-
وروجک
وروجک
(فرزندان ناسازگار(1
هر نوزادی که پا به دنیای هستی می‌گذارد از عالی‌ترین و کامل‌ترین امکانات رشد برخوردار است. او در بهترین حالت خود آفریده می‌شود، کافی است خانواده و محیطی مناسبی در اختیارش باشد تا به کمال برسد.
اکثر زوج‌های جوان نیز در آغاز زندگی مشترک خود تصاویر زیبا و لذّت‌بخشی از فرزند یا فرزندانی که قرار است در آینده داشته باشند در ذهن خود ترسیم می‌کنند، امّا هستند والدینی که با به دنیا آمدن و بزرگ شدن تدریجی فرزندشان کاخ آرزوها و امیدهای خود را سرنگون و تخریب شده می‌بینند. آنان اغلب رفتارهای ناسازگارانه فرزند خود را با صفاتی مثل: لجباز، پرخاشگر، گستاخ، حاضرجواب، وروجک، قانون شکن، بهانه‌گیر، دروغگو، شلخته، بی‌اعتنا، عصبی و ... بیان می‌کنند.
غالباً والدینی که برای فرزند پروری آموزش ندیده باشند، برای برخورد درست و سازنده با رفتارهای ناسازگارانه فرزندشان آمادگی و مهارت لازم را ندارند، بنابراین:
عده‌ای با محکوم کردن خطاها و ناسازگاری‌های فرزندشان به زور و تهدید متوسل می‌شوند.
عده‌ای با طبیعی پنداشتن رفتارهای ناسازگارانه فرزندشان پرچم تسلیم را بالا می‌برند.
عده‌ای نیز با آزمایش و خطا تلاش می‌کنند تا روش بهتری را برای کنترل فرزندان خود پیدا کنند.
بدیهی است به دلیل وجود تفاوت‌های فردی و ویژگی‌های منحصر به فرد هر کدام از فرزندان یک شیوه ی ثابت برای تربیت همه ی فرزندان وجود ندارد ولی با تکیه بر نقاط مشترک تمام کودکان و نوجوانان می‌توان از شیوه‌های تربیتی و برخورد صحیح با ناسازگاری‌های فرزندان که توسط متخصصان ارائه شده است بهره گرفت تا شرایط پرورش آرام و لذت‌بخش فرزندانمان، بیش از پیش مهیا شود.
از این رو، طی دو مقاله به شیوه ی عملی برخورد با ناسازگاری‌های فرزندان می‌پردازیم.
رفتارهای ناسازگارانه:
رفتارهایی هستند که با نظر پدر و مادر، اطرافیان و جامعه سازگاری ندارد.
رفتار فرزندان ناسازگار احساس بسیار بدی را در اطرافیان ایجاد می‌کند به‌طوری که خود نیز تحت تأثیر واکنش‌های ناخوشایند آن، از سوی دیگران واقع می‌شوند.
انواع رفتارهای ناسازگارانه:
روانشناسان معمولاً رفتارهای ناسازگار را در سه طبقه تقسیم‌بندی می‌کنند:
1- اختلال بیش فعالی و کمبود توجه
2- اختلال لجبازی و نافرمانی
3- اختلال سلوک
گرچه شباهت‌های زیادی بین آن‌ها وجود دارد، ولی ویژگی‌های متمایزکننده‌ای هم در آن‌ها به چشم می‌خورد. ممکن است علایم هر سه طبقه در یک کودک دیده شود که برای آشنایی بیشتر به رفتارهای هر کدام اشاره می‌نماییم:
کودکان بیش فعال و کمبود توجه:
- نمی‌توانند رفتارشان را کنترل و تنظیم کنند.
- نمی‌توانند رفتارهای هماهنگ و مناسب با اطرافیان، از خود نشان دهند.
- با علامت‌هایی مثل کم توجهی، حواس‌پرتی و کمبود تمرکز همراه می‌باشند.
- رفتارهای تکانشی آن‌ها بیش از حد معمول است.
- در کارهایی که به آن‌ها علاقه و مهارت داشته باشند، هیچ تفاوتی با همسالان خود ندارند.
- خیلی سریع توسّط محرک‌های خارجی دچار حواس‌پرتی می‌شوند و از کار و وظیفه‌ی اصلی خود (غالباً تکالیف مدرسه) باز می‌مانند.
- اغلب وسایلشان را گم می‌کنند و فراموشکارند.
- مرتب حرکت می‌کنند و آرام و قرار ندارند.
- میان صحبت دیگران می‌پرند و تامل ندارند.
- نوبت را رعایت نمی‌کنند.
- سریع از کوره در رفته و اشیا را به سوی دیگران پرتاب می‌کنند.
- رفتارهای جسورانه و خطرناکی از خود نشان می‌‌دهند.
- در توجه به جزئیات ناتوانند.
- در صحبت کردن مستقیم با آنان، به نظر می‌رسد به گوینده توجهی ندارند و گوش نمی‌کنند.
- قادر به پی‌گیری دستورات نیستند و کارها را نیمه کاره رها می‌کنند.
- از کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی دارد اجتناب می‌کنند.
- کارهای خود را ناتمام رها می‌کنند.
کودکان لجباز و نافرمان:
- رفتارهای منفی و نابهنجار از آن‌ها زیاد دیده می‌شود.
- از قوانین روزمره سرپیچی می‌کنند.
- زود قهر می‌کنند و قشقرق به راه می‌اندازند.
- با بزرگترها بیش از حد بحث و جدل می‌کنند.
- دیگران را در امور مقصر می‌دانند و از آزار و اذیت و ناسزاگویی به آنان دریغ ندارند.
- عصبانی و زود رنج‌اند.
- رفتارهای خشونت‌آمیز دارند.
- کینه‌توز و انتقام گیرنده‌اند.
کودکان اختلال سلوک:
- معمولاً به حقوق دیگران تجاوز می‌کنند.
- رفتارهایی مانند قلدری و تهدید دیگران دارند.
- در نزاع و کتک کاری از وسایل خطرناک مانند چاقو و ... استفاده می‌کنند.
- معمولاً دست به سرقت می‌زنند.
- به اموال عمومی و دیگران تخریب می‌رسانند.
- فرار از خانه و مدرسه در آن‌ها بیشتر دیده می‌شود.
در مقاله بعد به علل و انگیزه های ناسازگاری در فرزندان می پردازیم.
ادامه دارد...
منبع:بسته های آموزشی خانواده اشاره
