درباره منگنز

کمی
منگنز كه در اعماق در ابتدا به صورت Mn4+ غير محلول حضور داشته است، به واسطه احيايي شدن محيط و بصورت Mn2+ محلول در مي آيد. Mn2+ محلول در درون آب هاي حاصل از دياژنز به طرف بالا صعود مي كند و به محض رسيدن به قسمت هاي سطحي رسوبات، بار ديگر اكسيد مي شود و بصورت Mn4+ غير محلول در مي آيد و بر روي قطعات استخوان و غيره كه به عنوان محل تبلور نطفه بلور عمل مي نمايند، ته نشين مي شود و بدين طريق گرهك هاي منگنز تشكيل مي شوند.

اين طرز تشكيل ممكن است در درياچه ها انجام گيرد، ليكن در اقيانوسها به واسطه ضخامت رسوبات اكسيد كننده كه در بالاي رسوبات احياء كننده واقع است، احتمال بالا آمدن Mn كم است. بطور كلي منشأ منگنز و ديگر فلزات در گرهك هاي منگنز ممكن است تحت تاثير فرآيندهاي باكتريها ، عمل متقابل بين آب دريا و آتشفشان هاي زيردريايي( آتشفشاني متصاعدي)،تخريب و انتقال فلزات از سنگهاي موجود در خشكيها (خاستگاه هاي ولكانيكي ـ آواري ) و ذرات آسماني باشد .

مطالعه گرهكهاي منگنز عمدتاً به منظور بازيابي فلزات مس، نيكل و كبالت مي باشد وليكن هم اكنون اين عناصر با قيمتي بسيار نازلتر، از خشكي ها بدست مي آيند.

رشد نودول ها ظاهراً در اثر آزاد شدن يونها در محيط هاي احيايي واقع در زير رسوبات سطحي صورت مي گيرد كه به طرف بالا ضمن تحرك، يونها مهاجرت كرده و Mn2+ اكسيد شده و به Mn4+ تبديل شده و رسوب مي كند كه در اين واكنش آب دريا حاوي مقادير بسيار زيادي از اكسيژن مي باشد.

مهمترين كاني هاي تشكيل دهنده نودول ها، ورناريت و هيدروژئوتيت است.

ساير هيدروكسيدهاي منگنز و آهن از قبيل نودوركيت، پيرولوزيت، بيرنسيت، رانستيت و كريپتوملان به ندرت يافت مي شوند. براونيت و هماتيت در تركيبات نودول هاي دگرگوني يافت مي شوند.

پتانسيل هاي اقتصادي استخراج نودولها:

كمربند ندولي وسيعي از غرب مكزيك تا جنوب هاوايي، كمربند نودولي شمال اقيانوس آرام به سمت ژاپن و بازارهاي آمريكا و همچنين انباشت بزرگي از اقيانوس اطلس شمالي كه در نزديكي بازار امريكا و اروپا قرار دارد.

همچنين در اعماق بين 6000 – 4000 متري توسعه و تكنولوژي استخراج و فرآوري در ندول ها در مرحله پيشرفت در گلهاي فلزي هيدروترمالي از گودالهاي عميق در درياي سرخ مي باشد.

كانسارهاي نوع دريايي منگنز عمدتاً به شكل دي اكسيد در داخل رسوبات عميق دريايي و آبهاي كم عمق تشكيل مي گردند. اين كانسارها به صورت گرهك هايي به صورت مواد رنگي و پوشش هاي سطحي بر روي فسيل ها به طور گسترده پخش شده اند.

به عقيده Hewett مقادير فراواني از اين گرهك ها در نواحي اقيانوسي غالباً در زير رسوبات كم ضخامت انباشته شده اند.

گرهك هاي منگنز داري كه در آبهاي عميق تشكيل مي شوند، از نظر اقتصادي بسيار مهم مي باشند.

در نزديكي سواحل، رسوبات آهن و ذرات ريز اكسيد منگنز يا ژل هاي بي كربنات و اكسيد و كربناتهاي ديگر از دو فلز آهن و منگنز رسوب مي نمايند.

شكل اين اكسيدها به صورت تخم ماهي يا اووليت و عمدتاً با تركيب كانيهاي پسيلوملان و پيرولوزيت مي باشد. ذخاير منگنز همراه رسوبات نرم و چرت دار واقع در افق فوقاني افيوليت ها در كوبا، ژاپن، ايران و فيليپين كشف شده اند.

از توليد كنندگان اصلي منگنز مي توان از:

آفريقاي جنوبي با 62/3 ميليون تن، گابون با 45/2 ميليون تن، استراليا با 2 ميليون تن، برزيل با 8/1 ميليون تن و هند با 1/1 ميليون تن نام برد.

كاربردهاي پزشكي:

منگنز فلزي است كه به طور گسترده اي در بافت هاي بدن گياهان و حيوانات وجود دارد. اين فلز يك مادة معدني كمياب ناميده ميشود زيرا به مقدار بسيار كم در بدن انسان يافت ميشود.

بدن ما تقريباً حدود 20 ميلي گرم منگنز، به طور عمده در استخوان ها، ذخيره دارد. منگنز در تشكيل بافت همبند چربي و كلسترول، استخوان،‌عوامل انعقاد خون و پروتئين نقش دارد. اين ماده همچنين براي عملكرد طبيعي مغز ضروري است.

منگنز جزئي از تركيب منگنز سوپر اكسيد ديسموآت (MnSaD) است. اين تركيب يك ضد اكسيدان است كه بدن را از مواد سمي حفظ مي كند. به دست آوردن مقدار كافي منگنز از رژيم غذايي، كار ساده اي است.

موارد استفاده

بيماريهاي زير به وسيله مصرف منگنز بهبود مي يابد.

ديابت: افراد مبتلا به ديابت در مقايسه با اشخاص سالم به طور قابل ملاحظه اي منگنز كمتري دارند. منگنز سطح قند خون را در افراد ديابتي كاهش مي دهد.

روماتيسم مفصلي: افراد مبتلا به روماتيسم مفصلي (التهاب مفاصل) سطح پاييني از MnSaD دارند (اين ماده از آسيب مفاصل در حين التهاب جلوگيري مي كند) مكمل هاي منگنز فعاليت MnSaD را افزايش مي دهند.

صرع: يك مطالعه مهم در اوايل سال 1960 نشان داده است موش هايي كه دچار كمبود منگنز بوده اند بيشتر مستعد ابتلا به تشنج هستند و نوار مغزي آنها (EEG) حاوي فعاليتهاي تشنجي است.

اسكيزوفرني: افراد اسكيزوفرن به مكمل هاي منگنز به خوبي پاسخ مي دهند.

پوكي استخوان: از دست رفتن تودة استخواني بعد از يائسگي به سرعت شروع مي شود و مي تواند منجر به پوكي استخوان (نازك و شكننده شدن) گردد. منگنز و ديگر عناصر كمياب استحكام استخوان را در زنان بعد از يائسگي افزايش مي دهند.

بيمايهاي ديگر: منگنز همچنين در دمان تصلب شرايين (سخت شدن ديوارة عروق)، كلسترول بالاي خون، سرگيجه و كاهش شنوايي مؤثر و مفيد است.

منابع غذايي

آجيل (مخصوصاً گرد و بادام) ، سبوس گندم و همة غلات، حبوبات تغيير نيافته،برگ سبزيجات، كبد، كليه، بادام زميني، لوبيا (از خانوادة نيامداران)، ميوه هاي خشك، غلات به عمل آمده (تغيير يافته)، گوشت و محصولات خشك داراي ميزان خيلي كمي از منگنز هستند. غذاهاي تغيير شكل نيافته نظير نان غلات و حبوبات داراي ميزان زيادي منگنز هستند.

اشكال ديگر

منگنز به اشكال مختلفي در دسترس است: نمك (سولفات و گلوكونات) كلوئيد، آسپارات، پيكولينات، فومارات، سوكسينات و آمينواسيد كلات). اين ماده به صورت قرص يا كپسول معمولاً به همراه ساير ويتامين ها و موادمعدني قابل دسترسي است.

نحوة مصرف

در مورد منگنز مقدار مجاز توصيه شده در رژيم غذايي (RDA) وجود ندارد. رژيم توصيه شده براساس جذب از طريق رژيم تيپيك است و مقداري است كه از بروز نشانه هاي كمبود منگنز جلوگيري كند.

متوسط جذب منگنز 2 تا 9 ميلي گرم در روز است. در بعضي موارد افراد به ميزان بيشتري (10 ميلي گرم در روز) منگنز نياز دارند.

ميزان كافي و مطمئن مصرف روزانة منگنز 2 تا 5 ميلي گرم براي بزرگسالان. 1 تا 3 ميلي گرم براي بچه ها و نوجوانان و 0.3 تا 1 ميلي گرم براي شيرخواران است.

موارد احتياط

جذب بيش از حد منگنز مي تواند منجر به توليد اثرات سمي شود. شما نبايد به طور مرتب، بيش از حد مطمئن و كافي (كه در بالا توضيح داده شد) مصرف منگنز داشته باشيد.

تداخل هاي احتمالي

كلسيم، مس، آهن، منيزيوم و روي بر سر جذب در رودة كوچك با منگنز رقابت مي كنند. جذب بيش از حد هر كدام از اينها مي تواند باعث كاهش جذب بقيه شود. مصرف بيش از حد منگنز مي تواند باعث كم خوني فقر آهن شود.