روح عامل جابجایی سنگ های مریخ
سنگ‌های مریخ بر اثر باد بر روی سطح این سیاره حرکت می‌کنند و الگوهای منظمی از نحوه چینش سنگ‌ها در حال شکل گیری است.
یافته جدید، توضیح پیشین مبنی بر چگونگی آرایش یکنواخت با فواصل منظم سنگ‌های کوچک روی مریخ را رد می‌کند. توضیح قبلی بر این مبنا بود که بادهای بسیار پرسرعتی که در گذشته در مریخ وزیده است سنگ‌ها را از سطح بلند کرده و در جهت باد حمل کرده است.
تصاویر به دست آمده از مریخ‌گرد اکتشافی روح نشان می‌دهد که سنگ‌های کوچک به طور منظم و به فاصله 5 تا 7 سانتی‌متر جدا از هم در صفحات میان دهانه‌ای، بین دهانه لاهونتان و تپه‌های کلمبیا قرار گرفته‌اند. جان پلتیر، دانشیار علوم زمین در دانشگاه آریزونا در این باره می‌گوید: "اگر چه مریخ سیاره‌ای بادخیز است ولی حمل سنگ‌های کوچکی که اندازه آنها در حدود یک سکه 25 سنتی تا یک توپ سافتبال است، توسط باد کاری دشوار است."
پلتیر و همکارانش نظریه‌ای را بر این مبنا مطرح کردند که باد، شن‌ها را از جلوی سنگ‌ها دور می‌کند و با این عمل گودالی در مقابل آنها ایجاد می‌کند و سپس شن‌ها را پشت سنگ‌ها به جای می‌گذارد و بدین ترتیب یک تپه کوچک شکل می‌گیرد.
پلتیر در ادامه گفت: "سنگ سپس با حرکت در جهت باد به سوی گودال حرکت می‌کند. تا زمانی که وزش باد ادامه یابد، این فرآیند تکرار شده و سنگ‌ها به سوی جلو حرکت می‌کنند. در این توضیح به بادهای پرسرعت نیازی نیست. این فرآیند 15 تا 20 بار تکرار شده و سپس سنگ‌ها می‌توانند تاچندین برابر قطر خود جابجا شوند."
این فرآیند برای مجموعه‌ای از سنگ‌ها نیز تقریبا به همین شکل عمل می‌کند. اگر چه در تجمعی از سنگ‌ها، سنگ‌هایی که در جلو قرار می‌گیرند، آنهایی که در میان و یا کناره‌ها هستند را از باد حفظ می‌کنند و از آن جایی که سنگ‌های میانی و بیرونی به طور مستقیم در معرض باد قرار ندارند، باد در کناره‌های آنها گودال‌هایی را ایجاد می‌کند. بنابراین این سنگ‌ها به سمت کناره‌ها پراکنده می‌شوند که در جهت خلاف باد نیست و بدین ترتیب خوشه‌های سنگ متفرق می‌شوند.
پلتیر و دو تن از همکارانش از دانشگاه‌های آلبرتا و وایومینگ، یافته‌های خود را در مقاله‌ای با عنوان "بازچینی خرده سنگ‌های سطح مریخ توسط باد" منتشر کردند.
ماهنامه نجوم
