ايران براي نخستين‌بار دو اثر را در يك‌سال جهاني كرد
ايران براي نخستين‌بار دو اثر را در يك‌سال جهاني كرد
وطن‌دوست در گفت‌وگو با خبرنگار اعزامي ايسنا:
حاضران از ثبت هم‌زمان بقعه‌ي شيخ صفي و بازار تبريز تعجب كردند
با درود به همگی ضمن تبریک آثار ایران در میراث جهانی به عدد 12 رسید.
با ثبت بقعه‌ي شيخ صفي‌الدين اردبيلي و بازار تبريز در فهرست ميراث جهاني يونسكو، ايران براي نخستين‌بار موفق شد، دو اثر تاريخي را در يك‌سال ثبت جهاني كند.
عبدالرسول وطن‌دوست ـ نماينده‌ي ايران در مركز ميراث جهاني يونسكو ـ پس از ثبت اين دو اثر، در گفت‌وگو با خبرنگار اعزامي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) به اجلاس يونسكو در برزيل، بيان كرد: وقتي اين دو پرونده در صحن اجلاس مطرح شد، بدون هيچ مخالفتي و بسيار سريع به نتيجه رسيد و به سرعت ثبت شد. معمولا در سال‌هاي گذشته، وقتي پرونده‌اي را مطرح مي‌كرديم، نمايندگان چند كشور درباره‌ي آن صحبت مي‌كردند و سپس ثبت انجام مي‌شد؛ اما اين‌بار ثبت پرونده‌ها خيلي سريع انجام شد.
وي ادامه داد: ابتدا پرونده‌ي بقعه‌ي شيخ صفي‌الدين اردبيلي در اجلاس يونسكو مطرح شد و نماينده‌ي عراق درباره‌ي آن صحبت و از پرونده حمايت كرد. رييس جلسه نيز از حاضران خواست اگر نظر مخالفي دارند، مطرح كنند. در ادامه، پرونده بدون هيچ مخالفتي در كم‌تر از دو دقيقه ثبت جهاني شد. درباره‌ي بازار تبريز نيز هيچ نظر مخالفي مطرح نشد و اين پرونده به سرعت ثبت شد.
وطن‌دوست ثبت اين دو اثر را داراي دو نكته مهم دانست و توضيح داد: يكي ظرفيت فرهنگي ـ تاريخي ايران است كه آن‌قدر از نظر معيارهاي كميسيون ميراث جهاني ارزش دارد و به همين دليل، هيچ شك و ترديدي در پرونده‌هاي پيشنهادي ما نيست. در وهله‌ي دوم نيز كارشناسان ايران هستند كه روي اين پرونده‌ها كار مي‌كنند و بسيار خوب، با سرعت و جديت، آن را پيش مي‌برند و اين، ظرفيت بالاي كارشناسي را در ايران نشان مي‌دهد كه حتا مي‌توان از اين ظرفيت براي كمك به ديگر كشورها استفاده كرد و از آن براي تهيه‌ي آثاري كه در آن‌ها با ديگر كشورها اشتراك‌هاي فرهنگي داريم، بهره گرفت.
وي اظهار كرد: پس از ثبت اين دو اثر، نمايندگان ديگر كشورها كنار ميز ايران آمدند و تبريك گفتند. من هم از سوي دولت ايران از كميته‌ي ميراث جهاني، رييس و كاركنان ايكوموس كه ارزيابي بسيار خوبي از اين دو پرونده داشتند، قدرداني كردم و ضمن ارائه‌ي توضيح‌هايي از ارزش‌هاي اين دو بناي مهم، از آن‌ها دعوت شد تا به ايران بيايند و ضمن ديدن اين دو بنا، با ديگر ظرفيت‌هاي كشور از نزديك آشنا شوند.
او با بيان اين‌كه ثبت اين دو اثر به‌صورت هم‌زمان سبب تعجب حاضران در اجلاس يونسكو شد، اضافه كرد: بسياري مي‌گفتند، شما با چه ظرفيتي توانستيد دو اثر را در سال تهيه كنيد. بايد توجه داشت كه اكنون كشور ما در اين حوزه ظرفيت خوب كارشناسي دارد و اين امر در داخل و خارج كشور قابل بهره‌برداري است.
به گزارش ايسنا، شيخ صفي‌الدين اردبيلي در زمان سلطه‌ي مغول بر آذربايجان، يعني در سـال 650 هجري قمري در روستاي كلخوران كه در گذشته، قريه‌اي در نزديكي شهر اردبيل بود، ديده به جهان گشود. او در سن 25 سالگي به خدمت استاد شيخ زاهد گيلاني ـ عارف بزرگ اهل شريعت ـ رسيد و به‌مدت 25 سال نزد او خدمت كرد و پس از مرگ استاد، اردبيل را محل اقامت خود قرار داد.
مجموعه‌ي بقعه‌ي شيخ صفي‌الدين اردبيلي پس از وفات شيخ صفي در سال 735 هجري قمري توسط فرزندش ـ صدرالدين موسي ـ در اردبيل پايه‌گذاري شد و به‌مرور، بويژه پس از آغاز حكومت صفوي با توجه به ارادت خاصي كه پادشاه‌هاي صفوي نسبت به جد خود داشتند، واحدهايي را به مجموعه‌ي قبلي الحاق كردند و در دوره‌ي شاه‌عباس نيز براي تكميل و تزيين اين بناي باعظمت، اقدامات زيادي را انجام دادند.
بازار تبريز نيز از بزرگ‌ترين بازارهاي سرپوشيده‌ي جهان و يکي از شاه‌کارهاي معماري ايراني است كه در سال 1354 در فهرست آثار ملي ثبت شد.
سبک معماري، وجود تاق‌ها و گنبدهاي مقرنس، تعداد زياد سراها و تيمچه‌ها و وجود تعدادي مدرسه و مسجد نيز به اين مجموعه اهميت و امتيازي خاص داده است. بازار تبريز با تاق‌ها و گنبدهاي آجري بلند شامل بازار امير، بازار کفاشان، راسته‌ي بازار، بازار حلاجان، يميني دوز بازار، راسته‌ي کهنه، بازار حاج محمدحسين، بازار مشير، بازار دلاله زن بزرگ، بازارچه صفي، بازار اميرابوالحسن، سراي حاج رسول، سراي حاج ميرزا علي نقي، تيمچه و سراي شيخ کاظم، تيمچه‌ي حاج صفرعلي، تيمچه و دالان ميرزا شفيع، تيمچه ملک و بخش‌هاي ديگر است.
بقعه‌ي شيخ صفي‌الدين اردبيلي يازدهمين اثر جهاني و بازار تبريز دوازدهمين اثر جهاني ايران هستند. پيش از اين، مجموعه‌هاي تاريخي چغازنبيل (دوراونناش) در خوزستان، تخت جمشيد (پارسه، پرسپوليس) در فارس و ميدان نقش جهان در اصفهان هر سه در تاريخ 19 ارديبهشت‌ماه سال 1358 در فهرست ميراث جهاني ثبت شدند. پس از ثبت اين آثار، ايران به‌مدت حدود 24 سال اثر ديگري را در فهرست جهاني ثبت نكرد تا اين‌كه در سال 1382، مجموعه‌ي تاريخي تخت سليمان به‌عنوان چهارمين اثر تاريخي كشور جهاني شد. سپس در تيرماه 1383 پاسارگاد و منظر تاريخي و فرهنگي بم، در تيرماه 1384 گنبد سلطانيه و در تيرماه 1385 مجموعه‌ي تاريخي بيستون به جمع آثار ايران در فهرست ميراث جهاني اضافه شدند.
اما در سال 1386، ايران پرونده‌ي قره‌كليسا را براي ثبت در فهرست ميراث جهاني معرفي كرد كه به‌دليل تغيير و تحولات صورت‌گرفته در سازمان ميراث فرهنگي و ارائه‌ي ديرهنگام پرونده، قره‌كليسا از سوي كارشناسان يونسكو نمره‌ي قبولي نگرفت و ايران يك سهميه‌ي خود را براي ثبت جهاني از دست داد. البته سال بعد، يعني در تيرماه 1387، پرونده‌اي با عنوان مجموعه‌ي كليساهاي آذربايجان به يونسكو فرستاده شد و نهمين اثر جهاني ايران با نام مجموعه كليساهاي ارامنه شامل سه كليساي اصلي و چند بناي اطراف آن، همراه دهكده‌ها و قبرستان ثبت جهاني شد. سال گذشته نيز سازه‌هاي آبي ـ تاريخي شوشتر كه شامل 14 اثر بود، دهمين اثر جهاني ايران نام گرفت.
