سرنوشت فیروزه!!!؟؟؟

سرنوشت فیروزه!!!؟؟؟
براساس شواهد تاریخی، قدیمی ترین سنگ فیروزه جهان که به دست انسان تراش داده شده بود از عمق 5/3 متری زمین در 20 کیلومتری نیشابور کشف شد که بر روی کمربند یک اسکلت انسانی 5500 ساله قرار داشت.روایتی نیز سابقه استخراج و کاربرد فیروزه را در ایران هفت هزار سال قبل می داند، وجود مجسمه گوساله ای که روی آن قطعات فیروزه کار شده بود و در موزه لوور پاریس نگهداری می شود، مؤید این مطلب است.

این سنگ گرانبها به صورت رگه های باریک در میان صخره های آتشفشانی قرار دارد و جایگاه مرغوب ترین آن دامنه جنوبی کوه بینالود است.این معدن با وسعت تقریبی 40 کیلومتر و ذخیره قطعی 8 هزار و 671 تن در 53 کیلومتری شمال غربی نیشابور قرار دارد.


فیروزه ناب یا همان عجمی با رنگ آبی آسمانی، صاف و بدون رگه، گرانبهاترین نوع فیروزه است که در این معدن یافت می شود و حتی از طلا هم گرانبهاتر است، به گونه ای که یک قطعه کوچک آن به اندازه یک لپه و به وزن کمتر از نیم گرم حدود 15 تا 20 هزار تومان ارزش دارد.در دنیا مرغوب ترین فیروزه جهان را به نام فیروزه ایرانی می شناسند و از آن به عنوان معیاری برای سنجش مرغوبیت سایر فیروزه ها استفاده می کنند.

با این وجود چند سالی است که ورود رسمی و غیر رسمی فیروزه هایی به نام مصری یا نوع دیگر موسوم به شیمیایی ( آمریکایی) که در بازار ایران پس از تراش و دانه بندی به نام فیروزه ایرانی و نیشابور به فروش می رسد، این صنعت چند هزار ساله را که موجب زنده نگه داشتن نام ایران در بازار صنایع دستی جهان است، با چالش جدی مواجه کرده است.

فیروزه شیمیایی نوعی فیروزه کمرنگ بوده که در آمریکا با استفاده از روشهای شیمیایی به رنگ آبی سیر درمی آید که با سوء استفاده از ناآگاهی مشتریان به نام فیروزه نیشابور به فروش می رسد.

در دنیای امروز سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی سهم بالایی در تجارت جهانی بخصوص در صادرات غیرنفتی کشورهای نفت خیز ایفا می کنند.

با این وجود در ایران از میان انواع سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی تنها از فیروزه و عقیق بهره برداری می شود و انواع سنگهای قیمتی دیگر به دلیل بی برنامگی یا در موقع بهره برداری از یک ماده معدنی دیگر، دور ریخته می شود و یا هنوز شناسایی و اکتشاف نشده اند.

جایگاه فعلی فیروزه در ایران نیز قبل از آن که مرهون فعالیتها و برنامه ریزیهای کشور برای بهره برداری و گسترش این صنعت باشد، متوجه سابقه چندین هزار ساله اکتشاف و تجارت آن است

فیروزه نیشابور که دیر زمانی در کنار الماسهای آفریقا و زمردهای کلمبیا در صحنه جهانی خودنمایی می کرد، در حال حاضر با سپردن سابقه و قدمت چندین هزار ساله ایرانی خود به ترکها تنها به دلیل تراش این سنگ قیمتی به روشهای نوین در این کشور است.

و تأسف برانگیزتر آنکه این دست پرورده صنعتگران ترکیه به نام "تورکوز" - به معنای سنگ ترک- با همراهی فیروزه آمریکایی، می رود فیروزه چندین هزار ساله ایران را به تاریخ بسپارد.

حقیقت آن است که ما در این زمینه کار زیادی انجام نداده ایم و قضیه جدی تر از آن است که بتوان با نگارش یک مطلب نسبت به آن هشدار داد.