شهرستان رَشت

از شهرهای استان گیلان در شمال ایران است. جمعیت این شهرستان ۷۱۵٬۰۹۷ نفر (برآورد ۱۳۸۳) و مرکز آن شهر رشت است. شهرستان رشت در مختصات جغرافیایی 37 درجه و 1 دقیقه تا 37 درحه و 27 دقیقه عرض شمالی از خط استوار و 48 درجه و 35 دقیقه تا 49 درجه و 3 دقیقه طول جغرافیایی از نصف النهار مبدا در بین ارتفاعات تالش و دریای خزر واقع شده است. این شهرستان از شمال به دریای خزر و بندر انزلی ، از جنوب ه شهرستن رودبار ، از شرق به شهرستانهای سیاهکل و آستانه اشرفیه و از غرب به شهرستانهای فومن ، صومعه سرا و شفت منتهی می شود. شهر رشت به‌عنوان مرکز استان گیلان تقریباً در مرکز جلگه گیلان ، در وسیع ترین بخش دلتای رودخانه سفید رود با ارتفاع متوسط 8 متر از سطح دریاهای آزاد و در 330 کیلومتری شمال باختری تهران و در انتهای راه کناره اصلی دریای خزر و در مسیر راه اصلی درجه یک قزوین به بندر انزلی واقع شده است. دو شاخابه از سفید رود بنام های 1- سیاهرود 2- گوهر رودبار از دو سوی خاور و باختر شهر رشت روان هستند و سرانجام به مرداب انزلی می ریزند. این شهرستان با مساحت 603/1251 کیلومتر مربع ، شامل 6 بخش : مرکزی ، خمام ، خشکبیجار ، سنگر ، کوچصفهان و لشت نشاء و 18 دهستان و 296 آبادی ، که 294 آبادی آن دارای سکنه و 2 آبادی آن خالی از سکنه است. جمعیت شهرستان طبق سرشماری سال 1375 ، 715 هزار نفر بوده است که تراکم نسبی آن 430 نفر در هر کیلومتر مربع است که از این تعداد 7/68 درصد آنها شهر نشین هستند ، همچنین 32% کل جمعیت استان به این شهرستان تعلق دارد. مردم آن آریایی نژاد و به زبان فارسی و گویش گیلکی سخن می گویند در این شهر عده ای ارامنه و یهودی هم اقامت دارند در گذشته عده ای یونانی نیز به سبب رونق تجارت نخ نوغان و نوغانداران به گیلان کشانده شده بودند که اکنون کسی از آنها باقی نمانده ، ارامنه ، کلیسائی در رشت دارند و در گذشته بیشتر صاحب مدرسه سالن تئاتر بودند. این شهر از قدیم آباد و مسکونی بوده و ساکنان اصلی آن را گیلکها تشکیل می دهند. در منابع تاریخی آمده اس که این شهر به احتمال قوی قبل از اسلام در زمان ساسانیان وجود داشته است. در دوران صفویه مرکز گیلان بیه پس از فومن به رت منتقل گشت و این امر موجب فزونی اهمیت بیش از پیش این شهر گردید. رشت را در گذشته دایره المعاره ( دار المرز ) نیز می نامیدند. این شهر در قدیم تنها راه ارتباطی و بازرگانی ایران از طریق بندر انزلی به اروپا به شمار می آمد ، از زمان شاه عباس دوم تا اواخر حکومت قاجار به شهر رشت مرکز تجاری بزرگی بوده است و کاروانهایی در این شهر برای خرید ابریشم توقف می کردند و کالاهای خود را از این طریق به بنادر دریای مدیترانه ارسال می داشتند. ساکنان شهرهای این شهرستان عمدتاً به مشاغل خدماتی ، تجاری و صنعتی مشغول هستند و شالیکاری نیز از عمده فعالیتهای روستاییان این خطه می باشد. در بخش کشاورزی ، این ناحیه از مستعدترین مناطق استان و کل کشور محسوب می شود. شهرستان رشت با توجه به شرایط جغرافیایی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی و سیاسی ـ اداری دارای ویژگیهای مهمی است ، همانطوریکه متذکر شدیم این شهرستان به جهت موقعیت جغرافیایی ( واقع شدن در جلگه مرکزی و وسعت زیاد آن ، حاصلخیزی خاک و اراضی ، مهم‌ترین منطقه تولید و کشت برنج است ) و موقعیت ارتباطی ( واقع شدن بر رسر راه تهران ، قزوین ، انزلی ، آستارا از یک سو و مسیر جاده اصلی گیلان به مازندران و شرق گیلان از سوی دیگر ) و موقعیت سیاسی ـ اداری ( واقع شدن شهر رشت به‌عنوان مرکز استان گیلان در این قسمت ) و رونق اقتصادی و گسترش شهرهای صنعتی و ایجاد کارخانه های صنعتی و به تبع آن افزایش فعالیتهای زراعی ـ تجاری دارای اهمیت می باشد در این شهرستان بنابر این بررسی و مطالعه فرهنگی و اجتماعی آن از دیدگاه مردم شناسی بسیار مهم و ضروری است