-
دندانهای عقل
دندانهای عقل
در دهان یک انسان بالغ 32 دندان وجود دارد، چهار عدد از آنها که بعد از بقیه دندانها در آخر قوس‌های دندانی رویش می‌یابند دندانهای عقل نامیده می‌شوند. سن تقریبی شروع تشکیل آنها در استخوان فک 10-9 سالگی بوده، تاج در 14 سالگی کامل شده و در سالهای آخر دوره نوجوانی شروع به رویش در داخل استخوان نموده و بعد از 16 سالگی در دهان ظاهر می‌گردند. وجه تسمیه این دندان زمان رویش آنها به داخل حفره دهان است که مصادف با بلوغ فکری است. در طی رشد و تکامل فکین معمولاً جا برای رویش این دندانها فراهم می‌گردد. دندان عقل اگر درست و بجا رویش یابد ، مثل بقیه دندانها مفید و موثر در سیستم جونده بوده و علیرغم تصور غلط عامیانه در این موارد نباید کشیده شوند.
دندانهای عقل نهفته کدامند؟
اگر فک متناسب با رویش دندان رشد کافی نداشته باشد و یا به عبارت دیگر با رشد فک جا برای رویش این دندان فراهم نگردد و یا جهت و مسیر رویش آنها غیر عادی باشد، قادر به رویش نبوده و در استخوان نهفته باقی می‌مانند.
تشخیص دندان نهفته در فک چگونه است؟
دندانپزشکان با معاینه داخل دهان و با کمک رادیوگرافی وجود دندانهای عقل نهفته را تشخیص می‌دهند.
دندان عقل نهفته اگر درآورده نشود چه عوارضی دارد؟
دندانهای نهفته مشکلات عدیده‌ای را می‌توانند در آینده ایجاد نمایند:
1 - عفونت لثه؛ لثه پوشاننده دندان نهفته‌ای که تعدادی از آن به محیط دهان باز شده بطور مکرر دچار عفونت و التهاب شده و دردناک می‌گردد.
2 - عفونت استخوان
3 - آبسه و سلولیت؛ اگر عفونت لثه درمان نشود به استخوان رسیده و باعث تخریب دندان و استخوان می‌گردد. اگر عفونت از استخوان بگذرد و به بافتهای نرم گونه، گردن، حلق و زیر زبان سرایت کند ایجاد آبسه و یا تورم منتشر بافت نرم را که سلولیت نامیده می‌شود می‌کند که توام با درد، تب، تورم ، قرمزی و مشکل در بازکردن دهان خواهد بود.
4 - صدمه به دندان مجاور؛ دندان نهفته با فشار بر ریشه دندان مجاور ممکن است باعث تحلیل ریشه آن شود.
5 - ایجاد کیست؛ کیسه نازکی تاج دندان رویش نیافته را در استخوان فک در برگرفته است که بعد از رویش دندان به داخل حفره دهان از بین می رود. اگر دندان رویش نیابد ممکن است بزرگ شده و تبدیل به کیست گردد. کیست‌ها تدریجاً بزرگ شده و سبب تخریب و تضعیف استخوان و مشکلات بعدی می‌گردند.
6 - درد؛ یک دندان عقل نهفته می‌تواند ایجاد دردهای با علت نا مشخص و منتشر به نواحی سر و گردن نماید.
7 - حرکت دندانی؛ اعتقادی وجود دارد که ممکن است فشار ناشی از این دندانها سبب بی نظمی در ردیف دندانها شود که از نظر علمی ثابت شده نمی‌باشد.
دندانهای عقل نهفته را چه باید کرد؟
اگر دندانپزشک تشخیص دهد که دندانی قادر به رویش نمی‌باشد، باید آن را کشید.
زمان مناسب درآوردن آنها چه موقع می‌باشد؟
این دندانها تا جایی که قادر به رویش باشند، بطرف سطح حرکت می‌کنند و معمولاً در سطح پشتی دندانهای آسیای بزرگ دوم گیر می‌افتند و جلوتر نمی‌روند. این حالت معمولاً در سنین 16 تا 17 سالگی اتفاق افتاده و بهترین زمان برای درآوردن آنهاست. در این سن به دلیل وجود کیسه رویشی بزرگی که تاج دندان را در بر گرفته و همچنین به این علت که ریشه دندان هنوز رشد نکرده و کوتاه می باشد، کشیدن آنها را آسان می‌کند، ضمن اینکه از بروز عوارض فوق‌الذکر و عوارض حین جراحی نیز پیشگیری می‌شود. بیحسی موقت؛ در بعضی افراد ریشه‌های کامل شده، مجاور کانال عصبی بوده و کشیدن دندان ممکن است باعث بیحسی کوتاه مدت و گاهاً طولانی بشود. سینوزیت؛ سینوس فک بالا یک حفره بزرگ و طبیعی است. بر اثر شکل‌گیری و طویل شدن ریشه دندان عقل بالا، ممکن است مجاورت ریشه با سینوس خیلی نزدیک شده و در حین کشیدن حفره سینوس باز شده و یا عفونی گردد.
درآوردن دیرتر دندانهای عقل تا سنین بالاتر و سالمندی چه مشکلاتی دارد؟
موکول نمودن درآوردن دندانهای عقل به سنین سالمندی ممکن است مشکلات ذیل را به همراه داشته باشد:
- با افزایش سن ریشه‌ها قطورتر شده و ممکن است کشیدن دندان را سخت‌تر کند.
- التیام ضعیف تر بعد از کشیدن دندان
- پوسیدگی دندانهای مجاور
- احتمال فک جوش شدن دندان
- احتمال شکسته شدن استخوان در افراد پیر در حین جراحی و درآوردن دندان
- کاهش تحمل بیمار به دلیل شرایط سنی و درمانهای پزشکی از قبیل مصرف داروهای قلبی، ریوی و...
