-
مرگ موش(تالیوم)
تالیوم(Thulium) از عنصرهای شیمیایی جدول تناوبی است. نشانه کوتاه آن Tm و عدد اتمی آن ۶۹ است.
خواص فیزیکی عنصر تالیوم :
- عدد اتمی: ۶۹
- جرم اتمی: ۹۳۴۲/۱۶۸
- نقطه ذوب : C° ۱۵۴۵
- نقطه جوش : C°۱۹۵۰
- شعاع اتمی : pm ۱۷۴٫۶
- ظرفیت: ۳
- رنگ: سفید نقره ای
- حالت استاندارد: جامد در دماي ۲۹۸ درجه کلوين
- نام گروه: لانتانيده
این فلز ضعیف نرم خاکستری رنگ چکش خور بشکل قلع است ولی در مجاورت هوا رنگ خود را از دست میدهد. تالیوم بسیارسمی بوده و در ساخت مرگ موش و حشره کشها مورد استفاده قرار میگیرد. ولی نظر به آنکه موجب سرطان نیز میگردد، (اگرچه ایی پی آی آنرا بعنوان ماده سرطان زا طبقه بندی نکرده است) این موارد استفاده در بسیاری از کشور ها ممنوع اعلام شده است. کاربرد دیگر این ماده در حسگر های مادون قرمز است. از این ماده حتی در موارد جنایت نیز استفاده می کنند و حتی نام "پودر وراثت" را در کنار آرسینیک بخود اختصاص داده است.
خصوصیات بارز
این فلز بسیار نرم و چکش خور است و براحتی با چاقو بریده می شود. بمحض قرار گرفتن در مجاورت هوا برای اولین بار، تالیوم یک درخشندگی متالیک دارد ولی بلافاصله کدر شده و رنگی آبی-خاگستری بخود می گیرد که شبیه به رنگ سرب است.( این فلز را با قرار دادن در روغن از این فرآیند حفظ مینمایند). در صورت باقی ماندن تالیوم در هوای آزاد، یک لایه ضخیم اکسید روی آن را می پوشاند. در صورت وجود آب، هیدرواکسید تالیوم شکل خواهد گرفت.
موارد استفاده
در گذشته، سولفات بدون بو و بدون مزه تالیوم را بطور گسترده در ساخت مرگ موش و کشنده های مورچه بکار می بردند. این موارد استعمال در حال حاضر در ایالات متحده و بسیاری از کشور های دیگر بدلیل نگرانی از موارد ایمنی ممنوع اعلام گردیده است. موارد دیگر استفاده:
- سولفات تالیوم هدایت الکتریسیته در صورت قرار گرفتن در معرض نور مادون قرمز تغییر خاصیت می دهد. بر این اساس، این ترکیب برای استفاده در فتوسلها مناسب می گردد.
- کریستالهای بروماید-یون آید تالیوم را برای ساخت مواد اپتیکی مادون قرمز، بکار میبرند.
- اکسید تالیوم را در تولید شیشه هائی که خاصیت بالای شاخص انکساری دارند، بکار میبرند.
- استفاده در مواد نیمه هادی رکتیفایر های سلونیوم.
- در تجهیزات تشخیص انتشار گاما
- مایعات بسیار غلیظ مورد استفاده در روش جدا سازی مواد معدنی از طریق ته نشین شدن
- مورد استفاده در درمان قارچ های پوستی و دیگر موارد حساسیت پوست. بهر حال در این استعمال، میزان ماده محدود و در حد بین سمی بودن و قابلیت درمان داشتن می باشد.
- تالیوم – 201 رادیو اکتیو برای مقاصد تشخیصی در دارو های هسته ای خصوصا تست استرس برای لایه بندی ریسک در بیماران دارای بیماری تصلب شرایین (سی ای دی) بکار می رود.
- تالیوم در ترکیب با سولفور یا سلونیوم و آرسینیک برای ساخت شیشه های تراکم بالا بکار میرود که دارای نقطه ذوب در حدد 125 تا 150 درجه سانتیگراد هستند. این شیشه ها دارای خواص دمائی محل زندگی بوده و شبیه شیشه های معمولی هستند ولی دارای عمر بیشتر، عدم حل در آب و خاصیت یکتای نمای انکساری هستند.
- ملغمه تالیوم در ساخت دماسنج های مخصوص دمای پایین کاربرد دارد، زیرا این فلز در دمای منفی 58 درجه سانتیگراد یخ میزند (جیوه خالص در دمای منفی 38 درجه سانتیگراد یخ میزند).
در کل تحقیقاتی در خصوص تالیوم در جریان است که بتوان یک ماده هدایت فوق العاده جریان را برای استفاده در لوازمی مانند رزونانس مغناطیسی تصویر برداری، ذخیره سازی انرژی مغناطیسی، پیش رانش مغناطیسی و تولید نیروی برق و انتقال آن، تولید نمایند.
تاریخچه
تالیوم ( یونانی) θαλλός، "تالوس"، بمعنای "یک رها سازی سبز یا شاخه کوچک") در سال 1861 توسط سر ویلیام کروکز در انگلستان در حالیکه او در زمینه ساخت لوازم تعیین بینائی سنجی برای تلوریوم بروی پس مانده های کارخانه اسید سولفوریک کار می کرد، کشف شد. این نام از انوار متصاعد طیف روشنی سبز رنگ تالیوم گرفته شده است. در سال 1862 کروکز و کلود – آگوست لامی این فلز را بطور مستقل برای همدیگر عایق می نمودند.
پیدایش
اگرچه این فلز بمیزان منطقی در بداخم زمین و با تراکم تخمینی حدود 7/0 میلی گرم / کیلوگرم وجود دارد، این فلز اکثرا در ترکیبات مواد معدنی پتاسیم در خاک رس، خاک و سنگ های گرانیت موجود است. و در واقع، این فرم ها معمولا مقادیر تجاری را ارائه نمیدهند. منبع تجاری اصلی تالیوم از مقادیر موجود در فلزات مس، سرب، روی و دیگر کانه های سولفاید می باشد.
تالیوم در مواد معدنی کروک سایت تی 1 سی موجود است 7 اس ایی 4 ، هاتینسونایت تی 1پی بی ای اس 5 اس 9 ، و لوراندیت تی 1 ای اس اس 2 . این فلز همچنین در سولفید های آهن یافت شده و بعنوان یک محصول جانبی تولید اسید سولفوریک در زمانیکه کانه های سولفید آهن را سرخ میکنند، بدست می آید. راه دیگر بدست آوردن این فلز از ذوب کانه های غنی شده سرب و روی است. دانه های منگنز که در کف اقیانوس ها وجود دارند نیز حاوی تالیوم هستند ولیکن استخراج دانه ها بسیار هزینه بر بوده و بصورت بالقوه مخرب محیط زیست هستند. در کل چندین کانه دیگر حاوی تالیوم هستند که درجه غنای آنان از 16% تا 60% بوده و در ترکیبات سولفاید یا سلناید با آنتیموان، آرسنیک، مس، سرب، و نقره یافت میشود ولی بندرت بعنوان منابع تجاری این فلز محسوب می گردند. ""همچنین ببینید طبقه بندی: کانه های تالیوم.""
ایزوتوپ ها
تالیوم 25 نوع ایزوتوپ دارد که میزان حجم اتمی آنان از 184 تا 210 می باشد. 203 تی 1 و 205 تی1 تنها ایزوتوپ ثابت می باشد و 204 تی 1 ثابت ترین رادیو ایزوتوپ با نیم – عمر 78/3 سال می باشد.
احتیاط
http://upload.wikimedia.org/wikipedi...sbones.svg.png
تالیوم و مشتقات آن بسیار سمی بوده و لازم است که با نهایت دقت با آن کار شود. خاصیت سمی بودن آن ناشی از توانائی این فلز در جایگزینی فلزات قلیائی همانند سدیم و پتاسیم در بدن می باشد؛ کل این فلزات از حالت اکسید سازی +1 برخوردار هستند. این جایگزینی باعث ایجاد اختلال در کارکرد بسیاری از فرآیند های سلولی خواهد بود. یون + تی 1 نیز بسیار تیوفیلیک بوده و قدرت حمله به سولفور- حاوی پروتئین ها را دارا است (بعنوان مثال سولفات سیستین و فردوکسین ها.)
خاصیت سمی بودن این فلزباعث استفاده از آن (اکنون در بسیاری از کشور ها قطع شده است) در تولید مرگ موش گردید. از میان خواص سم تالیوم می توان به موارد ریزش مو و آسیب به محیط اطراف اعصاب (مسمومین ممکن حالت راه رفتن روی ذغال داغ را تجربه کرده باشند) اشاره کرد. همچنین تماس این فلز با پوست خطرناک بوده و میبایست در زمان ذوب آن تهویه کامل هوای محیط انجام گردد.
ترکیبات تالیوم (آی) خاصیت بسیار بالای حل شدن در آب را داراست. و تماس بیش از 1/0 میلی گرم در متر مربع با پوست بمدت 8 ساعت مساوی میانگین (40 ساعت کار هفتگی) می باشد. تالیوم مظنون به سرطان زائی در انسان می باشد. زمانی تالیوم بعنوان سلاحی موثر در مرگ ومیر مطرح بود و آن زمانی بود که پاد زهر آن (پروسیان آبی) هنوز کشف نگردیده بود.
رایجترین موارد استفاده
آگاتا کریستی، کسی که بعنوان دارو ساز فعالیت نموده بود، از تالیوم بعنوان عامل قتل در رمان داستانی کارگاهی" اسب رنگ پریده" - ؛ اولین کلید شناسائی روش قتل، ریزش موی مقتولان بود. خود با نام
(بازرس کل) سی آی ای اعتقاد دارد که این سازمان در طرحی بمنظور مسموم ساختن فیدل کاسترو از نمک تالیوم که در هنگام واکس زدن کفش هایش در آن قرار داده بودند، استفاده کرده تا او در اثر مجاورت با این ماده مسموم گردد. هدف این طرح آن بود که او اعتبارش را با ریزش مو و سیبل معروفش از دست بدهد، اما سفری که در نظر بود در خلال آن از این ماده استفاده شود، لغو گردید.
در سال 1953، کارولین گریلز استرالیائی پس از مرگ سه عضو خانواده اش و یک دوست خانوادگی نزدیک، بحبس ابد محکوم شد. مقامات پلیس در چایی که او برای دو نفر دیگر از اعضای خانواده برده بود، تالیوم پیدا نمودند.
[1] نظرات دکتر فلیکس – رولاند مامی]، یکی از رهبران درگیری های مسلحانه ضد استعماری کامرون بر ضد فرانسه در مورخه 15 اکتبر سال 1960 بوسیله تالیوم مسموم گردید. یک مامور امنیتی فرانسه که به کسوت خبرنگاری درآمده بود، مظنون اصلی این جنایت شناخته شد.
ادعا می شود که یکبار ماموران امنیتی رژیم افریقای جنوبی نقشه مسموم کردن نلسون ماندلا با تالیوم را در زمانیکه در جزیره رابن زندانی بود، کشیدند. کمیسیون آشتی و راستی در مورد چگونگی نقشه ماموران در اضافه نمودن مقادیر تالیوم به دارو های وی پرده برداشت.
فیلم کتاب دستی مسموم گران یانگ محصول سال 1995، بر پایه فعالیت های گراهام فردریک یانگ کسی که در فاصله دهه های 1960 و 1970 حداقل سه نفر را بوسیله تالیوم بقتل رسانیده بود، ساخته شد. در همان حوالی زمانی، یک سانحه مسمومیت با تالیوم در پکن گزارش گردید. همکلاسی مقتول از طریق یوزنت، که استفاده از آن در مین لند چین تازگی داشت، در خواست کمک نمود. تلاش های مشترک دارو سازان بمنظور تشخیص علت توسط جراید سراسر جهان پوشش داده شد.
تصویر:میله پوسیده تالیوم.جی پی جی در ماه ژوئن سال 2004، 25 سرباز روسی پس از مسمومیت بر اثر مجاورت تالیوم در زمانیکه یک قوطی مشکوک حاوی پودری سفید رنگ را در مخزن زباله پایگاهشان در خبروفسک در خاور دور روسیه پیدا کردند، موفق بدریافت نشان افتخار جایزه داروین گردیدند. سربازان بدون توجه به خطر استفاده از پودر سفید ناشناس در یک پایگاه نظامی، آن را به تنباکو اضافه و از آن بعنوان جایگزین پودر تالک استفاده نمودند.
در سال 2005، یک دختر 17 ساله در نمازو، شیزوکا به اقدام به قتل مادر خود از طریق مسموم کردن چای وی با تالیوم اعتراف نمود که باعث بروز یک رسوائی ملی گردید.[2] دختر اعتراف نمود که با مسموم کردن چای مادر قصد قتل او را داشته است].
در نوامبر سال 2006، گفته شد که تالیوم عامل مسمومیت الکساندر لتویننکو افسر سابق کا گ ب بوده است، او منتقد ولادیمیر پوتین و کسی بود که در تهیه لیست تبعیدیان روسیه و از جمله بوریس بررزوفسکی نقش داشت. خود او نیز بدلیل شرکت در توطئه ای که توسط بررزوفسکی برای جعلی سازی زندگی خود او انجام گرفته بود، از روسیه تبعید گشته بود. بنا بگزارش بی بی سی، وضعیت آقای لتویننکو که در بیمارستان بستری شده بدلیل آثار سم در حالت "وخیم ولی ثابت" گزارش می گردد.
منبع:ویکیپدیا
