تحقیقات اخیر در ایران نشان می‌دهد که پیرگوشی نسبت به گذشته با سرعت بیشتر و در سنین کمتری اتفاق می‌افتد و این در حالی است که میلیون‌ها نفر از مردم به افت شنوایی‌شان اهمیت نمی‌دهند و چه بسا دلیل افسردگی، انزوا، ترس، اضطراب و عصبانیت آنها برخاسته از همین مشکل باشد.
پیرگوشی چگونه اتفاق می‌افتد؟
لاله گوش مثل یک قیف عمل می‌کند و صداها را به پرده گوش که در انتهای مجرای گوش واقع شده است، می‌رساند. موج صوتی باعث به ارتعاش درآمدن پرده گوش می‌شود و پرده گوش، زنجیره‌ای از سه استخوانچه کوچک را می‌لرزاند. لرزش از طریق استخوانچه‌ها به گوش داخلی منتقل می‌شود. درون گوش داخلی سلول‌هایی قرار دارند که ارتعاش را درک کرده و آن را به جریان الکتریکی تبدیل می‌کنند. سرانجام این جریان از طریق عصب شنوایی به مغز منتقل می‌شود.
با افزایش سن سلول‌های عصبی گوش داخلی که وظیفه تبدیل صوت به جریانی الکتریکی را بر عهده دارند، مثل سایر اجزای بدن، دچار ضعف و کم‌کاری می‌شوند. بدیهی است که با ضعیف شدن این سلول‌ها از میزان شنوایی فرد کاسته خواهد شد.
عواملی که باعث پیرگوشی می‌شوند
1- پیر شدن : همانطور که گفته شد یکی از دلایل مهم پیرگوشی، بالا رفتن سن است.
2- آلودگی صوتی : قرار گرفتن در معرض سر و صدای زیاد و کار کردن در محیط‌های پر صدا یکی دیگر از دلایل پیرگوشی است.
3- هندزفیری: استفاده از هندزفیری و هدفون در طولانی مدت فرد را دچار حساسیت گوش و کم شنوایی می‌کند و باعث می‌شود فرد با بلند کردن صدا به دنبال رفع کم شنوایی خود برآید که همین مسئله خود عاملی برای تشدید روند کم شنوایی و در نهایت بروز پیرگوشی در بزرگسالی می‌شود.
4- عوامل ارثی و سابقه فامیلی : فرآیندهای زیادی در سطح سلول و سیستم داخلی گوش داخلی اتفاق می‌افتد، نظیر مسائل ژنتیکی به نحوی که اگر پدر خانواده در سن پایین دچار پیرگوشی شود، احتمال بروز این عارضه به صورت ژنتیکی در فرزندان نیز افزایش می‌یابد.
5- برخی از داروها مانند جنتا‌مایسین و برخی آنتی‌بیوتیک‌ها با آسیب به سیستم شنوایی می‌توانند روند بروز پیرگوشی را تشدید کنند.
6- عواملی که باعث کاهش خون‌رسانی به گوش داخلی شوند نیز می‌توانند آسیب سلول‌های حساسه گوش را تسریع کنند، لذا بیماری‌های قلبی، بالا بودن فشار خون و دیابت نیز می‌توانند باعث پیدایش زودرس پیرگوشی شوند.
افراد مبتلا به پیرگوشی چه نشانه‌هایی دارند؟
* دشواری در تشخیص اصوات به ویژه اصوات زیر مثل حرف (س)، از مهم‌ترین علامت‌های ابتلا به پیرگوشی است.
* کسانی که مشکل پیر گوشی دارند، به همان اندازه هم قدرت گفتارشان دچار مشکل می‌شود.
* معمولا این افراد صداهایی با فرکانس بالاتر را سخت‌تر می‌شنوند. به طور مثال این افراد صدای زنگ تلفنی که در نزدیکی آنها قرار گرفته است را مشکل می‌شنوند، حال آن که ممکن است صدای ماشینی را که در خیابان در حال رفت و آمد است به راحتی بشنوند. بر همین اساس، صدای زنان را سخت‌تر از صدای مردان می‌شنوند.
* به طور معمول مبتلایان به پیرگوشی، صداها را مبهم‌تر و آهسته‌تر می‌شنوند. این افراد ممکن است صدا را بشنوند، اما تفکیک کلمات از یکدیگر برای آنها مشکل است، مثلا کلمه «ننگ» را «زنگ» می‌شنوند. به طور کلی این افراد، صحبت دیگران را به شکل نجوا می‌شنوند.
* این افراد ممکن است در یک یا هر دو گوش‌شان، صدای اضافی یا وزوز احساس کنند.
* همچنین افراد مبتلا به پیرگوشی معمولاً عنوان می‌کنند که گفتار را می‌شنوند، ولی در فهمیدن آن مشکل دارند، به خصوص وقتی سر و صدای زمینه‌ای وجود دارد.
* یکی دیگر از نشانه‌ها ممکن است سرگیجه باشد.
همه علائم بالا، توانایی‌های فرد را کاهش می‌دهد و روی کیفیت زندگی او تأثیر می‌گذارد.
به شنوایی‌سنج مراجعه کنید
اگر فردی احساس کم‌شنوایی می‌کند، بهتر است برای ارزیابی شنوایی خود به یک اودیولوژیست (شنوایی‌سنج) مراجعه کند.
مفیدترین کاری که یک شنوایی‌سنج می‌تواند برای افراد مبتلا به پیرگوشی انجام دهد، برنامه‌های توانبخشی است. از جمله برنامه‌های توانبخشی برای این افراد مشاوره، تجویز سمعک، تجویز وسایل کمک شنیداری و مهارت‌های افزایش ارتباط است. برنامه‌های توانبخشی سبب برقراری ارتباط بهتر و در نهایت بالا بردن کیفیت زندگی افراد مبتلا به پیرگوشی می‌شود.
افراد مسنی که شنوایی‌شان به میزان قابل توجهی کاهش یافته است باید از سمعک استفاده کنند. سمعک این امکان را فراهم می‌کند تا این افراد با دیگران و متقابلا دیگران با آنها به راحتی ارتباط برقرار کنند.
از پیرگوشی جلوگیری کنید
به دلیل آن‌که آسیب به گوش غیرقابل برگشت است و سلول‌های ظریف آن دیگر ترمیم نمی‌شوند، به همین دلیل توصیه می‌شود از عواملی که باعث پیری گوش می‌شوند جلوگیری کنید.
بعضی از علل پیرگوشی در کنترل ما نیست، اما با رعایت نکاتی می‌توانیم از پیدایش زودرس آن جلوگیری کرده یا آن را به تعویق بیندازیم.
قرار گرفتن در معرض صداهای بلند می‌تواند به سلول‌های حساسه گوش داخلی آسیب جدی وارد کند. علاوه بر شدت صوت، مدتی که در معرض صدای بلند قرار می‌گیریم نیز مهم است؛ لذا باید مراقب باشیم حتی‌الامکان در معرض صدای بلند قرار نگیریم یا اگر مجبوریم سعی کنیم مدت آن کوتاه باشد.
