رشد اضافی اینتیما است. رشد بیش از حد سلول‌های ماهیچه‌ای صاف باعث تورم بافت اینتیما به درون رگ می‌شود كه اغلب در محل بخیه پیوند بوجود می‌آید. این امر باعث مسدود شدن رگ و یا كاهش جریان خون می‌شود. به نظر می‌رسد كه هم عوامل شیمیایی و هم مكانیكی در پیدایش این پدیده موثر هستند. سلول‌های خونی موجود در شریان‌ها در معرض تنش برشی بیشتری نسبت به سلول‌های وریدی قرار دارند، بنابراین سلول‌های خونی درون ورید پیوندی نسبت به تغییرات مكانیكی محیط جدید پاسخ جدی‌تری می‌دهند. در محل اتصال (به هنگام بخیه زدن) برروی بافت‌های اطراف كرنش مكانیكی اعمال می‌شود كه در افزایش رشد بافت موثر هستند. آسیب به سلول اندوتلیال و مرگ آن به هنگام پیوند رگ، پلاكت‌ها و انعقاد را تحریك می‌كند. برخی از محصولات آزاد شده از پلاكت‌ها در هنگام مهاجرت (مثل عامل رشد گرفته شده از پلاكت) باعث تحریك تكثیر سلول‌های ماهیچه صاف می‌گردد.

اگر نتوان از وریدهای بیمار برای اتوگرافت استفاده كرد، پیوند رگ مصنوعی بكار می‌رود. داكرون بافته شده ماده‌ای است كه نتایج بالینی مناسبی را برای پیوند رگ نشان داده است و بطور گسترده‌ای در رگ‌های مصنوعی با قطر زیاد یا متوسط استفاده می‌شود. قبل از كاشت نهایی رگ مصنوعی را در خون شخص قرار می‌دهند تا پیش لخته‌زایی صورت گیرد و نشت خون از دیواره رگ متوقف گردد. ماده مصنوعی پر مصرف دیگر برای رگ مصنوعی پلی تترافلورواتیلن (تفلون) است كه لخته‌زایی و رشد بافت اضافی كمی را نشان داده و تاكنون در رگ‌های با قطر بیش از 4 میلیمتر موفق بوده است. پیوندهای عروقی با قطر كمتر از 4 میلی‌متر، در مواردی نظیر جایگزینی رگ زیر زانو مورد نیاز است و بطور كلی ماده مطلوبی برای آنها یافت شده است. در رگ‌های با قطر كم، به جهت كاهش جریان خون، تماس بیومتریال با خون افزایش می‌یابد كه احتمال فعال شدن فرآیندهای انعقادی بیشتر می‌شود.