عـــفـــونتــــهای ادرار :عفونت ادراری در نوزادان

از آنجائی که عــفـونتهای ادراری در نوزادان (( از روز اول تولد تا ۲۹ روزگی را دوران نوزادی گویند = یکماه اول زندگی )) با بقیه دوران زندگی متفاوت است و عفونت در این دوران باید بسیار مهم تلقی شود لذا ابتدا در مورد عــفـونتهای ادراری در نوزادان می پردازیم:
عــفـونتهای دستگاه ادراری در ۱/. در صد نوزادان تازه متولد شده اتفاق می افتد. شیوع این عفونت در نوزادان با وزن تولد پایین بسیار بالاتر است . در جنس مذکر ۳ برابر شایعتر از جنس مونث است.
● نوزادان پسر ختنه نشده
نوزادان مبتلا به ناهنجاریهای مادرزادی کلیه ومبتلایان به رفلا کس مثانه ای - حالبی درصد بالاتری از شیوع عـفـونت ادراری را دارا می باشند ( رفلاكس بمعنای برگشت ادار در جهت عكس است یعنی از مثانه به طرف حالب )‌.
عـفـونت نوزادی ممکن است از طریق صعودی کسب گردد یعنی عـفـونت اولیه مثانه را گرفتار نموده (سیستیت = عفونت مثانه ) سپس سیستم حالبی - لگنچه ای و کلیه ( پیلونفریت) و از آنجا به گردش خون راه می یابد .
● تظاهــرات بالینـــــــی:
نشانهای بیماری متغیر و غیر اختصاصی است شروع بیماری ممکن است بی سروصدا وشامل
نشانهای غیر ادراری مثل مشکلات تغذیه ای - نقض رشد وتـب غیر قابل توجیه باشند همچنین ممکن است استفراغ - اسهال - تحریک پذیری - یرقان و وزن نگرفتن نیز داشته باشند.
▪ بعضی ازنوزادان ممکن است کاملآ بدون علامت باشند
در حالی که بعضی دیگر علاوه بر تـب دار بودن می توانند با یا بدون نشانه های موضعی مانند جریان ضعیف ادرار- سوزش ادرار(گریه در هنگام دفع ادرار) ویا توده ای بزرگ در پهلو تظاهرنماید.
● تشخیص بیماری
با کشت ادرار میسر می باشد.هر نوزادی متعاقب اولین عـفـونت ادراری تائید شده باید بررسی اولتراسونوگرافی کلیوی صورت پذیرد و در صورت وجود ناهنجاریها-هیدرونفروز- آبسه ویا تومورها بررسی بعمل آید.
● درمان
لازم به ذکر است که درمان عــفـونتهای ادراری در نوزادان تزریقی است و باید نوزاد بستری گردد .
● عـفونتــهای ادراری بعداز دوران نوزادی
از ماه دوم زندگی تا بزرگسالی عــفـونتهای دستگاه ادراری در جنس مونث شایعتر است
● تظاهــرات بالینـــــــی:
دراین گروه سنی بخضوض از ۲تا۶سالگی ممکن است علائم بصورت گوارشی باشد ولی تکرر ادرار-دردشکم واحساس فوریت ادرار نیز در این گروه سنی در حال ظهور است.
در سنین ۶ تا۱۸ سالگی شایعترین علائم احساس فوریت ادرار - تکررادرار- سوزش ادرار و درد پهلو و یا شکم است .
عـفـونـتهای ادراری در۱ یا۲ درصد دختران در سنین مدرسه دیده می شود پیشابراه کوتاه در دختران آنها را به عـفـونتهای ادراری مستعد می کند.در عـفـونتهای ادراری بخصوص نزد دختران نوجوان ممکن است در ادرار خون دیده شود که این خون ارزش تشخیصی مهمی نیست.
در تمام کودکان تب های غیر قابل توجیه و علائم پایدار شکمی بدون توجیه - انجام آزمایش وکشت ادرار را ایجاب می کند .محل استقرار عـفـونت نیز خیلی مهم است وعـفـونتهای مجاری ادراری فوقانی ( کلیه ها و حالبها ) نسبت به وعـفـونتهای مجاری ادراری تحتانی (مثانه و پیشابراه ) اغلب بااختلالات آناتومیک بیشتری همراه است.
متاسفانه درنوزادان وشیرخوران وکودکان نوپا تظاهرات بالینی بیماری در تعیین محل عـفـونت زیاد کمک کننده نیست . تب و درد شکم هم در عـفـونتهای فوقانی وهم در عـفـونتهای تحتانی دستگاه ادراری دیده می شود ولی تب های بالاتر بیشتر در موارد درگیری مجاری فوقانی دیده می شود.
کلیه های هیدرونفروز- رفلاکس مثانه به حالب ( برگشت ادرار از مثانه به سمت بالا ) -مثانه ای که بطور کامل تخلیه نمی شود- ناهنجاریها ی مادرزادی - سنگ کلیه و عوامل دیگری که باعث رکود ادرار می شوند بیمار را مستعد به عـفـونتهای ادراری میکند .وجود رفلاکس مثانه به حالب و عـفـونت عامل مستعد کننده ای برای ایجاد اسکار کلیوی است.
اولین قدم برای بررسی بیماران با وجود علائم ادراری آزمایش وکشت ادرار میباشد.در موارد زیر ارزیابی رادیولوزیک برای پیگیری بیمار ضروری است .
۱) عفونت ادراری در تمام بچه های زیر ۱۰ سال.
۲) عـفونت ادراری در هر جنس مــذکــر.
۳) عـفـونت درجنس مونث که بالاتر از ۱۰ سال باشد و نشانه و علائم پیلونفریت دارد و یا به درمان کند جواب می دهد.
۴) عـفـونتهای مکرر و راجعه در دختران پیش از سن بلوغ
اگر بیمار علائم سمی داشت و یا آهسته وضعیف به درمان پاسخ دهد ویا یک توده و یا اتساع مثانه داشته باشد انجام سونوگرافی فوری از مثانه و کلیه ضرورت دارد.
● توجه
لازم به ذکر است که یکی از علتهای مهم عـفـونت ادرار در کودکان بخصوص دردختر بچه ها که پیشابراه کوتاهی دارند رعایت نکردن طریقه شستشوی کودک پس از دفع مدفوع است.لذا باید توجه کرد که با دستی که پشت کودک را شسته اید جلو کودک را نشوئید یا باید ابتدا جلو کودک را شسته و بعد از آن پشت کودک را شست ویا اینکه با یک دست پشت کودک را بشوئید و با دست دیگر جلوی کودک را بشوئید و هر گز نباید دست را در هنگام شستن از پشت به جلو بیاورید چون باعث انتقال میکروب از پشت (‌مقعد ) به پیشابراه کودک می شود..