پروتز سينه ؛ خوبي ها و خطرها
سوژه اين هفته ما دختر خانم جواني است با نام «سارا.م» که با دودلي و نگراني جراحي کاشت پروتز سينه انجام داده است...
او که هنوز ازدواج نکرده خيلي نگران است اين جراحي براي زايمان و شيردادن?اش در آينده مشکل ايجاد کند. اما به هر حال به خاطر زيبايي و به اصرار مادرش اين کار را انجام داده. نظر کارشناسان «سلامت» را در اين باره مي?خوانيد.
خانم سارا.م از دلايل، مشکلات و فوايد عمل پروتز سينه‌اش مي‌گويد:
باورهاي اشتباهي درباره پروتز سينه داشتم
سلامت: چه شد که تصميم گرفتيد عمل پروتز سينه انجام دهيد؟
من 28 ساله هستم اما سينه‌هايم اصلا رشد نکرده بود. وقتي به مجلسي دعوت مي‌شدم يا به استخر مي‌رفتم، احساس خوبي نداشتم و مجبور بودم هميشه از لباس‌هاي زير اسفنجي استفاده کنم، ولي آنقدرها هم اين موضوع برايم اهميت نداشت اما به اصرار مادرم که چند سالي بود به من مي‌گفتند بايد پروتز سينه بگذارم، تحقيقاتي انجام دادم و با مراجعه به يک پزشک مجرب، براي اين جراحي اقدام کردم.
سلامت: براي اصلاح رشد سينه به پزشک مراجعه کرده بوديد؟
بله، چند سال پيش به متخصص غدد مراجعه کردم و قرص‌هاي هورموني برايم تجويز شد اما اين درمان جز ايجاد پرمويي، فايده‌اي برايم نداشت. پزشک ديگري گفت با ورزش ممکن است رشد سينه‌هايم آغاز شود بنابراين مدتي بدنسازي کار کردم ولي تاثيري نداشت.
سلامت: عمل پروتز سينه چطور بود؟
ابتدا به پزشک مجربي که تعريفش را زياد شنيده بودم، مراجعه کردم. باورهاي غلطي در مورد پروتزسينه داشتم. مثل اينکه ديگر نمي‌توانم شير بدهم يا سرطان‌زاست يا امکان پاره شدن آن وجود دارد. دکتر درمورد تمام اين باورها برايم توضيح داد و گفت از لحاظ شيردهي مشکلي نخواهم داشت در ضمن پروتزي که انتخاب کردم، از جنس سيليکون است که به هيچ‌وجه پاره نمي‌شود و دوام زيادي دارد.
سلامت: از عوارض جراحي‌تان بگوييد.
3 روز از عملم مي‌گذرد ولي هنوز درد خيلي شديدي دارم، مخصوصا پوستم در ناحيه بين سينه‌ها و زير سينه کشيده مي‌شود و اين موضوع ناراحتم مي‌کند. وقتي مي‌خوابم، ديگر نمي‌توانم به‌تنهايي بلند شوم و احساس مي‌کنم تمام بدنم خشک شده است. سرشانه‌هايم هم به سمت جلو کشيده شده و نمي‌توانم به دليل درد، کتفم را صاف کنم. حس مي‌کنم پوستم خيلي چرب شده است البته پزشک برايم توضيح دادند که اين عوارض، طبيعي است و بعد از يکي، دو هفته استراحت مطلق و کمي نرمش، برطرف مي‌شود.
سلامت: آيا بعد از عمل مراقبت‌هاي ويژه‌اي نياز است؟
3 روز بعد از عمل حمام رفتم و جاي بخيه‌ها را ضدعفوني کردم. مراقبت خاصي نياز نيست البته دکتر از من خواسته‌اند حتما چند ماه اول از لباس زير فنردار استفاده کنم تا دچار افتادگي سينه نشوم. ماساژهايي نيز به من آموزش داده‌اند تا انجام دهم.
نگاه فوق?تخصص جراحي پلاستيک
نظر دکتر سيدمهدي موسوي‌زاده دانشيار و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي درباره سوژه «ميزگرد زيبايي»
متقاضيـان جراحي پروتـز پستـان 3 دستـه انـد
سلامت: عمل پروتز سينه چقدر در کشور ما شايع است؟
اين جراحي، جزو شايع‌ترين جراحي‌ها نيست ولي طرفداران زيادي دارد.
سلامت: چه کساني داوطلب انجام اين جراحي مي‌شوند؟
متقاضيان به 3 دسته تقسيم مي‌شوند؛ افرادي که به‌طور مادرزادي سينه ندارند، افرادي که سينه‌هاي بسيار بزرگ يا کوچک دارند که متناسب با سن و اندامشان نيست، افرادي که به دنبال بيماري‌اي مثل سرطان‌پستان، سينه‌شان را از دست داده‌اند.
سلامت: فقط به‌دليل نداشتن سينه يا کوچک بودن آن، عمل پروتز سينه قابل انجام است؟
خير، مهم‌ترين شرط اين است که فرد وضعيت روحي-رواني مناسبي داشته باشد، دچار توهم يا توقعات بدون منطق نباشد و از سلامت جسمي هم برخوردار باشد. البته براي هر گروه از متقاضياني که نام بردم، شرايط خاصي درنظرگرفته‌مي‌شود و معيار داشتن سلامت، متفاوت است. يک جوان کانديد پروتز سينه بايد کاملا سلامت باشد ولي براي يک خانم ميانسال که جراحي سرطان‌پستان انجام داده است، حداقل‌هاي سلامت در حدي که بتوان او را بيهوش کرد و جراحي انجام داد، کافي است. داشتن بافت نگه‌دارنده سينه در محلي که قبلا جراحي انجام‌شده، در اين افراد بسيار مهم است.
در ضمن اگر پوست در اثر تابش اشعه و وسعت جراحي قبلي از بين رفته باشد، بهتر است به جاي گذاشتن پروتز براي بازسازي سينه، از روش‌هاي ديگري مثل استفاده از بافت‌هاي چربي و عضلات شکم بهره برد.
سلامت: آيا براي گذاشتن پروتز سينه محدوديت سني داريم؟
اين جراحي زماني انجام مي‌شود که فرد به سن بلوغ رسيده باشد. اگر در پايان اين سن يعني 20-18 سالگي سينه‌هاي فرد رشد نکرده باشد و متناسب با هيکل او نباشد، مي‌توان اين جراحي را انجام داد. براي سن حداکثر، محدوديت خاصي نداريم.
سلامت: پروتز سينه معمولا از چه جنسي است؟
همه پروتزها پوشش سليکوني دارند اما محتوي آنها 2 نوع است، سرم فيزيولوژيک و ژل سليکوني. ژلهاي سليکوني هم انواع گوناگوني دارند و از نظر غلظت و قوام و حافظه متفاوت هستند.
سلامت: منظورتان از حافظه چيست؟
ژلهاي جديد سليکوني حافظه دارند يعني باوجود اينکه حالت ژلهاي دارند، اگر قسمتي از آنها بريده شود، شکل و حالت خود را از دست نمي‌دهند.
سلامت: پروتزهاي جديد چه تفاوتي با پروتزهاي قديمي‌تر دارند؟
غير از حافظه، در پروتزهاي جديد، لايه محافظ پرزهايي دارد که احتمال ايجاد عوارض را کم مي‌کند. در ضمن در شکل‌ها و اندازه‌هاي مختلفي وجود دارند و براساس شکل قفسه سينه يا شکل سينه‌اي که فرد متقاضي آن است، انتخاب مي‌شوند.
سلامت: جراحي پروتز سينه چه عوارضي دارد؟
عوارض زودرس و ديررس. عوارض زودرس جراحي پروتز سينه مثل هر عمل جراحي ديگري شامل تجمع خون يا هماتوم، عفونت محل پروتز، عفونت زخم، درد و... مي‌شود.
مهم‌ترين عارضه ديررس جراحي پروتز سينه، عارضه‌اي است به نام «کپسولار کنترکتچر» يا «کپسول سفتشونده». درواقع بدن به دور هر ماده خارجي که در آن گذاشته مي‌شود، محافظتي ايجاد مي‌کند که به آن کپسول مي‌گوييم. در مواردي کپسول دچار جمع‌شدگي و اين جمع‌شدگي باعث بدشکلي بافت سينه و درد مي‌شود. براساس شدت جمع‌شدگي، لازم است فرد تحت جراحي قرار بگيرد، پروتز درآورده شود و بعد با تکنيک‌هاي جراحي لازم، پروتز دوباره گذاشته يا تعويض خواهد شد.
سلامت: آيا پروتز سينه مي‌تواند در آينده عامل ابتلا به سرطان‌پستان در فرد شود؟
اينکه پروتز سينه بتواند احتمال ابتلا به سرطان يا ساير بيماري‌ها نظير بيماري‌هاي بافت همبند را در فرد افزايش دهد، ثابت نشده است.
سلامت: آيا فردي که کانديد جراحي پروتز سينه مي‌شود، در آينده امکان شيردهي به فرزندش را دارد؟
از آنجا که محل قرار دادن پروتز سينه بيرون از سيستم شيردهي، پشت بافت شيردهي يا حتي پشت عضله‌اي که ارتباطي با بافت سينه ندارد، قرار ميگيرد، دخالتي در ميزان شير يا امکان شيردهي نخواهد داشت.
سلامت: در صورت بروز حادثه، تصادف يا ضربه‌هاي شديد، احتمال پارگي پروتز وجود دارد؟
در پروتزهاي جديد، اين احتمال بسيار کم است مگر آنکه ضربه‌ها بسيار نافذ باشند. در صورت پارگي پروتز هم مي‌توان آن را تعويض کرد و کار سختي هم نيست.
سلامت: اگر حادثه‌اي پيش نيايد، پروتزها چقدر ماندگاري دارند؟
جنس پروتزهاي قديمي طوري بوده که بافتشان بعد از مدتي از بين مي‌رفت و تغيير شکل مي‌داد و فرد مجبور مي‌شد هر چند سال يک بار آنها را تعويض کند اما پروتزهاي جديد زمان محدودي ندارند و فرد مي‌تواند آن را تا پايان عمر حفظ کند.
سلامت: بعد از عمل، مراقبت‌هاي خاصي لازم است؟
در روزها و هفته‌هاي اول، بيمار محدوديت حرکتي دارد و نبايد حرکات ورزشي شديد داشته باشد. البته حرکات آرام بازو و قفسه سينه توصيه‌مي‌شود. بعد از ترميم زخم و کشيده شدن بخيه‌ها، تا يکي، دو ماه بهتر است سوتين استفاده کند اما بعد از 3-2 ماه هيچ نوع محدوديتي براي نوع پوشش يا نوع حرکات ورزشي و بدني وجود ندارد. چند هفته بعد از جراحي، پزشک به بيمار نرمش‌ها و ماساژهايي روي سينه آموزش مي‌دهد که علاوه بر فرم‌دهي بهتر سينه، مانع ايجاد کپسول‌هاي سفتشونده مي‌شود.
سلامت: احتمال افتادگي سينه يا بدفرمي در کساني که پروتز سينه دارند، چقدر است؟
اگر روش جراحي مناسب و بيمار براي عمل مناسب باشد، احتمال افتادگي سينه تقريبا صفر است ولي متاسفانه در مواردي خانم‌ها به دليل تبليغات گمراه‌کننده و دستمزد کمتر به جراحاني که علم کافي ندارند مراجعه مي‌کنند و تحت جراحي‌هاي اشتباهي قرار مي‌گيرند که عوارض بي‌شماري دارد. مثلا در برخي بيماران لازم است علاوه بر گذاشتن پروتز، بافت سينه‌اي جابجا شود ولي پزشک اين کار را انجام نمي‌دهد و درنتيجه پروتز سينه نه تنها باعث زيبايي نمي‌شود، بلکه بدفرمي ايجاد مي‌کند و عوارضي به دنبال دارد که در مواردي غيرقابل جبران است.
سلامت: به کساني که قصد انجام جراحي پروتز سينه دارند، چه توصيه?اي داريد؟
بدن يک ابزار نيست که اگر با کيفيت کم يا اشتباه خريداري شد، بتوان آن را دور انداخت يا تعويض کرد يا با پرداخت هزينه اضافي مشکل را برطرف کرد. اگر جسم انسان، دچار عارضه شود، غيرقابل‌جبران است و در مواردي عوارض مي‌تواند باعث بروز مشکلات جسمي، روحي و رواني شود که در تمام زندگي فرد تاثيرات سوء ايجاد مي‌کند و رفتارهاي خانوادگي و زناشويي را تغيير مي‌دهد. در انتخاب پزشک بايد وسواس بيشتري به خرج داد و به پزشکاني مراجعه کرد که فوق‌تخصص جراحي پلاستيک هستند زيرا فقط آنها علم کافي براي انجام اين جراحي و مقابله با عوارض احتمالي دارند.
نگاه فوق‌تخصص غدد و متابوليسم
علت رشد ناکافي پستان در بعضي خانم ها
دکتر عليرضا استقامتي / استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران
علت عدم رشد سينه يا رشد کم آن در برخي خانم‌ها، فشارهايي است که در دوران نوزادي به جوانه سينه رسيده است و البته اين احتمال هم بسيار کم است. در غير اين صورت با توجه به اينکه سينه‌ها اصلا در اين خانم رشد نکرده‌اند ولي باقي صفات ثانويه جنسي دارند و بلوغشان از باقي جنبه‌ها کامل بوده است، اشکال مربوط به گيرنده‌هاست. سينه‌ها بافت غده‌اي هستند که تحت‌تاثير هورمون‌هاي مختلف مثل هورمون‌هاي جنسي، استروژن، پروژسترون، پرولاکتين و... رشد مي‌کنند. براي آنکه هورمون‌ها بر رشد سينه تاثير بگذارند، لازم است در بافت سينه گيرنده‌هايي وجود داشته باشد. در برخي افراد، تعداد گيرنده‌هاي اين هورمون‌ها بسيار کم و جزيي است. در اين صورت، باوجود اينکه هورمون وجود دارد و فرد بالغ مي‌شود و ساير صفات ثانويه جنسي را خواهد داشت، سينه‌ها رشد نمي‌کنند. بنابراين دليل رشد نکردن سينه در اين خانم، اشکالات هورموني و غدد نيست. اگر مشکل، کم‌کاري غدد جنسي بود، در همه ابعاد دچار کم‌کاري مي‌شد يعني هم رشد سينه متوقف مي‌شد و هم عادت ماهانه نمي‌شد اما در مورد اين خانم که عادت ماهانه مي‌شوند ولي رشد سينه در ايشان متوقف شده، به‌طور حتم اشکال در گيرنده‌هاي هورموني بافت سينه است که درمان طبي ندارد و تنها راه علاج، استفاده از جراحي پلاستيک است. دليل کم بودن گيرنده‌ها در برخي افراد هنوز مشخص نيست ولي ممکن است زمينه‌هاي ارثي وجود داشته باشد.
نگاه روان‌شناس
جراحي زيبايي را نه رد مي کنم، نه تاييد
دکتر پروين ناظمي/ عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي
بسياري از افراد جامعه به انجام جراحي‌هاي زيبايي گرايش دارند. درست يا غلط بودن اين تصميم، به اين موضوع که ما چقدر از آنچه هستيم يا آنچه قصد انجام آن را داريم راضي هستيم، بستگي دارد. تمام اين مسايل به عزت‌نفس مربوط است. اگر يک فرد با هر ويژگي ظاهري، اعتمادبه‌نفس داشته باشد و احساس رضايت و ارزشمندي کند، مسلما شرايط زندگي او متفاوت خواهدبود. وقتي کمبودي داريم، تمام مسايل و مشکلاتي که برايمان پيش مي‌آيد را به نداشته‌هايمان نسبت مي‌دهيم در حالي که اين کار اشتباه است.
گاهي ما يک ويژگي نداريم اما مطمئنا ويژگي‌هاي ارزشمندتري در وجود ماست. مهم آن است که خودمان را بشناسيم و از خود و ويژگي‌هايمان رضايت داشته باشيم. نبايد با توجه به قضاوت‌هاي ديگران تصميم بگيريم. خوشبختانه عمل زيبايي در اين خانم، موفقيت‌آميز بوده است اما در نظر بگيريد که اگر عمل موفقيت‌آميز نبود، چه اتفاقي مي‌افتاد؟ اين تصميم‌ها کاملا شخصي?اند و نبايد به اصرار اطرافيان (در اينجا مادر گويا اصرار داشتند) اقدام کرد. خيلي از افراد نه‌تنها در ايران بلکه در ساير کشورهاي جهان، يک ويژگي را در ظاهر ندارند. اگر با نداشتن يک ويژگي، احساس خجالت کنيم يعني اعتمادبه‌نفسمان پايين است. من انجام عمل زيبايي را نه تاييد مي‌کنم و نه رد چون همه چيز به وضعيت و شرايط فرد بستگي دارد. اين يک انتخاب شخصي است و درست بودن آن به اين بستگي دارد که فرد اطمينان کامل داشته باشد که در آينده مشکلي پيدا نمي‌کند و پشيمان نخواهد شد.
نگاه متخصص پوست?و?مو
کشش پوست بعد از جراحي پروتز پستان طبيعي است
دکتر اميرهوشنگ احساني / عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران
براي افزايش حجم بافت سينه از ابزارهاي مختلفي استفاده مي‌شود. يکي از روش‌هايي که معمولا مورداستفاده قرار ميگيرد، پروتز بافت سينه است. پروتز يک بافت خارجي است که زير بافت پوست قرار ميگيرد. يک پروتز خوب بايد بافتي باشد که بدن کمترين واکنش را به آن نشان دهد، قوامش نزديک به بافت زير پوست باشد و در اثر گذشت زمان تخريب نشود. اگر پروتز در محل مناسب و درستي قرار نگيرد يا حجم آن زياد باشد، عوارضي نظير کشيدگي پوست ايجاد مي‌شوند. البته در اين خانم که اصلا سينه نداشته‌اند، طبيعي است که با گذاشتن پروتز چون پوست اضافه‌اي وجود نداشته، پوست کمي کشيده شود. اگر اندازه پروتز در حد طبيعي و استاندارد باشد، به پوست فشار زيادي نمي‌آيد اما استفاده از پروتزهاي بزرگ به‌ويژه در افرادي که بافت پوست سفتي دارند، گاهي باعث ترکيدگي پوست مي‌شود. اگر اين خانم حس مي‌کنند کشش پوستي‌شان شديد است بايد به يک متخصص مراجعه کنند. برخي کرم‌ها مي‌توانند اين حس را کمتر کنند ولي اگر کشيدگي پوستشان زياد و آزاردهنده است، بايد با جراحشان صحبت کنند تا در صورت صلاحديد، اندازه پروتز کوچک‌تر شود اما اگر قابل‌تحمل است، مطمئن باشند با کمي صبر اين حالت برطرف مي‌شود. در مورد اينکه حس مي‌کنند بعد از گذاشتن پروتزسينه ميزان چربي پوستشان تغيير کرده، بايد گفت مطمئنا هيچ ارتباطي بين اين جراحي و چربي پوست وجود ندارد.
نگاه متخصص زنان و زايمان
جراحي پروتز پستان را توصيه نمي کنم
دكتر شيرين نيرومنش/ عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي تهران
وقتي خانمي بدون مصرف دارو، مرتب عادت ماهانه مي‌شود و درد قاعدگي دارد، يعني در بدنش هورمون‌هاي زنانه وجود دارد و معمولا رشد سينه در اين خانم بايد عادي باشد. البته در خانم‌هاي جوان و افرادي كه هنوز ازدواج نكرده‌اند و بارداري و زايمان نداشته‌اند،ممكن است سينه‌ها به صورت ارثي كوچك باشند. اين خانم‌ها نبايد سعي كنند به كمك دارو يا جراحي‌هاي زيبايي، اندازه سينه را افزايش دهند. در مورد اين خانم كه پزشك غدد معتقد است گيرنده‌هاي هورمون‌هاي جنسي را در سينه ندارد، نمي‌توانم اظهارنظر كنم.
به عقيده من براي خانمي كه با مصرف هورمون به صورت دارو و افزايش وزن، تغيير اندازه سينه نداشته باشد ولي بخواهد سينه‌هايش بزرگ‌تر شوند، شايد تنها راه، گذاشتن پروتز باشد. البته بايد توجه داشت كه گرچه جراحان پلاستيك اين عمل را توصيه مي‌كنند اما من به عنوان متخصص زنان براي دخترخانمي كه سينه‌هاي كوچكي دارد به‌خصوص اگر مادرش نيز در همان سن به همان اندازه سينه داشته است عمل جراحي و گذاشتن پروتز را توصيه نمي‌كنم.
گذاشتن پروتز بدون عارضه و مشكل نيست. در دوران شيردهي و بارداري سينه‌ها بزرگ‌تر و غدد شيردهي فعال مي‌شوند و ممكن است داشتن پروتز مشكل‌ساز شود. اگر خانم‌هايي كه پروتز مي‌گذارند، در ناحيه سينه دچار كيست يا ضايعات بدخيم شوند، به دليل وجود پروتز، انجام ماموگرافي و سونوگرافي براي تشخيص بيماري‌هاي پستان امكان‌پذير اما مشكل خواهد شد. به مادران عزيز توصيه مي‌كنم كه روي سن آغاز عادت ماهانه دخترشان حساس باشند و توجه داشته باشند كه قبل از اين اتفاق، رشد سريع قدي و بزرگ‌شدن سينه دخترها آغاز مي‌شود و صفات ثانويه جنسي خود را نشان مي‌دهند. 2سال بعد از آن، عادت ماهانه آغاز مي‌شود. سن متوسط آغاز عادت ماهانه،حدود 12 تا 13 سالگي است. اگر علايم بلوغ و قاعدگي در دخترخانمي تا 16 سالگي ظاهر نشود، غيرطبيعي است و بايد به پزشك زنان مراجعه شود تا آزمايش‌هاي هورموني، سونوگرافي و... انجام شود. گاهي مشكل مربوط به دستگاه تناسلي و گاهي مربوط به سيستم مغزي و هورمون‌هاي جنسي است.
البته در مناطق سردسير سن بلوغ بالاتر و حدود همان
16 سالگي و در مناطق گرمسير سن بلوغ كمتر و حدود 9 سالگي است. با مراجعه به موقع و بررسي‌هاي لازم شايد بتوان با دارو مساله را حل كرد تا نيازي به گذاشتن پروتز در سن بالاتر نباشد.
سميه مقصودعلي/«ميزگرد زيبايي»درباره پروتز خانم سارا.م با حضور دکتر سيدمهدي موسوي‌زاده فوق‌تخصص جراحي پلاستيک و زيبايي، دکتر پروين ناظمي روان‌شناس، دکتر اميرهوشنگ احساني متخصص پوست، دکتر شيرين نيرومنش متخصص زنان و زايمان و دکتر عليرضا استقامتي فوق تخصص غدد
