حجت‌الاسلام رمضاني: تعبير خواب و تأثير آن بر زندگي انسان‌ها
حجت‌الاسلام رمضاني: تعبير خواب و تأثير آن بر زندگي انسان‌ها
به گزارش فارس، نهم شوال مصادف است با سالروز وفات «ابن سيرين» يكي از افرادي كه به داشتن علم تعبير خواب شهرت دارد. از اين رو و به دليل اهميت و جايگاه خواب‌گذاري ميان توده مردم، گفت‌و‌گويي با حجت‌الاسلام والمسلمين حسن رمضاني از اساتيد و پژوهشگران حوزه علميه قم انجام داديم كه مشروح آن از نظرتان مي‌گذرد.
* آيا مي‌توان تقسيم‌بندي خاصي را براي خواب‌هاي كه مي‌بينيم، داشت؟
ـ يك دسته از خواب‌ها چيزي نيست جز افكار، تخيلات و اوهامي كه انسان در زمان بيداري با آنها سر و كار دارد كه در عالم رويا نيز آنها را مشاهد مي‌كند و در روايات از اين نوع خواب‌ها به «حديث نفس» تعبير مي‌شود لذا هيچ كاشفيتي در عقايد و افكار اين فرد، نهفته نيست مگر اينكه شخص به وسيله اين خواب‌ها افكار خود را آشكار مي‌كند و در واقع اين خواب كاشف اصرار، نيت و تخيلات او خواهد بود.
دسته ديگر خواب‌ها القائاتي است كه از ناحيه شيطان صورت مي‌گيرد و بر اساس آنچه در روايات وجود دارد ممكن است شيطان در عالم رويا القائاتي را براي انسان داشته باشد كه مسائل را به صورت الفاظ و صور به شخص القا مي‌كند كه اين نوع خواب، كاشفيتي از متن واقعيات نداشته مگر اينكه شخص ، تحت القائات شيطاني قرار گرفته است.
دسته سوم خواب‌هاي هستند كه واقعا شخص واقعيات و حقايقي را در عالم واقع، براي تخيلات و اوهام خويش مشاهد مي‌كند كه از آن به «اتصال به عالم خيال منفصل» تعبير مي‌شود در اين نوع از خواب‌ها انسان به برخي از مراحل وجود، وصل مي‌شود و با توجه به اين اتصال، از حقايقي كه قرار است در عالم محقق شود اطلاع پيدا مي‌كند لذا هر چه كه از عالم ماده در عالم رويا محقق مي‌شود قبل از آنكه در عالم دنيا و ماده ظهور پيدا كند در عوالمي پيش از اين عالم كه از آن به «كتب، كتاب‌هاي آسماني و سماوي» تعبير مي‌شود كه اعمال انسان در لوحي محفوظ و كتابي مبين به ثبت مي‌رسد.
در عالم رويا ممكن است انسان به يكي از اين كتاب‌هاي آسماني و الواح الهي وصل شود كه اتصال به يكي از اين عوامل منجر به اطلاع يافتن از حقايقي مي‌شود كه بعدها در عالم دنيا براي وي عينيت مي‌يابد مانند فرد «خبرنگار» كه وقتي مي‌خواهد خبر خاصي را منتشر كند پيش از انتشار، از متن آن خبر مطلع است اما مردم عادي، زماني به متن خبر دست مي‌يابند كه آن از طريق نشريه و يا روزنامه منتشر مي‌شود اما آن فرد خبرنگار به دليل آنكه به ساير مراحل انتشار و تنظيم دسترسي دارد زودتر از ساير مردم از متن خبر مطلع مي‌شود.
از اين رو پيش از آنكه در عالم دنيا حقيقتي ظهور پيدا كرده و محقق شود در مراحل قبلي در كتب و الواح ثبت شده است و شخص در عالم رويا با آن عالَم و با آن كتاب ارتباط برقرار كرده و متصل مي‌شود كه در واقع با اين اتصال، از حقايق مربوطه مطلع مي‌شود.
* آيا خواب‌هاي صادقه نيز درجه بندي و داراي مراحلي هستند؟
-بله، در واقع، روياي صادقه روزنه‌اي به عالم ملكوت و دريچه به عالم غيب است كه داراي انواع و اقسامي است در قسم نخست، انسان همه آنچه را كه مشاهد مي‌كند اشياء را بدون هيچ تصرف و تغيري ديده و عيناً همان‌ها را در عالم واقع مي‌بينند بدون آنكه ميان آنچه كه در خواب مشاهد كرده و چيزي كه محقق مي‌شود ذره‌اي تفاوت وجود داشته باشد طبيعتاً اين نوع از خواب به هيچ تعبير و تفسيري نياز ندارد چرا كه متن واقع، براي او نمود پيدا كرده و در عالم خارج نيز محقق شده است اما برخي از خواب‌هاي اين چنيني دچار تغيير و تصرف مي‌شوند و قوه خيال و واهمه انسان نمي‌تواند عين همان چيزي را كه از عالم بالا وجود دارد را در خواب ببيند لذا فرد، حقيقت تصرف شده را مشاهده مي‌كند و در اينجا است كه خواب شخص نيازمند تعبير است چرا كه آنچه را كه فرد مشاهده كرده در عالم خارج عيناً محقق نمي‌شود بلكه بايد از آنچه كه مشاهده شده به مطلبي منتقل شود كه در اصل، چيزي ديگري بوده است به طور مثال شخص در عالم واقع با توجه به ارتباطي كه با عالم معنا برقرار مي‌كند به يك متد علمي و شعبه‌اي از شعب معرفت مرتبط مي‌شود كه در عالم رويا قوه خيال اين شخص آنچه را كه ديده به صورت نوشيدن آب و شير در خواب است به اين صورت كه در حال نوشيدن يك ليوان آب خنك و يا ليوان شير گورايي است اين امر به ظاهر نوشيدن شير و يا آب است اما در متن واقع بهره مندي از علم و يا معرفت به شمار مي‌رود لذا شخصي كه به فنون تعبير مطلع است، مي‌تواند شخص خواب ديده را از اين خواب عبور داده و وي را به عالم معنا پيوند دهد.
به طور مثال اگر شخص در عالم خواب مرگ را ببينيد در عالم واقع ضد آن چه را كه مشاهده كرده اتفاق مي‌افتد كه همان مرگ بوده است.
* چه عواملي بر كيفيت خواب‌هاي ما تأثير مي‌گذارد؟
ـ خواب‌هاي ما متأثر از نوع، زمان، مكان، فصل و حتي شغل افراد است اگر آن ليوان آب و يا شير گوارا را فرد تاجري و يا يك دانشجو وطلبه آن را در خواب بييند هر كدام به يك نوع، تعبير مي‌شود با وجود آنكه صورت خواب در هر سه فرد يكسان است اما با توجه به حرفه و شغل افراد ، اين خواب مي‌تواند تعبيري متفاوت در مورد آنها داشته باشد.
در همين راستا لازم است كه به خواب فردي كه براي تعبير خواب خود، نزد ابن سيرين آمد، اشاره كرد؛ فرد خواب بييننده خطاب به ابن سيرين گفت: «در خواب ديدم در جنوب دار العمار و مقر حكومتي مشغول خوردن خرما هستم ابن سيرين به او گفت ازناحيه فرماندار مورد ملاطفت قرار مي‌گيري و يا آنكه هديه‌اي را از جانب سلطان دريافت خواهي كرد» از اين رو تعبير خواب همانطور شد كه ابن سيرين آن را بيان فرموده بود اما همان شخص در زمان كمتر از 6 ماه دوباره آن خواب را ديد و براي بار دوم نيز به خدمت ابن سيرين براي تعبير خواب خود آمد ابن سيرين گفت: «اين بار از ناحيه استاندار يا فرماندار مورد تنبيه قرار خواهي گرفت فرد تعجب كرد و رو به ابن سيرين گفت من چندي پيش نيز اين خواب را ديده بودم اما تعبير شما در هر دو بار براي من متفاوت بود ابن سيرين پاسخ داد دفعه اول واقعاً فصل خرما بود و بر روي درختان، خرما مشاهده مي‌شد اما اكنون كه فصل خرما نيست و از درختان خرما چيزي جز چوب خشك نمي‌بينيم لذا در عالم واقع نيز تو چوب خواهي خورد» از اين رو در روز آينده اين فرد مورد تنبيه سلطان قرار گرفت لذا فصل خواب در كيفيت تعبير خواب مؤثر است پس بين عالم معنا و صوري كه ما در عالم رويا مي‌بينيم ارتباط مستقيمي وجود دارد اگر فرد علاوه بر درك صحيح ميان معناي با صوري كه در خواب، مشاهده شده است بتواند ارتباط مناسبي را برقرار كند وي مي‌تواند معبّر خوبي بوده و تعابير زيبايي را از خواب‌ها ارائه دهد.
* آيا رفتن به دنبال علوم غريبه نظير تعبير خواب كار صحيحي است و آيا اصولاً لزومي براي انجام اين كار وجود دارد يا خير؟
-به طور كلي همانگونه كه نمي‌توان گفت نبايد به دنبال تعبير خواب و مسائل مربوط به آن رفت به همان دليل هم نمي‌توان گفت كه آن را رها كرد چرا كه خواب انواع گوناگوني داشته و براي هر كدام از آنها حكم مختلفي لحاظ مي‌شود ما انسان‌ها نيز وظايف متفاوتي در برابر هر كدام از خواب‌ها داريم وقتي خواب‌ها به صورت تخيل، اوهام و القائات شيطاني باشد ارزشي براي پيگيري كردن ندارند اما از آنجا كه برخي از خواب‌ها روزنه‌اي به عالم ملكوت هستند نمي‌توان آن را رها كرد و نسبت به آنها بي‌تفاوت بود بنابراين لازم است كه اين نوع از خواب‌ها مورد توجه قرار گرفته و تعبير آن را از افراد متخصص جويا شد.
* چگونه مي‌توان يك روياي صادقه ديد؟ اصلولاً آيا هر فردي مي‌تواند روياي صادقه ببينيد؟
-اگر طعام انسان‌ها پاك بوده و تفكر صيحي داشته و تخيلات و اوهام خود را بر اساس قوانين عقلي و شرعي مرتب كنند يقيناً در عالم رويا خواب‌هاي صحيح، روشن، زلازل و مطابق با واقع را مشاهده خواهند كرد در واقع اين نوعي بهره مندي از ملكوت است كه براي افراد رقم مي‌خورد اما براي آنكه تخليات فاسد و تخليات وهم آلوده از ذهن انسان دور شوند بايد شخص تخيلات خود را سامان داده و آنها را در راستاي واقعيت قرار دهد تا اينكه بتواند در عالم رويا از خواب‌هاي وهم آلوده به دور باشد. هر چه انسان از خطاها و انحرافات در عالم بيداري مصون بوده، از گناه اجتناب و بر اساس ضوابط شرعي رفتار كند در عالم رويا از واقعيات بيشتري بهره مند خواهد شد بنابراين فردي كه اهل فسق و وجور است خواب‌هاي او بي‌حساب و كتاب بوده و ارزشي ندارد.
* آيا خواب تحت اراده و اختيار انسان است و آيا مي‌توان فرد و يا موضوع مورد نظر خود را در خواب ديد؟
ـ اين گونه نيست كه خواب، صد در صد تحت اراده انسان باشد چه بسا بسياري از خواب‌ها بدون اراده انسان صورت مي‌گيرد اما اينكه انسان مي‌تواند نوع تخيلاات خود را در عالم رويا مشاهده كند تحت اختيار او است از اين رو او مي‌تواند به تخيلاات خود صورت خاصي ببخشد و به ديگر معنا مرتب كردن و جهت دهي در تخليات، در ديدن نوع رويا مؤثر است در همين راستا مي‌توان به يك نمونه اشاره كرد؛ فردي به دوست خويش گفت من مي‌دانم تو چه خوابي را خواهي ديد گفت امشب در خواب مي‌بيني كه مشغول خوردن «نجاست» هستي لذا او آنقدر به اين فكر فرو رفت كه من چرا و چگونه اين كار را انجام خواهم داد و آنقدر ذهن خود را به آن مشغول كرد تا آنكه شب واقعاً گفته دوست خود را در خواب ديد بنابراين از جهت رواني هر آنچه را كه انسان در عالم بيداري با آن سر و كار داشته باشد همان را در عالم رويا خواهد ديد لذا اگر اين اختيار، مدنظر باشد خوب امكان دارد اما بسياري از خواب‌ها بدون اختيار فرد، رخ مي‌دهد.
* با توجه به متن روايات آيا برقراري ارتباط با افرادي كه از دنيا رفته‌اند در عالم خواب امكان‌پذير است يا خير؟ آيا دستور عملي خاصي در اين رابطه وجود دارد؟
-در روايات اسلامي براي مشاهده پيامر (ص) و ائمه معصومين (ع) در عالم رويا دستور خاصي ذكر شده از جمله داشتن طهارت و خواندن نمازي خاصي پيش از خواب كه دستور آن در كتاب «مفاتيج الجنان» آمده است اما اين بدان معنا نيست كه اگر اين اعمال انجام شود فرد حتماً موفق به ديدن فرد مورد نظر خواهد شد اين يكي از شرايط است نه تمام آن و از متن روايات استفاده مي‌شود كه اين امر محال نيست و قطعيت هم ندارد بلكه ساير شرايط شخصيتي و فردي در تحقق رويا صادقه مؤثر است.
* در خصوص كتاب‌هاي تعبير خوابي كه در بازار موجود است، آيا اين كتاب‌ها معتبرند و چرا ما نمي‌توانيم صورت‌هاي را كه در خواب مشاهده كنيم با متون اين كتاب‌ها مطابقت دهيم؟
ـ دركتاب‌هاي تعبير خواب، هر خوابي با توجه به تفاوت‌هاي شخصيتي افراد خواب بيننده، تعبير شده است به طوري كه ممكن است يك خواب مشخص را 10 نفر بييند اما براي هر كدام تعبيري متفاوت با ديگري بيان شود لذا اينكه كتاب‌هاي تعبير خواب بايد در اختيار افراد خبير و آگاه قرار گيرد و همه افراد نمي‌توانند با مراجعه به آن نتيجه مطلوب را به دست آوردند بنابراين، كتاب تعبير خواب مانند داروخانه است لذا همانگونه كه انسان مريض نمي‌تواند با ورود به داروخانه و مشاهده انواع داروها دارويي متناسب با مشكل خود بيايد بلكه بايد پزشك مشكل او را با دارو تطبيق داده و سپس با توجه به خصوصيات وي، دارويي متناسب تجويز كند قضيه خواب و كتاب‌هاي تعبير خواب نيز به همين گونه است بايد شخص متخصص و آگاه با توجه به بينش و بصيرتي كه در مورد موضوع دارد از كتاب تعبير خواب بهره مناسب را گرفته و سپس تعبيري نيكو را ارائه دهد.
* آيا افراد فوت شده مي‌توانند به خواب اقوام زنده خود بيايند؟ آيا ديدن خواب فرد فوت شده به شرايط روحي فرد خواب بيينده بستگي دارد يا آنكه فرد فوتي بايد خصوصيات خاصي را داشته باشد؟
ـ اين امر به اعمال صالح اشخاص و كم بودن تعلقات دنيايي آنها بستگي دارد. اموات هر چه آزادتر، بي تعلق و وارسته باشند بيشتر مي‌توانند در خواب اقوام خود و يا افرادي را كه به آنها علاقه‌مند هستند، ظاهر شوند از اين‌رو هر چه تعلقات دنيايي افراد بيشتر باشد آنها محروم تر خواهند بود چه بسا انسان‌هايي كه در اين دنيا به نشئه آخرت و عالم برزخ انتقال پيدا مي‌كنند اما آنقدر گرفتاري دارند كه اصلا امكاني براي آنها فراهم نمي‌شود تا به خواب كسي آمده و با او ارتباط برقرار كنند و در واقع، اين امر به خاطر كثرت اشتغالات و وابستگي‌هاي است كه به صورت غل و زنجير به دست و پاي آنها پيچيده شده است.
در خصوص شرايط تحقق خواب بايد گفت شخصيت خواب بيينده و فردي كه فوت شده است هر دو در ديدن خواب مؤثر است روح فرد فوت شده بايد آزاد باشد تا بتواند در خواب افراد زنده ظاهر شود و فرد خواب بيينده نيز بايد آنقدر پاك باشد كه لياقت ارتباط با او را داشته باشد.
* برخي افراد را مي‌بينيم كه به لحاظ شرعي اعتقادات درستي ندارند و در واقع اهل رعايت موازين شرعي نيستند پس چگونه است آنها روياهاي صادقانه را مشاهده كرده و حتي ممكن است يكي از ائمه اطهار را در خواب بييند آيا اين با مطلب قبلي، متناض نيست؟
ـ خير، انسان يا بايد براي ديدن رويا صادقه، عملكرد صالحي را داشته باشد و يا آنكه خداوند متعال براي مصلحت مهمي كه براي وي در نظر گرفته است راه و نشانه‌اي را در خواب به فردي كه از نظر ما عمل درستي ندارد القا مي‌كند، پس يا بايد خود شخص عمل درستي داشته باشد و از صلاحيتي برخورد باشد كه بتواند حقايق را در عالم رويا مشاهد كند و يا بنا به مصلحتي كه براي او وجود دارد راهي جز خواب ديدن وجود ندارد و خداوند متعال نيز از اين طريق مي‌خواهد سيستم اطلاعاتي را به شخص ابلاغ و منتقل كند.
