ترسیم نمودار های همه منظوره با Dia
یکی از ابزار ها برای ترسیم و تشکیل نمودار ها در محیط ویندوز و لینوکس بر پایه +GTK دیا یا همان Dia هست. نرم افزار دیا یک نرم افزار متن باز و کاملا رایگان هست که در اصل برای لینوکس ساخته شده است که بعد ها برای ویندوز هم منتشر شد.
http://www.gooyait.com/uploads/1-diam.jpg
کار کردن با این نرم افزار بسیار راحت است و به ۳ بخش کلی تقسیم میشود ۱- صفحه ترسیم که دارای مختصات است ۲- مجموعه ابزار های مورد نیاز برای ترسیم نمودار ۳- تولبار بالایی برای کنترل ترسیم ها.
دیا همچنین برای ترسیم نمودار های فنی و تکنیکی مورد استفاده قرار میگیرد و میتوانید نمودار های ترسیمی خود را به فرمت XML ذخیره کنید ، البته میتوانید نمودار های کشیده شده خود را به فرمت های تصویری مانند JPG و PNG هم ذخیره کنید.
دیا برای اولین بار توسط Alexander Larson در سال ۱۹۸۰ منتشر شد و Alexander Larson به دلایلی از جمله پرداختن به دیگر پروژه های خود توسعه دیا را به James Henstridge واگزار کرد ، ولی آن هم باز بعد از مدتی پروژه دیا را رها کرد و توسعه دیا را به گروهی که اعضای آنها Lars Clausen، Hans Breuer، Sameer Sahasrabuddhe و Steffen Macke بودند واگزار کرد و تا الان در حال پیشرفت دادن آن هستند. یکی از دلایل آن که این افراد از ادامه توسعه آن منصرف میشدند سختی توسعه آن و کم بودن متقاضیان آن بود.
http://www.gooyait.com/uploads/2-dia.png
در بالا تصویری از این نرم افزار را مشاهده میکنید.
برای دانلود و اطلاعات بیشتر این ابزار میتوانید به سایت رسمی دیا یعنی www.live.gnome.org/Dia مراجعه کنید. حجم آن حدود ۱۶ مگابایت است و برای اجرا به سیستم قوی نیاز ندارد.
همچنین آخرین نسخه این نرم افزار تا به الان ۰٫۹۷ میباشد
ویژگی ها
حال در پایین به معرفی برخی از ویژگی های این ابزار میپردازیم که در خود پایگاه نرم افزار و اپن دیسک درج شده است:
- در دیا میتوان نمادها و اتصال‌گرها را از دسته‌های مختلف انتخاب کرد و در کنار هم قرار داد.
- دیا برای رسم انواع مختلف نمودارها و مدل‌ها از قبیل فلوچارت‌ها، GRAFCET، نمودارهای شبکه‌ای، IDEFO، مدارهای الکتریکی ساده، نمودارهای پایگاه داده‌ای Sybase، مدل‌های e-r(مخفف entity-relationshop) و UML(مخفف unified Modeling Language) استفاده میشود.
- از ویژگی‌های بسیار مهم دیا، امکان صدور پرونده با قالب‌های متنوع است، حتی قالب‌های انحصاری شرکت مایکروسافت و قالب قابل خواندن برای ویزیو مایکروسافت.
- قالب‌های ورودی قابل پشتیبانی توسط دیا عبارتند از:
(SVG,fig,dxf,(bmp,gif,jpg,png,pnm,tif,ras
- قالب‌های خروجی پشتیبانی شده توسط دیا عبارتند از:
cgm, dia , shape , dxf , png , plt , vdx , wmf , jpeg , hpgl , eps , epsi , svg , svgz , mp , tex , wpg , fig , code
- امکان افزودن پشتیبانی برای اشکال جدید با نوشتن پرونده‌های XML ساده وجود دارد.(استفاده از زیرمجموعه‌ی SVG برای رسم اشکال)
- چاپ چند صفحه‌ای: دیا قادر است نمودارهای بینهایت بزرگ که در چند صفحه هستند را نیز چاپ کند.
زبانه‌ی tools در فضای بالای هر پنجره‌ی اصلی، دسترسی به زبانه‌ها را به آسانی فراهم کرده و به این ترتیب انجام کارها را نیز سریع‌تر نموده‌است.
- ده‌ها افزونه برای دیا در زمینه‌های مختلف شبکه، مدار، نمودارهای نقشه و غیره طراحی شده‌اند و به دیا بسیار قدرت بخشیده‌اند. همچنین این افزونه‌ها اشکال بیشتری را به انبار اشکال آن اضافه می‌کنند.
- در حال حاضر افزونه‌های پایتون فراوانی برای دیا موجود است که امکان نوشتن کد به زبان پایتون را فراهم میکند.
- دفترچه‌ی راهنمای دیا به زبان‌های انگلیسی، فرانسوی، لهستانی و … موجود است.
- از طرح‌های آینده‌ی توسعه‌دهندگان دیا این است که آن را با قالب پرونده‌های مجموعه‌ی اپن‌آفیس سازگار کنند.
dia2code: ابزار کوچکی است که برای تولید کد از نمودار دیا استفاده میشود و کار برنامه‌نویسان را با تولید ساختار کلاس‌ها در یک زبان شی‌گرا آسان میکند. همچنین میتواند برای بسیاری از زبان‌ها کد تولید کند.
dia2sql: ابزار کوچکی است که اشیا UML دیا را به پایگاه‌های داده‌ی SQL تبدیل میکند.
- نسخه‌ی ۰٫۹۷ قابل حمل دیا توسط PortableApps.com عرضه شده‌است. بنابراین شما میتوانید نمودارهای تکنیکی خود را در هر جایی که هستید رسم کنید. این بسته نیز متن‌باز و کاملاً رایگان است.
- از آن‌جایی که مجموعه‌ی دفتری اپن‌آفیس ابزار رسم نمودار ندارد(برخلاف مجموعه‌ی دفتری آفیس ماکروسافت که ویزیو را داراست.)، دیا در کنار این مجموعه بسیار مفید خواهد بود. زیرا نرم‌افزارهای Impress و Draw در اپن‌آفیس بیشتر بر ارائه و ترسیم برداری تأکید دارند و نه روی رسم نمودار با استفاده از علائم یا نمادهای از‌پیش‌ساخته.
- کارایی دیا بسیار ساده و آسان است. ظاهر آن پیچیده نیست، با این وجود کارایی لازم برای ترسیم نمودارهای شما را داراست.
- در هنگام شروع کار با دیا با دو پنجره مواجه می‌شوید که پنجره‌ی سمت چپ صفحه‌ی ترسیم است و گزینه‌های زیادی دارد. پنجره‌ی سمت راست هم ویرایش‌گر نمودار شماست.
- دیا نرم‌افزاری محبوب است، به‌گونه‌ای که نسخه‌ی قبلی آن بیش از ۲/۵ میلیون بار بارگیری شده‌است.
نمادهای الکتریکی بیشتری نیز برای دیا توسط Manoj Rawat ایجاد شده‌است.
اشکال آزمایشگاه شیمی برای دیا توسط Ryan Steward ارائه شده‌است. بدین ترتیب دامنه‌ی نمودارهای شما گسترده‌تر خواهد شد.
در عکس زیر تصویر دیگری از منوی این نرم افزار را مشاهده میکنید:
http://www.gooyait.com/uploads/3-dia11.png
مشابه این نرم افزار “ویزیو” هست که توسط گروه بزرگ ماکروسافت ساخته شده است اما بزرگ ترین نقطه قوت دیا اپن سورس بودن آن است که هر کسی میتواند آن را به رایگان استفاده کند و آن را توسعه دهد یا در آن تغییر ایجاد کند.
البته این نکته جا نماند که نرم افزار مشابه دیا (ویزیو) قیمت بسیار بالایی دارد ولی دیا کاملا رایگان هست ، البته از نظر فنی میتوان گفت ویزیو تا قسمتی بهتر عمل میکند ولی این ۲ قابل مقایسه هستند.
نکته دیگر حجم کم و نیاز نداشتن دیا به سیستم قوی هست که در آن طرف نرم افزار دیا حجم زیادی دارد و در هنگام استفاده چیزی حدود ۲ برابر باید سیستمنان قوی تر از آن چیزی باشد که دیا احتیاج دارد.
نقد کلی نرم افزار
در کل میتوان گفت مهمترین امکان این ابزار سادگی ترسیم هست که به وسیله آیکون های بزرگ این ابزار به سادگی میتوانید اشکال مورد نیاز خود را ترسیم کنید. تمامی اشکال و ابزار مورد نیاز شما در سمت چپ نرم افزار قرار دارد و با یک کلیک بر روی آنها میتوانید آنها را انتخاب کنید.
http://www.gooyait.com/uploads/4-diatool.png
به طور مثال من در عکس زیر به وسیله چندتا از ابزار های این نرم افزار توانستم این نمودار یا شکل را ترسیم کنم ، شما بعد از کشیدن مربع یا خط نقطه های سبز رنگی را در قیمت های مختلف آن میبینید که آنها نقطه ارتباط با خط دیگر هست که میتوانید پس از انتخاب سک ابزار و کلیک روی یکی از آنها از همان قسمت شروع به ترسیم خط کنید.
http://www.gooyait.com/uploads/5-dialine.png
همچنین در قسمت پایین ابزار ها اشکال آماده ای وجود دارد که کار شما را راحت تر میکند ، برای استفاده از آنها هم همانند ابزار ها عمل کنید. در پایین صفحه و در سمت چپ ۳ دکمه بزرگ وجود دارد که اولی در سمت راست برای تغییر سر خط هست و وسطی برای تغییر خط و آخری که سمت چپی میشود برای تغییر ابتدای خط هایی هست که شما ترسیم میکنید.
برای تغییر فقط لازم است روی یکی از این ۳ دکمه کلیک کنید و سپس در پنجره ی باز شده یکی از انواع را انتخاب کنید ، البته این نکته را به یاد داشته باشید که خط های قبلی را که قبلا گشیده اید تغییر نمیکنند.
http://www.gooyait.com/uploads/6-tagd.png
برای جا به جا کردن اشکل هم کافی است در وسط شکل مورد نظر خود کلیک را نگه دارید و ماوس را جا به جا کنید ، همچنین برای حذف کردن میتوانید از آیکون قیچی که در بالای صفحه قرار دارد استفاده کنید.
در آخر هم اگر قصد دارید بقیه کار را بعدا ادامه دهید میتوانید فایل خود را به فرمت .dia ذخیره کنید و در دیگر برنامه ها ادامه دهید.
کلید های پر استفاده در این ابزار:
- به وسیله کلید Shift میتوانید چند خط را با هم انتخاب کنید
- با کلید های ترکیبی Ctrl+V میتوانید به کار قبلی خود بر گردید.
- با کلید Esc میتوانید از خط خود خارج شوید.
- به وسیله دکمه وسطی ماوس میتوانید به اطراف صفحه نگاه کنید.
- با دوبار کلیک روی اشکال میتوانید مشخصات کامل آن را مشاهده کنید و حتی تغییر ایجاد کنید.
- با کلید های ترکیبی Ctrl+F میتوانید از امکان جستجو استفاده کنید.
- به وسیله کلید های ترکیبی Ctrl +E میتوانید تمامی اشکال کشیده شده را ببینید.
- به وسیله کلید های ترکیبی Ctrl+D میتوانید از همه ی ترسیمات خود یک کپی و پیست تهیه کنید.
- با کمک کلید های Ctrl+P میتوانید از ترسیمات خود پرینت تهیه کنید.
برای اطلاعات بیشتر میتوانید به آدرس های http://dia.software.informer.com/ و http://dia-installer.de/documentation.html و http://www.osalt.com/dia و همچنین http://projects.gnome.org/dia/ مراجعه کنید
