-
قورباغه سمي
قورباغه هايي که درباره آن صحبت مي‌کنيم، از غده‌هاي پوستي خود ، زهر ترشح مي‌کنند، رنگشان زرد و حتي قرمز است و در اکوادر زندگي مي‌کنند.
مکانيسم عمل قورباغه
اين قورباغه‌هاي زهرپاش که در چندين خانواده رده بندي شده‌اند، با رنگهايشان خود را از آسيب شکارگران در امان مي‌دارند و در واقع ، با رنگ فريبنده به شکارگران هشدار ميدهند که به سراغ آنها نروند. زهر موجود در بدن قورباغه ، فيلوباستي تريبيليز تا حدي زياد است که مي‌تواند 20000 موش يا 20 انسان را بکشد. حتي تماس با اين قورباغه براي انسان کشنده است.
مردم بومي کلمبيا ، هنگام شکار از زهر اين قورباغه استفاده مي‌کنند و آن را به تير و کمان خود مي‌مالند.
بررسي و اکتشاف دانشمندان
در سال 1974 دانشمندان با بررسي زهر قورباغه زرد و کوچک اپيپدو باستي تري کولور در يافتند که آلکالوييد موجود در زهر اين قورباغه ، مانند داروي مخدر ، واکنشي درد زدايي را در موشهاي آزمايشگاهي ايجاد مي‌کند. دانشمندان با مسايل زيادي روبرو بودند. حتي پس از جمع آوري 750 قورباغه ، فقط 500mg زهر جمع آوري کردند. نمي‌دانستند عامل فعال اين زهر چيست و بدتر از آن اين قورباغه‌ها از گونه‌هاي حفاظت شده محسوب مي‌شدند.
مشکلات دانشمندان به همين حالت باقي بود تا اينکه در اوايل دهه 1990 روشهاي تجزيه‌اي پيشرفته اي بوجود آمد که با استفاده از آنها مشخص شد که عامل فعال زهر اين قورباغه ، ترکيبي است که آن را اپي باتيرين نام نهادند (بر گرفته از نام علمي اين قورباغه).
ساختار اپي باتيرين
اپي باتيرين ساختاري شبيه به نيکوتين دارد و از طريق فعالسازي گيرنده استيل کولين نيکوتين عمل مي‌کند و بدين ترتيب مانند مورفين که از راه گيرنده ديگري عمل مي‌کند، اعتياد آور نيست. اپي باتيرين ، در تسکين درد حيوانات 200 بار قوي‌تر از مورفين است.
تشکيل اپي باتيرين در بدن قورباغه
قورباغه‌هاي آزمايشگاهي ، اپي باتيرين توليد نمي‌کنند. بنابراين ، مي‌توان نتيجه گرفت که فقط قورباغه‌ها در زيستگاههاي طبيعي خود که از حشرات (مانند مورچه) و گياهان تغذيه مي‌کنند، اپي باتيرين دارند. شيميدانان راههايي را براي ساخت اين ماده در آزمايشگاه پيدا کرده‌اند.
کاربردهاي پزشکي اپي باتيرين
سميت اين ترکيب ، فراتر از آن است که مورد استفاده انساني باشد. بنابراين شيميدانان صدها مولکول مشابه آنرا ساخته‌اند. يکي از آنها يعني R ـ 5 (2ـ آزيترينيل متوکسي) ـ2ـ کلرو پيريدين که به اختصار 594 ـ ABTگفته مي‌شود، نسبت به اپي باتيرين سميت بسيار کمتري دارد و درد زدايي موثري تلقي مي‌شود. 594 ـ ABT در حال حاضر در آزمايشگاههاي باليني بکار مي‌رود و به نظر نمي‌آيد اعتياد آور باشد.
