مدل مفهوم گرا concept oriented
مدل داده concept-oriented يک مدل داده بر پايه تئوري شبکه است.منبع ديگر الهام در ايجاد کردن اين مدل، تحليل مفهوم رسمي( FCA)است. يکي از اهداف اصلي و اصولي شيوه concept-oriented، اين است که داراي مدل سلسله مراتبي و چند بعدي(به طور همزمان) مي‌باشد.که به Functional Data Model (FDM) و Universal Relation Model (URM) تقسيم مي‌شود.
اصل بنيادي concept-oriented نمونه‌اي است که مواردي را که در مکاني زندگي مي‌کنند،جايي که ساختار مکان، ترکيب يا طرح کلي مدل را توصيف مي‌کند، در صورتي‌که که سا ختار مورد، معناشناسيش را بيان کند. بخش‌هاي اصلي مکان به مفاهيم زمان موارد اشاره مي‌کند، که اين‌ها نمونه‌هاي مفهوم هستند که اقلام داده گفته مي‌شوند. مفهوم‌ها مشابه ارتباطات يا جداول هستند، در صورتي‌که اقلام در مدل رابطه‌اي شبيه به رديف‌ها و رکورد‌‌ها مي‌باشند.
مدل concept-oriented به طراح ديتا بيس اجازه مي‌دهد که ارائه‌اي طبيعي از معنا شناسي و ترکيب داده‌ها را توصيف کند.که بازتاب ويژگي‌هاي هردو نوع چند بعدي و سلسله مراتبي است.جريان عمل صرفا بواسطه يک عدد کوچک از مفاهيم اصلي به کار برده مي‌شود و اصول اين شيوه اجازه نمونه سازي از مدل‌هاي مختلف موجود و موارد عملي مثل متغير‌هاي چند مقداري، روابط سطح بالاتر، تراکم و دسته بندي، پردازش تحليلي بر خط (OLAP) ، استنباط، مديريت مدارج ومراحل مختلف حياتي، طبقه بندي پيچيده، هستي شناسي‌ها، اشتراک دانش و خيلي از ساز و کار‌هاي ديگر را مي‌دهد.
محتويات:
1. ترکيب مدل
2. معنا شناسي مدل
3. نمونه
1. ترکيب مدل(Model syntax)
در سطح ترکيب، هر مفهوم در نتيجه ترکيب ابر مفهوم‌ها آن تعريف شده است.به عنوان مثال نتيجه يک مفهوم فرع(خُرد) همزمان در هر يک از ابر مفهوم‌ها قرار دارد.به صورت رسمي طرح کلي يا ترکيب مدل به‌وسيله يک مفهوم عالي و يک مفهوم پايه تکميل شده و سپس اين ساختار، يک شبکه را تشکيل مي‌دهد.مفهوم عالي يک منشا مستقيم يا غير مستقيم براي ساير مفاهيم در مدل است در صورتي‌که مفهوم پايه به صورت مستقيم يا غير مستقيم ساير مفاهيم را در مدل شامل مي‌شود.
به صورت متناوب ترکيب concept-oriented (طرح کلي) در روابط قراردادي ابعاد و حوزه‌ها توصيف مي‌شود. هر مفهوم بزرگ در تعريف مفهومي فرضي است در يک قلمرو براي اينکه ابعاد را بوسيله اين جفت مفهوم فرع – مفهوم بزرگ مربوط سازد. يک بعد به طور معمول داراي يک نام منحصر به فرد مطابق محدوده مفهومش مي‌باشد.بنابراين هر مفهوم يک مجموعه از اسامي ابعاد با قلمرو‌هاي آنها در ساير مفاهيم تعريف شده است.طرح کلي پايگاه داده مي‌تواند درآن هنگام به عنوان يک نمودار غير حلقه‌اي نشان داده شود. دوگانه در بعد، نظريه بعد معکوس است. که اين استدلالي ازنتيجه‌ي يک ويژگي يا گرفتن اعتبارات(ارزش‌ها) يک صفت از تعدادي مفهوم فرع(نسبتا غير از مفهوم بزرگ) است. اين مهم است که ابعاد تک ارزشي (single-valued) هستند در صورتي‌که ابعاد معکوس چند ارزشي (multi-valued) هستند.
2. معناشناسي مدل (Model semantics)
در سطح معنايي، مدل داده‌ها توسط اقلامش نشان داده شده است.يک فقره، به عنوان ترکيب اقلام بزرگ بگرفته شده از ابر مفهوم‌ها تعريف شده است.غناي مدل concept-oriented مبني بر وجود تفاسير بسيارمتفاوت از معناشناسي رسمي است:
يک قلم بزرگ به عنوان ويژگي اين قلم برداشته شده، توسط صفت متناظر يا مختصات اين قلم در فضاي مفهوم بزرگ تفسير مي‌شود. در اين صورت تمام مدل به عنوان يک سيستم مختصات چند بعدي سلسله مراتبي مشاهده مي‌شود جايي‌که اشيا براي اشيا ديگر هماهنگ مي‌شود.
قلم بزرگ نيز مي‌تواند به صورت مجموعه‌ها، گروه‌ها يا طبقه‌ها براي اقلام فرعشان تفسير شود.بنابراين هر فقره در مدل در چندين گروه اقلام بزرگ گنجانده شده وخودش اقلام فرعش را شامل مي‌شود.
هر قلم، فرضي در يک نمونه است که از بعضي روابط، با مراجعه به اقلام بزرگ آن و از طرف ديگر اقلام فرعش، آن را به اقلامي ديگر در مدل مرتبط مي‌سازد.
يک قلم به عنوان شي پايه براي اقلام فرع آن تفسير مي‌شود و از طرف ديگر اقلام فرع ملحقاتي براي اقلام بزرگشان هستند.
3. مثال
نمودار، ترکيب ساختار يک شرکت را توصيف مي‌کند. دستورات دريافتي(سفارشات مفهوم) عبارتند از مجموعه‌اي از قسمت‌ها مطابق قسمت‌هاي سفارشات مفهوم و سپس اجراي آنها در عملکردهاي مختلف(عمليات‌هاي سفارش مفهوم) دريافت مي‌نمايد.
از نظر ترکيب، مفهوم سفارشات، توسط دو بعد a و c بوسيله قلمرو در قلمرو در نشاني‌ها و مشتري‌ها توصيف مي‌شود.آن هم داراي دو بعد معکوس {قسمت‌هاي سفارش.o} (Order parts.o) و {عمليات‌هاي سفارش.o} (Order Operations.o) در ازاي قلمرو‌ها در قسمت‌هاي سفارش مفاهيم و عمليات‌هاي سفارش مي‌باشد. توجه داشته باشيد که ابعاد هميشه تک ارزشي هستند و ارتباط يکي را به چند تطبيق دهيد. و ابعاد معکوس هميشه تک ارزشي هستند و ارتباط چند را به يکي تطبيق دهيد.
ارتباط چند به چند توسط زير مفهوم‌ها مشترک انجام مي‌شود. براي مثال ما ميتوانيم يک رابطه چند به چند را تعريف کنيم که مابين محصولات ومشتري‌ها سفارش داده شده است. که مجموعه‌اي از مشتري‌ها مراجعه مي‌کنند براي آن که بعضي محصولات که براي استفاده قسمت‌هاي سفارش زير مفهوم‌ها سفارش داده شده و سفارش‌ها را اجرا کند.
ابعاد اوليه يا استاندارد از اين مدل، 7 است، زيرا آن، شماره‌ي مسير‌ها از پايين به بالاست:
{op.p.pg, op.p.a, op.o.a, op.o.c.a, oo.o.a, oo.o.c.a, oo.o} .
از نظر معنايي هر قلم سفارش، تشکيل شده از مجموعه‌اي از قسمت‌هاي آن و هم مجموعه‌اي از عمليات که براي اين سفارش اجرا شده است.با دو جنبه که ترکيبي از يک نشاني(تحويل) و يک مشتري است. در فرم استاندارد هر قلم در نتيجه ترکيب 7 قلم اوليه نشان داده مي‌شود.
اقلام سفارش به عنوان نمونه‌هاي ارتباط با رجوع به اقلام بزرگ آن از نشاني‌هاي مفاهيم و مشتري‌ها تفسير شده‌اند. به عبارتي ديگر اين‌ها همان اقلام سفارش متصل با اقلام ديگر در مدل هستند که توسط معاني اقلام کوچک از قسمت‌هاي سفارش و عمليات سفارش به عنوان نمونه‌هاي ارتباط تفسير مي‌شوند. بنابراين نقش اقلام سفارش وابسته است و به سطح جاري مطرح شده مربوط مي‌باشد.
مفهوم بالا به هيچ وجه قلمرو مشکل را در خلاصه‌ترين سطح بدون جزييات، نشان نمي‌دهد.بوسيله انتشار اطلاعات در مسير رو به بالا ما براي بدست آوردن مقادير همه صفات خاصه، براي همه شرکت‌ها جمع شده‌ايم.براي مثال، ما ميتوانيم رقم کل سفارشات را محاسبه کنيم يا عمليات سفارش را در شرکت توسط استفاده‌نمودن ابعاد معکوس متناظر از مفهوم عالي اجرا کنيم.يک بعد معکوس يک مسير با جهت مخالف است.رقم کل قسمت‌هاي سفارش به شرح ذيل محاسبه شده است:
order Count = sum(top.{OrderParts.o.a.t})
در بالا،صرفا فقره فوق همه شرکت را نشان مي‌دهد؛ o.a.t ، مسيري از قسمت‌هاي سفارش به اين فقره مي‌باشد. و در مجموع تابع تراکم مي‌باشد. در حقيقت، آن به تمام قسمت‌هاي سفارش برخواهد گشت. اگر ما لازم است تمام قسمت‌هاي سفارش تحويل داده شده به بعضي آدرس‌ها را بشمريم، آن‌گاه آن به شرح ذيل انجام داده مي‌شود:
orderCount = sum(address.{OrderParts.o.a}).
در اين‌جا نشاني، چند فقره به هم پيوسته است.
مفهوم آخر، قلمرو مشکل را در پر جزييات ترين سطح نشان مي‌دهد و مجموع مفاهيم با مفهوم فرع مساوي نيست. به طور معمول اين مرحله، بسياري از اقلام را شامل مي‌شود که ما ميتوانيم بسياري از صفات خاصه را توسط استفاده نمودن ابعادشان بگيريم.به طور مثال يک قسمت سفارش توسط يک سفارش و يک محصول مشخص مي‌گردد، که توسط صفات خاصه سطح بالاترشان تبديل مي‌شوند و همچنين راجع به مفهوم عالي مشخص مي‌شود.
منبع : http://en.wikipedia.org/wiki/Concept-oriented_model
