تفاوت های نر و ماده از دیدگاه علم ژنتیك

مگس های سركه نر و ماده، همانند مردان و زنان، رفتار كاملاً متفاوتی را به ویژه هنگام جفت یابی نشان می دهند. مگس سركه نر به هنگام جفت یابی با حركت دادن بال ها و شكم خود تولید صدا كرده و این كار را تا زمان جلب توجه ماده ادامه می دهد. اما با وجودی كه نرها و ماده ها متفاوت به نظر می آیند (و بسیاری از ما هم كاملاً متفاوت می اندیشیم)، بینی، گوش ها و چشم هایشان به طور یكسانی عمل می كنند. آیا اینطور نیست؟«بروس بیكر» یكی از ژنتیك دانان دانشگاه «استنفورد» در این باره می گوید: «اكنون دریافته ایم كه در سطح مولكولی، اندام های جنسی مگس های سركه نر و ماده به طور یكسان عمل نمی كنند و این امر باعث می شود تا نرها و ماده ها جهان را به طور یكسان حس نكنند.» «بیكر» و تیم تحقیقاتی او پس از بررسی های بسیار سرانجام موفق شدند به علت رفتارهای حیوانات، خصوصاً رفتار غریزی آنان از جمله لانه سازی پرندگان و یا رفتار طاوس نر در هنگام جفت یابی، پی ببرند. او می گوید: «ما علاقه مند بودیم تا به اتفاقاتی كه طی دوران رشد و نمو جانداران می افتد و آنان را به انجام این گونه رفتارهای جالب و زیبا قادر می سازد، پی ببریم.»آنها موفق به كشف ژنی شدند كه تمام حركات دقیق مگس سركه نر در هنگام جفت یابی از حس بویایی و چشایی گرفته تا آوایی كه برای جفت مورد نظر خود تولید می كند را تحت كنترل دارد. براساس گزارش آنان در مجله نیچر، با انتقال یك ژن از حدود ۱۴ هزار ژن موجود در كل DNA مگس سركه نر عادی به مگس ماده، آن را به خواستگاری از سایر مگس های ماده قادر ساختند.انتقال این ژن كه «Fruitless» نام دارد توسط «بیكر» و «دیو مانولی» از دانشگاه «براندیز» انجام شد. «مانولی» قبلاً نشان داده بود این ژن كه به طور طبیعی در دستگاه عصبی مگس نر فعال است برای تمام جنبه های جفت یابی نر اهمیت دارد.«بیكر» می گوید: «آنچه كه ما هنگام فعال كردن این ژن در مگس ماده مشاهده كردیم درست شبیه رفتاری بود كه مگس نر به طور طبیعی با داشتن این ژن از خود نشان می دهد. این ماده ها همانند نرها رفتار كرده و مانند نرها جفت یابی كردند.»نتایجی كه آنان به دست آوردند نشان می دهد تنها یك ژن می تواند تعیین كننده باشد كه چگونه نرها و ماده ها یكدیگر را تشخیص دهند و پاسخ های متفاوتی به محرك های جنسی بدهند. برای مشاهده اینكه این ژن در كجای مگس فعال می شود، آنها ژن جفت یابی را به ژن دیگری متصل ساختند كه با تولید پروتئین موجب درخشندگی در تاریكی می شد.«بیكر» می افزاید: «در ادامه توانستیم با مشاهده سلول های فلوئورسانت سبز در مغز و سایر اندام ها به جاهایی كه این ژن در آنجا فعال بود، پی ببریم. ما دریافتیم كه زیرمجموعه ای از سلول ها در هر اندام حسی كه این ژن وجود داشت در نوع نر عمل می كرد و نه نوع ماده. این موضوع بدان معنی است كه نرها و ماده ها با توجه به نوع محرك های محیطی (یا همان اطلاعات حسی كه برای روابط جنسی مهم اند) درك متفاوتی از دنیای اطراف خود دارند. همین امر موجب می شود تا چشم ها، گوش ها، بینی، زبان و حس لامسه نر با ماده متفاوت باشد.» او در ادامه می افزاید: «اگرچه اندام ها یكسان عمل می كنند اما نباید پنداشت كه عملكرد آنها در ابعاد مولكولی نیز یكسان است. این كشف در مگس ها به طور حتم این نظریه جالب را قوت می بخشد كه ممكن است انسان ها نیز همانند مگس ها دارای اندام های حسی مشابه ولی با عملكردهای متفاوت باشند. البته این امكان نیز وجود دارد كه این نظریه در انسان ها صادق نباشد.»به اعتقاد این پژوهشگر، تنها راه مطمئن شدن از درستی یا نادرستی آن، تحقیق كردن روی انسان ها است.
منبع: ترجمه: مهیار ملك زاده
روزنامه شرق