دارو بخورید، ولی با تجویز پزشک و به اندازه

گاهی کابینت ها و کمدهای بعضی خانه ها پر است از شیشه ها و بسته های حاوی قرص های رنگارنگ که ما را به یاد قفسه های داروخانه ها می اندازند؛ اما این تنها یک بخش ماجراست؛ مصرف خودسرانه داروها از یک سو و شیوه نادرست نگهداری و استفاده از آنها از جهتی دیگر سبب بروز مشکلاتی جدی شده و گاهی سلامت افراد را به خطر می اندازد.
دکتر فرشته علیمردانی، داروساز در این باره به «جام جم» می گوید: «در اولین مرحله باید این نکته را در نظر داشته باشیم که هیچ دارویی نباید سرخود مصرف شود؛ اما زمانی هم که پزشک دارو را براساس نوع بیماری و شرح حال بیمار تجویز می کند، باید دارو تا پایان دوره ای که پزشک تعیین کرده مصرف شود؛ بخصوص داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها.»
وی توضیح می دهد: «ممکن است پس از مدتی، علائم بیماری از بین رفته و بیمار تصور کند دیگر نیازی به استفاده از دارو نیست.
درحالی که عامل بیماری می تواند همچنان وجود داشته و در بدن باقی بماند. مشخص است که همین مساله می تواند سبب عود مجدد بیماری یا مشکلاتی دیگر شود. بنابراین حتی زمانی که علائم بیماری دیگر وجود ندارد نیز دارو باید تا پایان دوره مصرف شود.»
دکتر علیمردانی در مورد استفاده صحیح از داروها یادآور می شود: «دارو باید به شیوه درست و مناسب مصرف شود. هر دارویی برای قسمتی خاص از بدن مورد استفاده قرار خواهد گرفت؛ به عنوان مثال دارویی قرار است در معده باز شود و دارویی دیگر در روده.
در نتیجه می بینیم که هر دارویی بر اساس نیاز ساخته شده و قرار است در قسمت خاصی از بدن تاثیر بگذارد.
به همین دلیل هر گونه تغییر در نحوه مصرف دارو موجب می شود دارو تاثیر مورد نظر را از دست بدهد.»
وی توصیه می کند، داروها را همان طور که هستند باید مصرف کرده و از باز کردن کپسول یا خرد کردن قرص های روکش دار بپرهیزیم.
نگهداری دارو در شرایط مناسب
دکتر علیمردانی در مورد روش نگهداری داروها توصیه می کند: «همه افراد همیشه باید روی بسته دارو را به دقت بخوانند تا از شیوه صحیح نگهداری آن آگاه شوند. داروها مدت زمان نگهداری خاصی داشته و در دمایی مناسب هم باید قرار گیرند.
به همین دلیل افراد باید حتما به محل نگهداری دارو، مدت زمان مناسب برای نگهداری و طریقه مصرف آن توجه داشته و تا اتمام دوره درمان، دارو را مصرف کنند.»
وی می افزاید: «چنانچه دوره مصرفی که پزشک تعیین کرده تمام شد ولی مقداری از دارو باقی ماند، باید اضافه آن را دور ریخت.
چون این داروها به خصوص شربت هایی که تهیه شدنی هستند، پس از مدتی خراب شده و دیگر نمی توان از آنها استفاده کرد. به همین دلیل بهتر است که اضافه داروها به خصوص مواردی مانند آنتی بیوتیک ها دور ریخته شود.»
دارو را چه زمانی و با چه چیزی بخوریم؟
دکتر علیمردانی می گوید: «باید توجه داشته باشیم که دارو چه زمانی و با چه چیزی باید مصرف شود. به عنوان نمونه تتراسایکلین کپسولی است که با املاح کلسیم جذب آن پایین می آید؛ به همین دلیل بهتر است آن را با شیر نخورید.
همچنین حتما باید به این نکته توجه داشت که چه دارویی با چه مایعاتی باید خورده شود؛ چون هر دارویی را نمی توان به جای آب مثلا با شیر خورد.»
وی می افزاید: «برخی از داروها را باید ناشتا مصرف کرد؛ چون مواد غذایی خاصی می توانند جذب آن دارو را کاهش دهند.
به همین دلیل باید از پزشک یا داروساز در این رابطه سوال کرده و دارو را در بهترین زمان ممکن استفاده کنیم.»
داروهایی برای کودکان
گاهی بزرگ ترها از قرص هایی که خودشان مصرف می کنند به مقدار کمتر به کودکان نیز می دهند.
علیمردانی در این رابطه می افزاید: «همه داروها را نمی توان به این شکل برای کودکان استفاده کرد. اما برخی داروها مانند قرص سرماخوردگی را ممکن است فرد بتواند اگر لازم شد، به میزان کمتر به کودک بدهد.»
وی یادآور می شود: «نمی توان گفت استفاده از میزان کمتر دارو برای کودک صددرصد اشتباه است و اگر پزشک دارویی خاص به میزان کمتر برای کودک تجویز کند مشکلی ایجاد نخواهد شد؛ اما باز هم در این مورد مصرف خودسرانه دارو کاری نادرست است چون پزشک براساس وزن و شرایط کودک، میزان مورد نیاز دارو را تعیین کرده و برای او تجویز می کند.»
قاشق مناسب شربت ها
برخی از انواع شربت ها قاشقی مخصوص در بسته خود دارند که گاهی افراد آنها را دور انداخته و از قاشق های آشپزخانه استفاده می کنند.
علیمردانی در این باره توضیح می دهد: «ممکن است آن دارو با املاحی که در جنس قاشق های فلزی وجود دارد، واکنش نشان داده و ترکیبات را تغییر دهد یا منجر به کاهش جذب دارو شود، به همین دلیل بهتر است از همان قاشق های مخصوص استفاده شود.»
وی می افزاید: «این قاشق ها مدرج نیز بوده و به همین دلیل برای تعیین دقیق مقدار دارو بهتر است از آنها استفاده شود.
با توجه به این موارد توصیه می شود برای مصرف این داروها از قاشق های مخصوص آنها استفاده شود.»
قرص، شربت یا آمپول
دکتر علیمردانی می گوید: «جذب داروهای تزریقی سریع تر بوده و به همین دلیل معمولا زودتر اثر می گذارند.
همچنین از نظر تعداد دفعات نیز مصرف داروهای تزریقی راحت تر است و عوارض گوارشی ایجاد نخواهند کرد.
شاید به همین دلیل افراد تصور می کنند که انواع تزریقی دارو بهتر است، در حالی که اولویت خاصی نداشته و تنها زمان تاثیرگذاری آنها متفاوت است.»
نیلوفر اسعدی بیگی
jamejamonline