انواع ماشین آلات و کاربرد آنها
انواع ماشین آلات و کاربرد آنها
1)تراکتورها و بولدوزرها
تراکتورازمهمترین ماشین الات راهسازی وساختمان سازی است که دارای کاربردهای متعددیاست هدف اولیه تراکتوربه جلوراندن ویا کشیدن اقسام بارها میباشد برروی تراکتورانواعلوازم مکانیکی را میتوان نصب کرد لوازمی ازقبیل : بیل های مکانیکی ریپرها تیغه هایبولدوزر دکل های لوله گذار جانبی کج بیل ها نهرکن ها وغیره به علاوه ازتراکتوراستفاده های دیگری هم میکنند نظیرکشیدن اسکریپر واگن وغیره .
تراکتورهاازموتورهای دیزل که معمولا توربوشارژهستند نیرومیگیرند ودرانواع استاندارد ودندهاتوماتیک موجودهستند
همچنین کنترل آنها به صورت کنترل هیدورلیک ودنده اتوماتیک استتراکتورها بردونوع کلی چرخ زنجیری وچرخ لاستیکی میباشند .
کاربرد
بولدوزرها موارد استفاده فراوانی دارند کهازمیان میتوان به موارد زیراشاره کرد
1) تصطیح زمین وپاک سازی آن ازبوته هاوکنده های درخت
2) ایجاد راههای اولیه درکوهستانهای وزمینهای سنگ لاخی
3)جابجا کردن توده خاک به صورت فشاردادن درحجم های زیاد
4)کمک به هل دادناسکریپرها
5)خش کردن خاک درخاکریزها
6)پشته کردن خاک درکنارنهرهایایجادشده
7)تصطیح وپاک سازی بقایای مانده ازعملیات ساختمانی
8) نگهداریراههای موقت خاکی
9) پاک سازی گودالهای کف معادن
انواع تراکتورها
الف – تراکتورهای چرخ زنجیری
تراکتورهای چرخزنجیری انواع مختلفی دارد این تراکتورها معمولا برحسب اندازه وزن وقدرت طبقه بندیمیشوند دربسیاری ازپروژه ها مقدار وزن تراکتور چرخ زنجیری مهم است زیرا مقدارحداکثر نیروی کششی که یک دستگاه تراکتور میتواند به وجود آورد بدون توجه به قدرتتولیدی موتورآن به حاصل ضرب مقدار وزن درضریت کشش سطح جاده ای که روی آن کارمیکنندمحدود میباشد وجود زنجیره ها باعث میشود که تراکتوربتواند درزمینهای با مقاومتفشاری کم وقدرت کششی مناسب فعالیت داشته باشد
ب- تراکتور چرخ لاستیکی
تراکتورچرخ لاستیکی ازاین جهت ساخته شده که سرعت بیشتری درکشیدن وهلدادن اسکریپرها وکارهای نظیرآن داشته باشد این نوع ماشین ها درانواع دوچرخ وچهارچرخوجوددارد نوع دوچرخ آن حتما باید بایک ماشین دیگر نظیراسکریپر کارکند تابتواندتعادل خودرا حفظ کند نوع چهارچرخ آن دردونوع یک دیفرانسیل ودودیفرانسیل موجود استباین همه آسیب پذیری لاستیکهای این ماشینها درموقع کار درزمینهای دارای سنگهایتیزکه باعث بریده شدن لاستیک میشود استفاده ازآن را دراین نوع زمینها محدود میکندالبته زنجیرها ی سیمی مخصوص جهت حفاظت لاستیکها وجوددارد که میتوان برازدیاداصطحکاک لاستیکها باسطح زمین آنها رابکاربرد2)بیل های مکانیکی
بیل های مکانیکی ازاولین ماشین آلات مدرن ساختمانی است که درعملیاتخاکی بکاررفته است بیل های مکانیکی عمدتا" برای گود برداری درخاک وبارکردن آن باکامیون یا تریلی ویا تسمه نقاله ها بکارمیرود انواع پرقدرت آن قادربه گودبرداریدرتمام انواع خاکها بجزصخرخ سنگها بدون تخریب اولیه میباشدبیل های مکانیکی ازسه قسمت اساسی تشکیل شده است : ارابه – قسمت اتاقک گردان روی ارابه وقسمت الحاقیجلوی ماشین .
ارابه یا شاسی – شاسی به دونوع تقسیم میشود شاسی چرخ زنجیری شاسی چرخلاستیکی ( کامیون)شاسی چرخ زنجیری با ثبات وقابل اطمینان برای اتاقک چرخندهفوقانی ایجاد میکند و قابلیت تحرک بسیارخوبی درمحل خاک برداری ایجاد میکند درضمن بهدلیل سطح وسیع چرخها فشارکمی برروی خاک ایجاد میکند که امکان کاربرروی خاکهای سسترا فراهم میکند درموارد ی که برحسب نوع خاک اصطحکاک بیشتری مورد نیازبوده ومسئلهلغزندگی وجود داشته باشد نقش زنجیر درماشین اهمیت پیدا میکند درعوض اینگونه بیلهاسرعت کمی دارند
شاسی های چرخ لاستیکی دارای سرعت حرکتی بیشتری بوده ولذا برایکارهای کوچکی که تعداد سفرزیاد بوده وسطح راه مورد استفاده محکم باشد مفیدترند ایننوع شاسی خودبردونوع است : نوع خود متحرک که ازاتاقک فرمان میگرد ونوع دیگرکهدرقسمت عقب کامیون نصب میشود وآن را کامیونی میگویند؛ سرعت نوع اول 50 وسرعت نوعدوم 80کیلومتر درساعت میرسد .
انواع بیلهایمکانیکی:
الف- بیل مکانیکی با جام معکوس
به اینبیل اسامی متعددی داده می شود از قبیل:کج بیل – بیل پشت خم وبیل کششی.
این بیلهادر دو نوع مکانیکی و هیدرولیکی هستند وبرای حفاری مناسبند.
ب- بیلمکانیکی با سیستم کابلی
این بیل مکانیکی عبارت است از اطاقک گردانی کهسوار بر چرخها بوده ودر انتهای جلویی آن بیل متصل شده است. این بیل در دو نوعمکانیکی و هیدرولیکی می باشند.
ج- بیل کششی (دراگلاین)
بیلکششی دراگلاین ازیک اطاقک فرمان – جرثقیل – جام بیل کششی و کابلهای لازم جهت کنترلقسمتهای مختلف تشکیل شده است.بیل کششی قادر است در سطوح خیلی بالاتر وخیلی پایینتراز سطح اتکاء خود است ودر انواع زمینهای مورد استفاده قرار می گیرد. بازوی طویل آنبرای حفاری و تخلیه مواد کنده شده مفید بوده وزمان سیکل کار کوتاه از محاسن اینماشین میباشد.
د- جرثقیل
جرثقیل تشکیل شده از اطاق فرمانویک تیر بلند مشبک وقلب جرثقیل و معمولا برای باند کردن اجسام سنگین وحرکت دادنآنها بکار میرود. با اتصال دستگاههای مختلف به انتهای تیر مشبک بلند جرثقیل می تواناز استفاده های دیگری نمود.جرثقیل ها هم بر دو نوع مکانیکی و هیدرولیکی می باشند کهامروزه بیشتر هیدرولیکی می باشند.
3)اسکریپر
اسکریپرماشینیاست که عمل بارگیری وحمل وتخلیه مواد خاکی در مسافتهای متوسط وزیادرا به تنهاییانجام
می دهد.
اسکریپرازسه قسمت اصلی تشکیل شده است : قسمت بارگیر (جام ) دیوارجلویی قسمت بارگیرودیواره عقب جام یا دیواره تخلیه قسمت جام که معمولا سربازاستدارای یک تیغه برنده قابل تعویض درقسمت پایین میباشد این تیغه درحین بارگیری بهداخل خاک نفوذمیکند وبا برش خاک آنرا به داخل جام هدایت میکند . این قسمت قابل حرکتبوده ومیتواند پایین وبالابرود دراسکریپرها ی دارای بالابر قسمت بالابرجانشیندیواره جلویی جام میشود دیواره عقب جام یا دیواره تخلیه قابلیت حرکت به عقب وجلورادارد که با هل دادن خاک به تخلیه بارکمک میکندانواع اسکریپرها
اسکریپرها به دودسته موتوردار وبدون موتور تقسیم میشوند امروزه نوعبدون موتورکمترمورد استفاده قرارد میگیرد اغلب اسکریپرها تک محور بوده وتعادل آنووزن بارآن توسط تراکتورمتصل به آن حمل میشود تراکتورهایی که این اسکریپرها رامیکشند ممکن است چرخ لاستیکی وچرخ زنجیری باشند بعضی دیگر قسمتی ازیکتراکتوراسکریپرها هستند بدین معنی که یک تراکتورتک محوره یک اسکریپر تک مجورهرامیکشد اسکریپرها یی که دومحوردارند به وسیله تراکتورهای زنجیردار کشیده میشوندزیرا اینگونه تراتورها نمی توانند بارقائم را تحمل کنند بنابراین نمی تواننداسکریپرها یک محوره را بشکند امروزه بندرت ازاسکریپرها چرخ زنجیری استفاده میشوداسکریپرها یی که توسط تراکتورچرخ لاستیکی کشیده میشوند به انواع زیرتقسیم بندیمیشوند
1)تک موتوره دومحوره
2)سه محوری
3)دودیفرانسیل
4)اسکریپرهایدوموتوره ( tandem-powered)
5)اسکریپرهای دارای بالابر(elevating)
6)فشاری – کششی (push – pull)
اسکریپرهای تک موتوری دومحوری ازیک تراکتورتک محوره استفادهمیکنند وبه دلیل مسئله تعادل این تراکتوربدون اسکریپرمربوطه قادربه حرکت نیستاسکریپرهای سه محوری توسط یک تراکتورکشیده میشوند ماشنیهای چند دیفرانسیلی دارایچرخهای گردنده دراسکریپرودرتراکتورهستند اسکریپرهای دوموتوره دارای موتورهاییچداگانه برای حرکت اسکریپروچرخهای گردان آن میباشد اسکریپرهای دارای بالابردارای یکبالابرنردبانی درجلوی جام بوده ودرعمل کندن وانتقال مواد کنده شده به داخل جام کمکمیکند دراین نوع اسکریپرها به دلیل قدرتی که بالابربه
اسکریپرمیدهد بهتراکتورکمکی جهت بارگیری احتیاجی نیست
4)لودرها
بدون اغراق لودرکاربردی ترین ماشین درانجام کارهای ساختمانی وعمرانیاست این ماشین که درانداره های مختلف ساخته میشود به دلیل عملکرد وانعطاف پذیریزیادی که دارد ونیزبا تغییر جام می تواند بسیاری ازکارها رانجام دهد.
لودرموارداستفاده بسیاری دارد که برخی ازآنها عبارتند ازایجاد خاکریزها حفاری زیرزمین بناهاپرکردن خندقها وخاکریزی اطراف لوله های کارگذاشته شده درکانالها بارکردن کامیونهاحمل بتن به محل قالبها وبلند کردن وحمل مصالح ساختمانیبه ماشین لودرمیتوانانواع ملحقات را نصب کرد وکاربردهای دیگری ازآن گرفت نظیربرف روب کانال کن لولهبرلوله گذار جرثقیل لیفت تراک
انواع لودر
الف – لودرچرخ لاستیکی
این لودرها دراقسام کوچک خیلی بزرگ ساخته میشودچرخهای بزرگ لاستیکی به این نوع لودرها قدرت تحرک وسرعت فراوانی میبخشد فشارواردهبرزمین توسط این لاستیکها کم بوده ومیتوان این فشار را با تغییرمیزان باد لاستیکهاتغییرداد باین همه درزمنیهای دارای سنگهای تیزامکان آسیب این لاستیکهاوجوددارددرضمن درزمینهای خیس وگل آلود نیزکارکردن بالودرچرخ لاستیکی مشکل است البتهزنجیرهای سیمی مخصوص جهت حفاظت لاستیکها وجود دارد که میتوان برای ازدیاد اصطکاکلاستیکها باسطح زمین آنها رابه کاربرد نوعی ازلاستیکهای جدید ساخته شده اند کهدارای عاجهای خیلی ضخیمی هستند ومیتوانند درمناطق سنگی کارکنند این لودرها بردونوعمعمولی وکمرشکن هستند ؛ نوع کمرشکن که بیشتر درلودرهای بزرگ بکاربرده میشوندودارای نوعی شاسی هستند که قسمت عقب لودررابه قسمت جلو توسط یک مفصل متصل میکننداین حالت مفصلی قدرت مانوروشعاع گردش ماشین را نسبت به شاسی های ثابت ( غیرمفصلی ) زیاد میکند درانواع مدرن این ماشین آلات ازسیستمهای فرمان وکنترل هیدرولیکیوالکتریکی جهت راحتی وعملکرد بهترراننده استفاده شده است سیستم فرمان این ماشین هابه دونوع است درلودرهای معمولی سیستم فرمان بوسیله فرمان وحرکت چرخها عمل میکندامادرنوع کمرشکن سیستم فرمان به وسیله دوجک هیدرولیکی عمل می نماید
ب – لودرهای چرخ زنجیری
لودرهای چرخ زنچیری مانند لودرهای چرخ لاستیکی عملکی کنند بااین تفاوت که فشارکمی که برزمین وارد می کنند باعث میشود که لودرهای باچرخ زنجیردار بتوانند درزمینهایی کارکنند که قابل استفاده برای لودرهای لاستیکدرنیستند اصطکاک زیاد آنها بازمین باعث میشودکه بتوانند نهایت استفاده راازقدرتموتوردرکند زمین بنمایند وچون زنیرداراند هنگام کاردرمناطق دارای سنگهای تیزخطرپارهشدن لاستیک وجود ندارد لودرهای زنجیردار قادربه حرکت برروی سطحهای باشیب جانبی 35%میباشند درصورتی که این رقم برای لودرچرخ لاستیکی 15% است همچنین لودرزنجیردارمیتواند ازشیب 60% بالابرود درحالیکه این رقم برای لودرلاستیک دار به حدود 30% محدود میشود سرعت لودرزنجیردار خیلی کمترازلودرلاستیک داربوده به همین علت درمواردیکه فاصله حمل مواد وبازگشت به محل بارگیری زیاد باشد راندمان این ماشین نسبت به نوعلاستیک دار پایین است
ج- بکهولودر
این ماشین آلات درواقعلودرهای کوچکی هستند که درپشت خود یک بیل مکانیکی دارند وبرای کارهای سبک استفادهمیشوند کلیه مشخصات عمومی آنها مانند لودرها وبیل های مکانیکی است به دلیل دوکارهبودن این ماشین دربسیاری ازپروژه ها ی کوچک ازاین وسیله استفاده میشود بخصوصاگرپروژه مربوط به کندن خندق باشدهمانطورکه گفته شد درقسمت این ماشین یک بیلمکانیکی وجود دارد قدرت این بیل نیزبراساس زاویه آن بازمین وشعاع عملکردبازوها فرقمیکند شرکتهای سازنده براساس نوع ماشین آلات نمودارهایی مبنی برقدرت بیل درحالاتمختلف ارائه میدهند .
5)کامیونها
اگرچه برای حمل ونقل موادخاکی ازوسایلی مانند اسکریپرها تسمه نقاله وقطاراستفاده میشود ولی معمول ترین وسیلهبرای حمل ونقل مواد خاکی کامیون ها هستند این ماشینهای حمل کننده بخاطرسرعت زیادبرروی راههای هموارهمچنین ظرفیت زیاد هزینه حمل ونقل مواد را نسبتا پایین می اورندکامیونها دارای قابلیت انعطاف زیادی میباشند زیرا تعدادی ازآنها را که دریک پروژهمورد استفاده قرارمیگیرند می توان زیاد یا کم نمود تادرظرفیت مورد نیازتعدیلبوجودآید کامیونها به دونع معمولی(ming truck) وکمرشکن (articulated truck)
الف – کامیونهای معمولی
این کامیونها دردونوع یکیمخصوص حرکت درجاده ها ودیگری مخصوص حرکت خارج ازمحدوده جاده (highway&off highway trucks) ساخته میشوند کامیونهای خارج جاده ای میتوانند درابعادبزرگتروباظرفیت چند صدتن ساخته شوند هرکدام ازآنها انواع مختلف دارند اما نوعکمپرسی آن بیش ازسایرانواع آن به کاربرده میشود کامیونهای کمپرسی درمورد حمل مواددارای انعطاف پذیری زیاد بوده وبخصوص نوع جاده روآن با سهولت بسیاردرپروژه هایمختلف قادربه حرکت میباشند نوع مختلف کامیون های کمپرسی وجود دارد مثلا این کامیونها درانواع دیزلی یا بنزینی یک یا دودیفرانسیلی ودویا سه محوری به بازار عرضهمیشوندب- کامیون های کمرشکن
همانطور که ازنام این نوعکامیونها مشخص است ازدوقسمت تشکیل شده اند قسمت موتوروقسمت مخزن که توسط یک مفصل بههم متصل هستند درواقع کامیونهای کمرشکن تریلرهای مخصوص حمل مواد خاکی هستند.
بر گرفته از وبلاگ مهندسی عمران
