لیلا حاتمی و دو فرزندش در کنار مهتاب کرامتی عکس
گفتگوی مهتاب کرامتی، بازیگر سینما و سفیر حسن نیت یونیسف ایران با لیلا حاتمی، هنریشه سینما و فرزند علی حاتمی، کارگردان فقید سینما درباره استفاده نوزاد از شیر مادر
این گفتگو به درخواست و هماهنگی دفتر یونیسف (صندوق کودکان سازمان ملل متحد) در ایران و اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت، انجام شده است. گفتگو در سایت یونسف منتشر شده است.
*مهتاب کرامتی: لیلا جان درباره هفته ترویج تغذیه با شیر مادر تا به حال چیزی شنیده ای؟
- لیلا حاتمی: نه نشنیده ام. همیشه تبلیغات و پوسترهای تغذیه با شیر مادر را در بیمارستان ها دیده بودم. اما نمی‌دانستم هفته‌ای در این ارتباط و با این نام وجود دارد.
*مهتاب کرامتی: مردم تو را به عنوان یک بازیگر توانا می‌شناسند . دلیل اینکه امروز ما اینجا هستیم این است که تو به عنوان مادر دو فرزند، وظیفه ات را در قبال تغذیه بچه هایت با شیر خودت به خوبی انجام دادی و در تمام این زمان در عین اینکه به خوبی به امر مراقبت و تربیت بچه ها پرداختی به فعالیتهای شغلیت نیز ادامه دادی و حتی به واسطه بازیگری در همین زمان به خوبی درخشیدی. می خواهیم درباره این تجربه برای ما صحبت کنی.
- لیلا حاتمی: حقیقت این است که قبل از بچه اولم دقیقاً می دانستم می‌خواهم چه کاری انجام بدهم و قصدم از ابتدا این بود که به فرزندم شیر بدهم. به همین دلیل خودم را آماده کرده بودم. خیلی مهم است که یک مادر قبل از این که بچه را به دنیا بیاورد، آماده باشد.
بخشی از این آمادگی از طریق پزشکی که به وی مراجعه می کردم به وجود آمد و بخش دیگر از طریق کتابهایی که اطرافیان پیشنهاد کرده بودند. البته در این راه می توان مستقیما از تجربیات نزدیکان نیز استفاده کرد. حتی اگر مادری در شرایطی قرار دارد که نمی توند از تجربه شخص دیگری استفاده کند می‌تواند به یک کتابفروشی مراجعه کند و قطعاً کتابهای معتبری در این زمینه هست که مورد تایید وزارت بهداشت و یا انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر است و می‌توان با مطالعه آنها آمادگی کامل را پیدا کرد.
باید حتماً یک مادر راهکارهای تغذیه با شیر مادر را قبل از دنیا آمدن کودک بداند. با به دنیا آمدن بچه مشغولیت مادر به شدت زیاد می‌شود و دیگر وقتی برای آموختن نمی ماند. به خصوص درباره شیر مادر که من تبلیغات آن را زیاد دیده بودم. من باید اعتراف کنم که بیشتر این تبلیغات رادر خارج از کشور دیده بودم. در داخل کشور خیلی متوجه تبلیغات برای تغذیه با شیر مادر نبودم.
*کرامتی: لیلا جان تو کار می‌کردی و با اینکه به فرزندانت شیر می‌دادی اما هیچ وقفه‌ای در کارت ایجاد نشد. بیشتر توضیح می دهی؟
-لیلا حاتمی: من خیلی انگیزه داشتم که هم کار بکنم و هم به بچه شیر خودم را بدهم. اگر هر فردی کاری را با انگیزه انجام دهد حتماً موفق می‌شود. من از ابتدا تصمیم داشتم فرزندانم از شیر خودم استفاده کنند. بنابراین وسایل مورد نیاز آن مانند شیردوش را تهیه کردم . در این مدت در زمانهایی که نمی توانستم حضورا به فرزندانم شیر بدهم، سعی می کردم آنها با شیر دوشیده شده خودم تغذیه شوند تا از نعمت تغذیه با شیر مادر برخوردار باشند. می دانستم شیر مادر برای فرزند یک تغذیه بسیار مناسب محسوب می‌شود و به نوعی یک واکسن است.
البته باید بگویم یکی از وسایلی که برای شیر دادن به من کمک زیادی کرد این کوسن ها یا بالشت‌های مخصوص شیردهی بود.که یک نیم دایره هلالی شکل است و بچه روی آن قرار می‌گیرد. این وسیله بهترین وضعیت را برای شیردهی به وجود می‌آورد. به نوعی مادر و بچه را در وضعیت خوبی قرار می‌دهد. این وسیله بسیار خوبی بود که بین من و دوستانم که تازه مادر شده بودند، شاید نزدیک به شش دست چرخید و هر دفعه هر مادری آن را دوباره با پنبه پر می‌کرد و استفاده می‌کرد. دیگه کهنه شده بود.(خنده)البته مادران می توانند در منزل خودشان به راحتی این بالشتک ها را در اندازه مناسب با شیر خوارشان آماده کنند.
این وسیله‌ای است که می‌توان به راحتی حمل کرد. سر کار هم همین طور. به دلیل اینکه نقشم به گونه‌ای بود که باید سر صحنه حضور پیدا می‌کردم من به خانه می آمدم و دوباره سر صحنه بر می گشتم. من چهار فیلم را به این شکل کار کردم.
سر فیلم "هر شب تنهایی" که در مشهد بودیم در حرم امام رضا(ع) در آن هوای گرم به یاد دارم که شیرم را می دوشیدم و برای مانی می‌فرستادم به هتل و مدام می‌ترسیدم که به دلایل شرایط آب و هوایی شیر در راه خراب شود.
ولی اگر این وضعیت ویژه نباشه یعنی یک مادر کارمند باشد و صبح به سر کار برود، می تواند در ساعت معینی به منزل بیاید، برنامه ریزی کند تا فرزند وی از شیر مادر ا استفاده کنند. مادر شاغل می تواند برای ساعاتی که در منزل نیست، شیر خود را دوشیده و در یخچال یا فریزر نگهداری کند، تا فرزندش در هنگام گرسنگی در این وضعیت نیز از نعمت شیر مادر برخوردار باشد.
کرامتی: قطعاً خانواده در بزرگ کردن و زمان شیردهی به تو کمک کردند. درباره همیاری همسر، مادر، خانواده و یا اطرافیانت صحبت می‌کنید؟
-حاتمی: بله من کمک خیلی زیادی داشتم. همسرم به من خیلی کمک کرد. کاملاً نیاز است که به یک مادر کمک شود. هر لحظه از بزرگ کردن کودک سختی‌های خاص خود را دارد و باید این شرایط را درک کرد. به همین دلیل خیلی مهم است اطرافیان خود را جای مادری که بچه‌دار شده است بگذارند.
من بیشتر سر عسل فرزند دومم به اطلاعات کاملتری رسیده بودم. خواهر همسرم هم خیلی با من همکاری می کرد. البته خیلی مهم است که مادر شیر ده اجازه دهد به وی کمک کنند. چون شاید دراین وضعیت حساس باشد و فکر کند اطلاعات لازم را دارد اما باید بداند اگر همه چیز مانند خواسته وی نشود مهم نیست کمی اجازه دهد دیگران وارد شوند و کمک کنند. به این شکل حال مادر و فرزند خیلی بهتر می‌شود.
*کرامتی: قطعاً در این زمان ممکن است برای یک مادر سئوالاتی ایجاد شود. چه کسی بیشتر کمکت می‌کرد و از کجا اطلاعات به دست می‌آوردی؟
- حاتمی: یکی از دوستانم و خواهر همسرم خیلی به من کمک کردند. اطلاعات زیادی داشتند و من به آنها اعتماد داشتم. به غیر از کتاب این افراد به من کمک زیادی کردند. شاید خیلی از مواقع خجالت می‌کشیدم وقت و بی وقت به دکتر زنگ بزنم و سئوالاتم را مطرح کنم اما این دو نفر همیشه در دسترس بودند.
مادر باید به مراقبت و تغذیه خودش هم توجه کند و نکته مهم این است که مادر چه غنی و چه فقیر قادر به شیر دهی به فرزندش است و حتی اگر خانواده‌ای در شرایط مالی خوبی نباشند، باز هم می‌توانند با استفاده از مواد غذایی در دسترس تغذیه مناسبی را برای مادر فراهم کنند. مادر باید بداند در صورتیکه الگوی صحیح تغذیه ای را رعایت کند، با هزینه ای کم خواهد توانست، مواد مغذی را برای خودش و شیر دهی موفق کودکش فراهم آورد.
* کرامتی: با نوع شغلی که دارید می‌توان گفت، برای اطرافیان یک الگوی مناسب در زمینه ترویج تغذیه با شیر مادر هستید. تا به حال کسی را به این کار ترغیب کردید؟
- حاتمی: بله یک سری از دوستان من می گفتند که ما با بچه‌دار شدن کارمان را رها می‌‌کنیم که من معتقد بودم نباید این کار را بکنند. بعد از شش ماه تا یک سال دوباره می‌توانند به سر کار برگردند. چرا باید کار را رها کنند. اگر برنامه ریزی درست باشد حتماً می‌توان به نتیجه مناسب رسید.
بیشتر این اتفاق از اطلاعات نادرست است واگر بدانند راه حلی مناسب برای این موضوع هست حتماً انجام می‌دهند.خیلی مهم است مادری که بخواهد شیر دهد این موضوع را بداند که قرار نیست از دیگر فعالیتهای زندگی دور شود و فقط در خانه بنشیند.
خصوصاً در ارتباط با شیردوشی، نگهداری و ادامه دادن به خیلی ها کمک کردم. من وسایلم را در اختیاردوستانم که تازه بچه دار شده بودند قرار دادم.
شیر دادن کار مقدسی برای یک مادر است. اگر مادران تجربیات خود را به دیگران منتقل کنند و بگویند چقدر شرایط راحتی در این زمان داشتند. قطعاً تعداد فرزندانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند بیشتر می‌شود و این خیلی مفید است.
البته نباید در مورد تغذیه با شیر مادر وسواس اضطراب آمیز به خرج داد. من خودم در مواقعی دچار وسواس شدم و بچه‌هایم اذیت شدند. اما مادران بدانند که باید راحت تر با موضوع برخورد کنند. باید راهی را انتخاب کنند که برای مادر و فرزند راحت باشد تا در آرامش قرار بگیرند.
* کرامتی: به نظر خودت بهترین راه های ارتباطی و رسانه ای برای ترویج تغذیه با شیر مادر کدامند؟
حاتمی: پوسترهایی که تغذیه با شیر مادر را ترویج می‌کنند همیشه در بیمارستانها یا مراکز بهداشتی دیده می شود. اما بهتر است راه‌هایی برای زنانی که مشغله کاری دارند و می‌خواهند به فرزندانشان هم شیر دهند در این پوسترها مشخص شود. این چیزی است که کم داریم و درباره آن حرف نمی‌زنیم. باید درباره این مسائل بیشتر در رسانه ای مانند رادیو صحبت شود، در مجله هایی که عموم مردم مطالعه می‌کنند یا رسانه‌های جمعی. پوسترهایی که نصب می‌شود فقط به فواید شیر مادر اشاره نکنند بلکه راه حل برای تسهیل آن ارائه دهند.
