-
آسیب تاندون آشیل پا
پارگی تاندون آشیل بطور معمول در افراد جوان و فعال و سالم 30 الی 50 ساله که هیچ سابقه ای از درد مچ یا پا نداشته اند رخ می دهد. اغلب پارگی های تاندون آشیل 2-1 اینچ بالاتر از محل اتصال آن به استخوان پاشنه پا ایجاد می شود و فقط در تنیسورها است که امکان پارگی زرد پی آشیل در محل اتصال آن به عضله پشت ساق زیاد است.
عدم آمادگی کامل بدنی, سن بالا و کشش بیش از حد اعمال کردن بر روی عضله پشت ساق از علل مهم خطر برای ایجاد پارگی تاندون آشیل می باشند اما شایعترین رخدادی که سبب پارگی آشیل می گردد اعمال نیروی کششی بر روی پایی است که در محل مچ به سمت عقب خم شده است. مثل شروع استارت دو های سرعت 100 متر. البته پارگی و آسیب زردپی آشیل می تواند در اثر اعمال ضربه مستقیم به آن نیز رخ دهد.
فرکانس
میزان شیوع پارگی تاندون آشیل مشخص نیست اگر چه در مردان شایعتر از زنان است و در دهه های 3 تا 5 زندگی هم شیوع بیشتری دارد.
آناتومی کاربردی
زردپی آشیل بزرگترین و قوی ترین تاندون بدن انسان است. طول این تاندون در حدود 15 سانتی متر است و ادامه تاندونی عضله سه سر پشت ساق محسوب می گردد. تاندون
آشیل باید زاویه حدود 30 درجه به استخوان پاشنه پا اتصال می یابد. خونرسانی آن از انتهای عضلانی آن و نیز از عروقی که از استخوان پاشنه به آن وارد می شوند تامین
می گردد. 6-2 سانتی متری انتهای تحتانی آن عروق خونی ندارد و از قسمت محیطی و به طریقه انتشار تغذیه می شود و همین بخش بدون عروق است که در تمرینهای مداوم
و فشارهای مختلف به سبب کمبود خونرسانی می تواند دچار آسیب دیدگی و پارگی شود.
بیومکانیک ویژه ورزش
عمل عضله سه سر پشت ساق که تاندون آشیل آنرا به استخوان پاشنه پا اتصال می دهد خم کردن زانو و خم کردن به عقب مچ پا ( پلانتار فلکسیون ) است. خم شدن به عقب
مچ پا در حرکات ورزشی اهمیت زیادی دارد مثل دویدن, پریدن و ایستادن و بالا رفتن از جایی مثل کوهنوردی . در خلال دویدن فشارهای معادل 10 برابر وزن بدن بر روی
تاندون آشیل وارد می آید که اگر آسیب قبلی در آن وجود داشته باشد مستعد آسیب مجدد خواهد بود.
شرح حال
• فرد آسیب دیده معمولاً بیان می کند که احساس پاره شدن چیزی در پشت پا داشته و بدنبال آن دچار درد شدیدی شده است.
• شاید بیان کند که در اثر اصابت ضربه و یا بازشدن ناگهانی پا در وضعیتی که مچ پا به عقب خم بوده این درد ایجاد شده است.
• امکان دارد که قبل از این درد شدید قبلاً در هنگام ورزش دچار درد خفیف پشت مچ پا می شده که اگر این امر را بیان کند نشانه آسیب قبلی یا زمینه ای تاندون آشیل مثل
التهاب آن وجود دارد. که در زمینه این آسیب قبلی حال دچار پارگی تاندون شده است.
• سابقه ای از تزریق داخل تاندونی استروئیدها که می تواند سبب ضعف تاندون شود هم باید پرسیده شود.
• فرد بیان می کند که نمی تواند روی انگشتان پا بایستد یا از روی زمین بلند شود یا اینکه بدود.
• باید پرسیده شود که آیا قبلاً هم در همین پا دچار پارگی شده است یا خیر.
معاینه
• باید تمام طول عضله سه سر پشت ساق و تاندون آشیل معاینه و لمس شود و به هر گونه تورم حساسیت در لمس و نقص و فقدان تاندونی توجه گردد.
• فرد در خم کردن مچ پا به عقب در برابر مقاومت دست ما ناتوان است.
• انجام تستهای تخصصی مثل : Hyper dorsiflexion و Thompson test و O’Brien needle test .
علل پارگی تاندون آشیل
ریسک فاکتورهای پارگی تاندون آشیل عبارتند از :
1- ورزش کردن ناپیوسته و گاهگاهی
2- سن بین 50-30 سال
3- پارگی یا آسیب قبلی تاندون آشیل
4- تزریق قبلی استروئید داخل تاندون
5- تغییر شدید در میزان تمرین یا شدت تمرین.
6- شرکت در فعالیتهای جدید که در آنها مهارت کافی نداریم.
بررسی های تصویری
• رادیوگرافی مچ پا می تواند تورم بافت نرم , کلسیفیکاسیون و کندگی همزمان بخشی از استخوان پاشنه پا را نشان دهد. رادیوگرافی برای رد کردن اختلالات استخوانی وشکستگی های همراه بسیار مفید است.
• MRI و سونوگرافی برای تایید تشخیص کمک می کنند اما اهمیت این روش در پارگی های جزئی تاندون آشیل است که در رادیوگرافی دیده نمی شود.
• سونوگرافی ساده, سریع, ارزان و قابل تکرار است و با معاینه دینامیک می توان ضخامت تاندون و میزان فاصله خالی در اثر پاره شدن را تشخیص داد. اما بشدت وابسته به شخصی است که آنرا انجام می دهید.
• MRI برای تشخیص پارگی های جزئی تاندون بسیار حساس است. همچنین برای تغییرات تخریبی مزمن تاندون, التهاب غلاف تاندونی, پارگی کامل آشیل و ضخیم شدگی تاندون تشخیصی است. اما بررسی دینامیک با آن امکانپذیر نبوده و نیز گران است.
درمان
در صورت پارگی کامل نیاز به انجام جراحی وجود دارد. پس از بهبودی کافی تاندون با تشخیص پزشک فیزیوتراپی باید صورت گیرد تا قدرت عضلانی و استحکام تاندونی و حس عمقی مناسب از مفصل شکل گیرد
