شیمی عکاسی

فرآيندهاي شیمیایی انجام شده براي ثبت تصوير در عکاسي عبارتند از: نوردهي ، ظهور ، ثبوت ، شستشو
الف :نوردهي
در نتيجه هدايت نور، خواه به وسيله دوربين عکاسي دلخواه و خواه بوسيله هر دستگاه عملي ديگر، بر روي سطحي حساس، تصويري پديد آمده و ثبت مي شود که" تصوير مخفي "ناميده مي شود. تصوير مخفي، قابل رويت نبوده و فقط با اعمال روشهاي خاص بعدي يعني عمل ظهور مي توان آن را قابل رويت ساخت و در حقيقت، زمانيکه مواد عکاسي(فيلم تخت، فيلم حلقه اي، کاغذ)در دوربين يا دستگاه چاپ ، نور مي بينند، هالوژنهاي نقره درون امولسيون آنها به وسيله نور متاثر شده، موجب بروز فعل و انفعالات شيميايي مي شود و در نتيجه تصوير مخفي بوجود مي آورد که بعدها در اثر عمل ظهور قابل رويت مي شود.
امولسيون هاي عکاسي
خمير مايه حاصل از پخش يکنواخت هالوژنهاي نقره(کلرور نقره يا برمورنقره يا يدورنقره) ژلاتين را "امولسيون عکاسي" مي نامند. تهيه امولسيون يکي از کارهاي دقيق و حساس در عکاسي است و مراحل توليد آن به شرح زير مي باشد. معادله شيميايي که اساس توليد امولسيون عکاسي مي باشد، عبارت است از:
http://www.hostive.com/out.php/i15995_Untitled.jpg
براي تهيه امولسيون به شکل ساده آن، محلول ده درصد نيترات نقره را به محلولي که شامل ژلاتين و کلرورپتاسيم است، افزوده و آن را به شدت به هم م يزنند، به اين ترتيب، بلورهاي بسيار ريز به تدريج و به مقدار زياد بدست مي آيد. سپس امولسيون حاصل را تا ميزان مشخصي که (AgCl) کلرور نقره معمولاً حدود ٩٠ درجه فارنهايت ) ٣٣ درجه سانتي گراد ( است، براي چندين ساعت حرارت ميدهند.
طي اينعمل بلورهاي هالوژن نقره)کلرور نقره (که بسيار ريز و داراي حساسيت کم است در محلول حل شده، به دانه هاي بزرگتر تبديل مي شوند که اين دانه ها هم يکنواخت تر و هم نسبت به نور حساستر هستند.
ب : فرايند ظهور در عکاسي
فرايندي که طي آن، در اثر فعل و انفعالات شيميايي محلولهاي ظهور با املاح نقره نورخورده درون امولسيون، تصوير مخفي به تصوير قابل رويت تبديل مي شود، عمل ظهور ناميده مي شود. تصوير مخفي، متشکل از بلورهاي بسيار ريز نورخورده املاح نقره است و زماني که در تماس با ظاهر کننده ها قرار مي گيرد، هالوژنهاي نقره به نقره آزاد، احيا شده و از تجمع نقره آزاد، تصوير شکل مي گيرد و عامل ظهور نيز اکسيد مي شود.
ج: فرايند ثبوت در عکاسي
به دنبال عمل نوردهي، فقط قسمتهايي از مواد حساس به نور، تبديل به تصوير مخفي شده که بعد از مرحله ظهور نمايان مي شود. بخشي که تحت تاثير نور قرار نگرفته و در مرحله ظهور تغييري نکرده است، با نورخوردن محدود، سياه م يشود. براي جلوگيري از اين امر، از محلولهاي شيميايي خاصي به نام "حمام ثبوت "استفاده مي شود. در واقع مقصود از به کار بردن حمام ثبوت اين است که هالوژنهاي نقره نور نخورده را از امولسيون جدا کرده و بدين وسيله تصويري ثابت و دايمي حاصل مي شود. حمام هاي ثبوت حاوي ترکيبات تيوسولفات سديم و تيوسولفات آمونيوم براي حل کردن هالوژنهاي نقره، اسيد ضعيفي مانند
اسيد استيک براي خنثي کردن ماده قليايي که ممکن است از محلول ظهور به محلول ثبوت انتقال يابد،
سولفيت سديم به عنوان ماده نگهدارنده يا محافظ، زاجها به عنوان سخت کننده امولسيون جهت جلوگيري ازبوجود آمدن آسيبهاي احتمالي فيزيکي مانند خراش و غيره هنگام شستشو، بافرها براي ثبتPH محلول.
د:فرايند شستشو در عکاسي
در فرآيند عکاسي، از آب جهت زدودن مواد شيميايي که در هر مرحله، درون امولسيون بوجود مي آيد و به خاطر عدم انتقال آن مواد به مراحل بعدي که سبب آلوده شده آن م يگردد، استفاده مي شود.
همچنين، از آب جهت شستشوي نهايي استفاده م يشود تا مواد شيميايي باقيمانده در امولسيون از آخرين
مرحله آن(مرحله ثبوت)نيز کاملاً زايل شده و باعث خرابي تدريجي تصوير نشود.