مرجع کامل سم و سموم شناسی (دنیای سموم شیمیایی)

روغنها و ترکیبات گیاهی و مشتقات آرسنیک که بر اساس آزمون و خطا تولید شده اند.


http://www.aftabir.com/articles/scie...0377f05f35.jpg


● طبقه بندی حشره کشها:
▪ نسل اول: روغنها و ترکیبات گیاهی و مشتقات آرسنیک که بر اساس آزمون و خطا تولید شده اند.
▪ نسل دوم: ددت، کارباماتها، فسفره ها، پایرتیروئیدها که از راه سنتز گسترده و غربال و شناخت بنیان فعال مواد درست میشوند.
▪ نسل سوم: ترکیباتی مانند شبه هورمون جوانی که سنتز آنها بر اساس مولکولهای موثر در فیزیولوژی، بیوشیمی و اکولوژی حشرات و تفاوتهایی که در بین آفت و حشرات مفید وجود دارد انجام شده است.
▪ نسل چهارم: ژنهای عامل توکسین را به موجودات مورد نظر منتقل میکنند، در این روش ترکیبی از بیوتکنولوژی، نوروفیزیولوژی و بیوشمی حشره مورد استفاده قرار میگیرد.


● طبقه بندی از نظر چگونگی تاثیر:
۱) آفتکشهای فیزیکی:
از راههای فیزیکی باعث اختلال در اعمال حیاتی حشره میشوند، بستن منافذ تنفسی (مانند دیازینون و گوزاتیون)، موم پوست حشره جذب کرده و باعث از دست رفتن آب بدن میشوند (مانند گروههای بی اثر مثل اسید بوریک و سیلیکاژل)
۲) آفت کشهای پروتوپلاسم:
موادی هستند که به کلیه آنزیمهای بدن حشره حمله میکنند و باعث رسوب آنها میشوند، ترکیبات جیوه، اسیدهای قوی و فلزات سنگین مثل کادنیوم و سرب.
۳) آفت کشهای عصبی:
این ترکیبات در سیستم عصبی حشره اختلال ایجاد میکنند، اینگونه سموم ممکن است روی قسمتهای مختلف سلول عصبی مثل آکسون و سیناپس ها و آنزیمهای عصبی اثر بگذارند، حشره کشهای فسفره کلره و کاربامتهای از این دسته اند.
۴) مهارکننده های متابولیکی:
موادی هستند که با جذب الکترون تولید انرژی حاصل از اکسیداسیون کربوهیدراتها لیپیدها و پروتئین ها را مختل می نمایند، روتنون، دی نیتروفنل ها، کنه کشها و قارچکشهایی که مشتقات آلی قلع هستند و نیز یون سیانور از این گروه هستند که از اکسیداسیون احیاء جلوگیری میکنند.
۵) عوامل آلکیله کننده:
این ترکیبات یک اتم هیدروژن را در یک ترکیب حیاتی با عامل آلکیل جایگزین میکنند، مهمترین این ترکیبات مشتقات هالوژنه هیدروکربنها مثل متیل بروماید است.


● میزان د.د.ت موجود در بدن جانداران و محیط
▪ حشره کشهای گیاهی:
۱) نیکوتین و ترکیبات مشابه
۱ ۱) نیکوتینوئیدها (کلرو نیکوتینی ها)
۱ ۱ ۱) ایمیدیا کلوپرید
۱۹۸۵ – کونفیدور تماسی، گوارشی – تاثیر روی سیستم عصبی – حشرات مکنده، اطراف ریشه، ضدعفونی بذر – سیستمیک – شته، سفیدبالک، مینوز، پسیل، زنجره، تریپس و شپشک. فرمولاسیون مایع غلیظ قابل تعلیق FC ۳۵٪ به نسبت ۰٫۲ تا ۱ درهزار.
گائوجو: ۱۹۹۵ – از ایمیدیا کلوپرید – ضدعفونی بذر – ضدعفونی بذر چغندرقند باعث کنترل ۹۰٪ جمعیت شته سبز هلو میشود.
۱ ۱ ۲) استامپیرید
تجاری موسیپلان – برای کنترل مینوز لکه گرد، پسیل پسته، در خاک ایمیداکلوپرید بهتر است در شاخه و برگ استامیپرید.
۱ ۱ ۳) تیاکلوپرید
▪ تجاری: کالپسو، سفید بالک مزارع پنبه و سوسک کلرادو.
۱ ۱ ۴) تیامتوکسام
▪ تجاری: کروزر – ضدعفونی بذر سیب زمینی علیه ناقلان بیماریهای ویروسی.
۲) پیرترینها:
▪ پیرتروئیدهای مصنوعی:
هسته مرکزی در این ترکیبات سیکلو پروپان کربوکسیلات است.
▪ نسل اول: تنها شامل یک پیرتروئید مصنوعی به نام آلترین است که در سال ۱۹۴۹ به طور تجاری عرضه شد.
▪ نسل دوم: برای مصارف بهداشتی و خانگی، مانند تترامترین، رزمترین، بیوآلترین، بیورزمترین، فنوترین.
▪ نسل سوم: ترکیباتی نظیر فنوالدات ۱۹۷۲ و پرمترین ۱۹۷۳ عرضه شدند. این ترکیبات اولین پیرتروئیدهایی هستند که به دلیل دوام مناسب در برابر نور خورشید در کشاورزی مورد استفاده قرار گرفتند.
▪ نسل چهارم: سی هالوترین، سیپرمترین، دلتامترین، فن پروپاترین، سیفلوترین، فلووانیلات.
۲ ۱) آلترین
▪ تجاری: پینامین و پیرازین ۱۹۴۹ تماسی، گوارشی و تنفسی – بر علیه مگسها، مورچه ها، پشه ها، سوسریها و سایر آقات بهداشتی فرمولاسین آیروزول مخلوط با پپرونیل بوتوکسید به عنوان سینرژیست فرمولاسین دیگر پودر وتابل. سمیت کمی برای انسان و جانوران خونگرم دارد.
۲ ۲) تترامترین
▪ تجاری: نئوپینامین ۱۹۶۵ – تماسی – اثر ضربه ای شدید روی مگسها، پشه ها، سوسریها و سایر آفات بهداشتی – فرمولاسیون: امولیسیون روغنی و آیروزول. سمیت کم برای انسان و خونگرم.
۲ ۳) پرمترین
تجاری آمبوش و کوپکس و تالکورد ۱۹۷۲ – تماسی و گوارشی – بر طیف وسیعی از حشرات و لاروهایشان موثر است و تا حدودی خاصیت دور کنندگی دارد – بر علیه لاروهای برگخوار، شته ها، کرم سیب، کرم غوزه پنبه و انگلهای خارجی دامها استفاده میشود. حشرات مفید را از بین میبرد، سمیت کم برای انسان و خونگرم.
۲ ۴) سیپرمترین
▪ تجاری: آمبوش سی و سیمبوش و ریکورد – تماسی گوارشی – خواص ضد تغذیه ای دارد، بر طیف وسیعی از آفات موثر است – بر علیه لارو پروانه ها، سوسکها، شته ها و … در پنبه، چغندرقند، سیب زمینی و بر علیه آفات خانگی و انباری استفاده میشود تا ۱۶ هفته در خاک میماند. حشرات مفید را از بین میبرد. سمیت متوسط برای انسان و خونگرم.
۲ ۵) فنوالدات
▪ تجاری: پیریدین و سومی سیدین ۱۹۷۲ – حشره کش و کنه کش – تماسی و گوارشی – بر طیف وسیعی اثر قاطع و سریع دارد و از آن برای مبارزه با راسته سخت بال پوشان، راست بالان در محصولاتی مانند کلم، چغندرقند، لوبیا، پنبه، درختان میوه، و در مبارزه با کنه های دامی استفاده میشود. حشرات مفید را از بین میبرد. سمیت متوسط برای انسان و خونگرم.


● سموم فسفره آلی
طبقه بندی بر اساس گروهای متصل به بنیان فسفات
۱) مشتقات اسید فسفریک
۲) مشتقات اسیدفسفو تیوییک
۳) مشتقات اسید فسفو دی تیوییک
۴) مشتقات اسید فسفونیک
۱) مشتقات اسید فسفریک
۱ ۱) تترا اتیل پیروفسفات TEPP
تجاری: بلادان، واتپون، نیفوس ۱۹۴۴ – حشره کش و کنه کش – تماسی – کارنس کوتاه – برعلیه آفات سبزیجات و صیفی جات – از قدیمی ترینها – بسیار سریع الاثر – دیگر استفاده نمیشود – سمیت بسیار شدید بر انسان و خونگرم از طریق گوارشی و پوستی
۱ ۲) هپتنوفوس
▪ تجاری: هوستاکوئیک ۱۹۷۰ – حشره و کنه کش – سیستمیک – تماسی، گوارشی، تدخینی – با اثر ضربه ای شدید – کارنس کوتاه – برعلیه آفات مکنده روی درختان میوه، زینتی ها، بویژه سبزی و صیفی جات – بر حشرات مفید کشنده، سمیت بسیار زیاد بر انسان و خونگرم از راه گوارشی و سمیت کم از راه پوستی.
(ابتدا با بنیان فسفات ساخته شده ولی بعدا فسفر با کلر عوض شده که اثر بهتری دارد)
۱ ۳) نالد
▪ تجاری: برومکس و بیروم ۱۹۶۰ – حشره و کنه کش – تماسی و تدخینی – اثر ضربه ای شدید – کارنس کوتاه – بر علیه آفات مکنده نظیر شته ها و لاروهای پروانه های برگخوار، سخت بالپوشان و کنه ها در محصولات زود برداشت مانند سبزی و صیفی در مزارع و گلخانه ها و نیز سالن های پرورش قارچ استفاده میشود. (ترجیحاً در محیط بسته) – کشنده حشرات مفید – سمیت بسیار زیاد بر انسان و خونگرم از طریق گوارشی.
۱ ۴) فسفامیدون
▪ تجاری: دی مکرون و دیکسون ۱۹۵۶ – حشره و کنه کش – سیستمیک – گوارشی و تدخینی – اثر تماسی ضعیفی دارند – بر علیه آفات مکنده برگخوارها و کنه ها – کشنده حشرات مفید – سمیت بسیار زیاد بر انسان و خونگرم.
۲) مشتقات اسید فسفرو تیوئیک
۲ ۱) پاراتیون
تجاری: فولیدن ۱۹۴۶ – حشره و کنه کش و نماتدکش – تماسی و گوارشی – بر علیه شپشکهای درختان میوه – سمیت بسیار شدید برای انسان و خونگرم از گوارشی و پوست – منسوخ شده.
۲ ۲) متیل پاراتیون
▪ تجاری: فولیدن ام و بلادان ام ۱۹۴۹ – حشره و کنه کش – تماسی و گوارشی و کمی تدخینی – اثر ضربه ای شدید – خاصیت نفوذی دارد کارنس کوتاه – بر علیه حشرات مکنده، لارو پروانه ها و سخت بال پوشان – قادر است مینوزها (پروانه ها مزوفیل برگ را میخورند) و حشرات پیچاننده ی برگ (شته ها) را تحت تاثیر قرار داد – سمیت زیاد برای انسان و خونگرم.
۲ ۳) اکسی دی متون متیل
تجاری: متاسیستوکس آر – حشره و کنه کش – تماسی گوارشی – سیستمیک – اثر ضربه ای شدید – کارنس بلند – بر علیه حشرات مکنده، انواع شته ها، تریپس ها، کنه ها روی گیاهان مختلف – سمیت بسیار زیادی برای انسان و خونگرم.
۲ ۴) فنیتروتیون
▪ تجاری: سومی تیون، فولی تیون، آکوتیون ۱۹۵۹ – حشره و کنه کش – نفوذی ضعیف تماسی – اثر ضربه ای شدید – کارنس متوسط – بر علیه حشرات مکنده، بویژه شته ها، زنجرکها و سن ها، قادر است کنه ها و لارو پروانه ها را کنترل کند. در ایران بر علیه سن گندم (سن ۲ الی ۴ لاروی) استفاده شده است. سمیت گوارشی نسبتا زیاد بر انسان و خونگرم.
۲ ۵) دیازینون
▪ تجاری: بازودین و فوسیدول ۱۹۵۲ – تماسی، گوارشی، تدخینی – تا حدودی سیستمیک و نفوذی – اثر ضربه ای شدید – کارنس متوسط – آفت کشی وسیع الطیف بر علیه انواع آفات برگ خوار، ساقه خوار، مکنده و آفات خاکزی به کار میرود – به صورت گرانول در خاک توسط ریشه ها جذب و وارد قسمتهای سبز گیاه میشود – وقتی برای ضدعفونی بذر و ریشه نهالها استفاده شود در ریشه جوانه ها اختلال ایجاد میشود – دوام سم در خاک ۱۲ الی ۱۴ هفته است. سمیت گوارشی و پوستی بسیار زیاد برای انسان و خونگرم.
۳) مشتقات فسفرو دی تیوئیک
۳ ۱) مالاتیون یا کاربوفوس
تجاری: مالاتیوزول ۱۹۵۲ – حشره و کنه کش – گوارشی و تدخینی – با خاصیت نفوذی – اثر ضربه ای شدید – کارنس کوتاه – بر علیه حشرات مکنده، کنه های نباتی و نیز لاروهای سنین اول پروانه ها و لارو زنبورهای گیاهخوار به کار میرود – میتوان روی سبزی و سیفی استفاده کرد – ۱۰ تا ۱۵ روز روی گیاه و ۷ تا ۸ روز داخل خاک – سمیت گوارشی و پوستی کمی برای انسان و خونگرم دارد.
۳ ۲) فوزالن
▪ تجاری: زولون و آزوفن ۱۹۶۳ – حشره و کنه کش – تماسی – با خاصیت نفوذی و محلول در چربی اثر ضربه ای شدید – کارنس بلند – طیف اثر زیاد – بر علیه لارو پروانه ها، مینوزها، حشرات مکنده، و تعدادی از سخت بال پوشان و لاروهایشان. – ۱۸ تا ۲۱ روز در خاک می ماند – سمیت گوارشی و پوستی زیاد برای انسان و خونگرم.
▪ مزایا: باقی ماندن و تاثیر آن در دماهای پائین است، این سم از طریق لایه کوتیکولی گیاهان وارد آنها شده و در پوست میوه و کوتیکول برگ تجمع می یابد. (نفوذی و محلول در چربی)
۳ ۳) فنتوآت
▪ تجاری: پاپ تیون ۱۹۶۱ – حشره و کنه کش – تماسی گوارشی – اثر ضربه ای شدید – کارنس متوسط تا بلند – سمیت شدید بر علیه مکنده ها و لارو حشرات جونده – کشنده حشرات مفید – اثر بسیار زیادی روی لارو شپشک ها دارد – دوام سم روی گیاهان متوسط است ولی روی مرکبات تا ۲٫۵ ماه دوام می آورد (چون مرکبات دیر خزان میکنند) – سمیت خیلی شدید برای انسان و خونگرم.
۴) مشتقات اسید فسفونیک
۴ ۱) تری کلروفن
▪ تجاری: تری کلور فن – حشره کش – گوارشی تماسی و تا حدودی تدخینی – سیستمیک – اثر ضربه ای شدید – کارنس کوتاه – به دلیل ناکافی بودن اثر تماسی بر حشرات مکنده و کنه ها چندان موثر نیست – حشره کشی وسیع الطیف است که بر علیه انواع مختلفی از آفات به کار میرود ولی ممکن است باعث طغیان آفاتی نظیر کنه ها شود (مقاومت ایجاد میکند). – فرمولاسیون EC و گرانول – ۷ تا ۱۰ روز روی گیاه باقی میماند.


● روغنها:
▪ تقسیم بندی از نظر شیمیایی
۱) روغنهایی که از دسته گلیسیریدها هستند و ممکن است گیاهی یا حیوانی باشند. این روغنها با مواد قلیایی تولید صابون نموده و گلیسیرین آزاد میشود. گیاهی: روغن سویا، روغن کتان، روغن پنبه دانه – حیوانی: روغن ماهی.
۲) روغنهای فرار یا اتری که از مواد چربی تشکیل نمی شوند و قابلیت تبدیل صابون را ندارند، این روغنها از غده های مخصوصی در بعضی از گیاهان ترشح میشوند و معمولا به آنها اسانس گفته میشود. این مواد در دفع آفات بیشتر به عنوان مواد جلب کننده در طعمه ها برای جلب حشرات به کار میروند، البته برخی از آنها خواص دور کنندگی نیز دارند.
۳) روغنهای نفتی:
از طبقات سنگهای رسوبی زیر زمینی استخراج میشوند – این دسته مهمترین روغنهایی است که در دفع آفات به کار میرود.


● مهمترین کاربردهای روغنها:
۳ ۱) در فصل زمستان علیه آفاتی نظیر شپشکها، کنه ها، تخم لارو حشرات زمستان گذران. (غلظت روغن میتواند زیاد باشد)
۳ ۲) در فصول بهار و تابستان علیه آفات (غلظت روغن کم است)
۳ ۳) در بهداشت علیه لارو عده ای از حشرات آبزی خصوصاً پشه ها در سطح آبهای راکد.
۳ ۴) به عنوان سینرژیست (تشدید کننده) اثر سموم و نیز کاهش میزان تبخیر آنها
۳ ۵) به عنوان حلال و حامل سموم.
▪ موارد قابل توجه در ارزیابی خواص حشره کشی روغنها:
۱) سرعت تبخیر روغن
۲) غلظت یا ویسکوزیته روغن
۳) درجه سولفوناسیون
۴) شاخص تقطیر روغنها
۵) نقطه اشتعال روغن
▪ اشکال روغنهای معدنی:
۱) امولسیونهای غلیظ
۲) روغنهای امتزاج پذیر
۳) امولسیونهای رقیق
▪ جونده کش ها:
۱) جونده کشهای گازی و تدخینی
۲) جونده کشهای معدنی
۳) جونده کشهای آلی
۳ ۱) جونده کشهای ضد انعقاد خونی (کومارینی)
۳ ۲) جونده کشهای ضدانعقادی مشتقات ایندندیون
۳ ۳) حشره کش و جونده کشهای کلره
۳ ۴) جونده کشهای فسفره
۳ ۵) جونده کشهای گیاهی
۳ ۶) سموم جونده کش متفرقه
۲ ۱) فسفر دوزنگ (جونده کش معدنی)
به صورت طعمه مسموم مصرف میشود، با دانه گندم یا تخم خربزه همراه با روغن چسباننده مانند روغن نباتی گرد سیاه خالص – بوی سیر میدهد – تحت تاثیر رطوبت و مواد اسیدی تجزیه میشود – در برابر اسید شدیدا واکنش داده تولید گاز سمی فسفین مینماید. – در آب نامحلول – در حالت خشک تبخیر نمیشود – وقتی وارد بدن جونده شد تحت تاثیر اسید معده تولید گاز فسفین میکند – که گاز وارد خون شده اختلالات عصبی تولید میکند – قلب کلیه ها کبد و سایر اعضای بدن از کار می افتد. – اثر حاد دارد – در بدن جونده تجمع نمیکند و جونده سریعا می میرد پس شکارچی و لاشه خوار را تهدید نمیکند – سمیت تنفسی بسیار زیادی برای انسان و خونگرم.
۲ ۲) سولفات تالیوم (جونده کش معدنی)
ماده خالص پودر بی رنگ و بدون طعم – خاصیت تبخیری ندارد، پر دوام است – محلول در آب – به صورت خمیر و دانه معروف به زلیو فرموله شده – قابل اختلاط با سموم دیگر نیست – بر مورچه ها از طریق گوارش اثر میگذارد – در معده جونده تالیوم آزاد شده جذب بدن میشود – تالیوم فلز سنگین است و انزیمهای سلولی را بلوکه و رسوب میدهد – جونده مسوم علائم عصبی، ترشحی و ماهیچه ای نیز بروز میدهد. – سمیت گوارشی و پوستی شدید برای انسان و خونگرم – خواص تجمعی دارد – مصرفش ممنوع شده است.
۳ ۱) سموم کومارینی (جونده کش آلی)
۳ ۱ ۱) وارفارین (آلی – کومارینی)
تجاری: کومافن – به طور یکسان بر نر و ماده اثر میکند – جوانترها زودتر می میرند – فرمولاسیون به صورت گرد ۰٫۵ درصد، ماده حاصل نشاسته – ۱۰۰گرم طعمه = ۵گرم فرمولاسیون + ۹۵ گرم پفک نمکی لینا – طعمه پاشی باید مرتبا تکرار شود – سمیت بسیار زیاد برای انسان و خونگرم.
۳ ۱ ۲) کوماکلر (آلی – کومارینی)
تجاری: تومورین – بر علیه موشهای انباری سیاه و موش نروژی – در چند نوبت توسط جونده باید مصرف شود – به صورت طعمه مسموم و گرد فرموله شده – سمیت بسیار زیادی برای انسان و خونگرم.
۳ ۲ ۱) پیندون (آلی – ایندندیونی)
▪ تجاری: پی وال، پی والین – پایداری و دوام زیاد – بر علیه موشهای خانگی و صحرایی ، بر موشهای بزرگ نیز موثر است طعمه مسموم – فرمولاسیون: گرد، مایع قابل حل در آب EC و دانه های مسموم: گرانول – طعمه تهیه شده با دانه ةای غلات در برابر آلوودگی به حشرات و قارچها مقاومت دارد (خواص حشره کش و قارچ کشی دارد) – طعمه مسموم = یک قسمت سم با ۴هزار قسمت مواد خوراکی (۰٫۰۲۵ درصد) – قابل اختلاط با وازفارین – ترکیبی به نام اکتوسینوپ از پیندون و وازفارین ساخته شده – سمیت بسیار زیاد برای انسان و خونگرم.


● سموم کلره
▪ معایب سموم کلره:
۱) چربی دوست هستند
۲) خاصیت تجمعی در بافتهای بدن جانوران و خصوصاً انسان دارند.
۳) به علت دوام و پایداری زیاد باعث ایجاد فشار دائم و مستمر بر جمعیت آفات شده و بروز مقاومت را تشدید میکنند.


● د.د.ت
▪ تجاری: هیلدیت ۱۹۳۹ حشره کش – تماسی گوارشی – دوام زیاد روی سطوح به دلیل تبخیر ناچیز – جامد است – در برابر آفتاب و ماوراء بنفش تجزیه نمیشود – وسیع الطیف – کشنده حشرات مفید – در اثر از بین رفتن کنترل کنندگان طبیعی و ایجاد مقاومت در آفات موجب طغیان آفات اولیه و ایجاد آفات ثانویه میشود – به طور مستقیم سمیت شدید برای انسان و خونگرم – توسط IPA در ۱۹۷۳ ممنوع شد.


● لیندن
▪ تجاری: گامالین – تماسی و کمی گوارشی و تنفسی – علیه آفات خاکزی و ضدعفونی خاک – لیندن خالص گران است و از ایزومرهای آن استفاده میشود – نحوه تاثیر دقیق معلوم نیست ولی روی سیستم عصبی تاثیر میگذارد – رابطه منفی بین دما و میزان سمیت وجود دارد.


● اندوسولفان
▪ تجاری مشابه: پراید – حشره و کنه کش – تماسی و گوارشی – علیه مکنده ها، کنه ها، لارو پروانه ها و سوسکها در محصولات مختلف – کارنس بلند – سیستمیک نیست – در خاک تجمع نمیکند – سمیت کمی برای حشرات مفید دارد – سمیت گوارشی و پوستی بسیار زیاد برای انسان و خونگرم – LD۵۰ ۷۰میلی گرم بر کیلوگرم.
هنوز استفاده میشود – ۲ ایزومر آلفا و بتا با تفاوت در توان آفت کشی دارد – تبخیر نمیشود – در برابر نورخورشید پایدار است – در کل کم دوامتر از بقیه است – با افزایش دما اثرش افزایش پیدا میکند ptc – دوره تاخیر دارد – مقدار مصرف اکسیژن و شدت تنفس را بالا میبرد


● استروبان
▪ تجاری: استروبان ۱۹۵۱ – از کلره شدن ترپن ای به نام آلفاپین به دست آمده – خواصش شبیه توکسافن است – سمیت نسبتا کمتر برای انسان و خونگرم


● توکسافن
▪ تجاری: کوم فرکلر Comphechlor ۱۹۴۷ – مخلوطی از ترپنهای کلره است – از کلره نمودن ترپن ای به نام کام فن – پایداری زیادی دارد – علیه کرم غوزه پنبه همراه با سموم دیگر استفاده می شده است – در خاک باقی می ماند و آلودگی ایجاد میکند – توسط ریشه خصوصا گرامینه ها جذب میشود – قابلیت تجمع در چربی بدن دارد و مسمویت مزمن در انسان و خونگرم ایجاد میکند – سمیت بسیار زیاد و حاد برای انسان و خونگرم دارد – سمیت آن برای زنبور عسل نسبتاً کم است.


● طبقه بندی قارچ کشها
۱) قارچ کشهای معدنی
۱ ۱) ترکیبات مسی
۱ ۲) گوگرد و ترکیبات گوگردی
۱ ۳) ترکیبات معدنی جیوه
۱ ۴) ترکیبات فلزی دیگر مانند روی نیکل و کروم و کادنیوم و …
۲) قارچ کشهای آلی
۲ ۱) ترکیبات آلی جیوه
۲ ۲) ترکیبات آلی قلع
۲ ۳) فنل ها
۲ ۴) مشتقات کلرو بنزن
۲ ۵) دی تیوکاربامت ها
۲ ۶) کاربامت ها
۲ ۷) بنزی می دازول ها
۲ ۸) آزول ها
۲ ۹) تری آزول ها
۲ ۱۰) پری دین ها
۲ ۱۱) تیازول ها


● گوگرد
هزار سال قبل – ترکیبات معدنی گوگرد و گوگرد خالص دارای خواص قارچ کشی، کنه کشی و حشره کشی هستند – غیر سیستمیک با خواص حفاظتی و التیامی – از جوانه زنی اسپورها جلوگیری میکند – بسیار موثر علیه سفیدکهای سطحی و سوختگی ها – برای کنترل لکه سیاه سیبة پیچیدگی برگ هلو – برای کنه های تولید کننده گال موثر است – از توسعه زخمها جلوگیری و رشد قارچها در آنها را محدود میکند. مزایای خاصی دارد:
گ ۱) امکان کنترل چندین بیماری مانند سفیدکهای سطحی و لکه سیاه سیب با هم
گ ۲) قیمت پائین گوگرد نسبت به سایر ترکیبات قارچ کش
گ ۳) سمیت پائین برای انسان و سایر پستانداران
گ ۴) سازگاری با سایر ترکیبات قارچ کش
گ ۵) دارا بودن اثرات کنه کشی


● مخلوط بردو
مهمتین و پرکاربردترین ترکیب مسی است که خواص قارچ کشی آن بطور تصادفی در سال ۱۸۸۲ کشف شد مخلوط بردو شامل سولفات مس و آهک است.
▪ قارچ کشهای آلی:
۱) دی تیو کار باماتها
۱ ۱) تیرام
▪ تجاری: آرازان Arasan – قارچ کش – با اثر محافظتی – برای کنترل بیماریهای قارچی مختلف مانند زنگ گیاهان زینتی، پوسیدگی نرم میوه ها، لکه سیاه و بیماری انباری سیب و گلابی و پیچیدگی برگ هلو استفاده میشود – برای کنترل بیماری مرگ گیاهچه به کار میرود.
۱ ۲) فربام
▪ تجاری: فربام – قارچ کش – با اثر محافظتی و نیز تاثیر ثانوی و زردشدگی یا کلوروز است – برای کنترل الکه سیاه سیب، گلابی، پیچیدگی برگ هلو – در آب سوسپانسیون سیاهرنگی میدهد که اثر آن روی شاخ و برگ و میوه گیاهان باقی می ماند – به همین دلیل کمتر روی درختان میوه و گیاهان زینتی استفاده میشود.
۲) گروه دی نیترو فنلها
۲ ۱) دینو کاپ
▪ تجاری: کاراتان – اولین قارچ کشی آلی با اثر مناسب روی سفیدکهای سطحی است – غیر سیستمیک – تماسی با اثر محافظتی و درمان کنندگی – متشکل از دو ماه موثره است – اولی بیشتر کنه کش است و دومی بیشتر قارچ کش است.


● نماتدکشها:
۱) نماتدکشهای ترکیبات فرار و گازی
الف) گروه اول: هیدروکربنهای هالوژنه (آلکیل هالیدها)
▪ کربن دی سولفید
۱۸۷۱ در آلمان برای کنترل نماتد چغندر قند به کار رفت.
▪ کلرو پیکرین
یا گاز اشک آور – ۱۹۱۹ در انگلستان مورد استفاده قرار گرفت.
▪ اتیلن دی بروماید
گاز است – برای نماتد کشی در خاک استفاده میشود
▪ دی کلرو پروپن
ـ تجاری: نماتوکس – نماتدکش دارای اثر حشره کشی و قارچ کشی و با از بین بردن نماتدهای ناقل ویروس اثر کنترل ویروسی نیز دارد – تدخین شونده – برای ضدعفونی خاک – ایزومر سیس دارای تاثیر بیشتری است – بسیار موثر – قادر به از بین بردن سیست (کیست) زمستانگذرانی نماتد است – پرمصرف ترین نماتدکش – قبل از کاشت برای ضدعفونی در سبزیکارها، گلخانه ها، باغات میوه و مزارع استفاده میشود – بهترین دما ۱۰ تا ۲۷ در خاک
ب) گروه دوم؛ مشتقات ایزو تیو سیانات
▪ متیل ایزو تیو سیانات
۱۹۵۹ – نماتدکش – گاز عمومی برای کنترل قارچ های خاک زی، حشرات، نماتدها و بذرو علفهای هرز است – گیاهسوزی میکند – قبل از کاشت باید استفاده شود.
▪ متام سدیم
ـ تجاری: واپام – تدخین شونده – قبل از کاشت – برای کنترل قارچها، نماتدها، بذور علفهای هرز و حشرات خاک زی – گران است و در گلخانه ها و محصولات پر ارزش استفاده میشود – تا از بین رفتن ماده موثره نباید کشت شود – گیاهسوزی شدیدی دارد.
▪ دازومت
ـ تجاری: باسمید – تماتدکش، قارچ کش، علف کش و حشره کش غیر انتخابی – گرانول – ضدعفونی خاک – از عمل آنزیمهای مختلف ممانعت میکند.
۲) ترکیبات نماتدکش با فراریت کم
الف) گروه اول؛ سموم فسفره آلی
▪ فنامیفوس
ـ تجاری: نماکور – نماتدکش – سیستمیک – تماسی – از ریشه جذب و به برگهای گیاه منتقل میشود – واکنش اکسیداسیون روی گوگرد باعث افزایش سمیت و نیز خاصیت سیستمی ترکیب میشود.
ب) گروه دوم؛ کارباماتها
مهمترین کاربامات نماتدکش آلدی کارپ است
http://www.daneshju.ir/images/article/break.gifتوسط دکتر مهرداد حلوائی
http://iranpest.blogfa.com