(اقلیت مسلمانان سوئیس)

كشور سوئيس با بيش از چهل هزار كيلومتر مربع وسعت ، از جمله كشورهاي اروپايي است كه در مركز اين قاره واقع است.
شكيب ارسلان نويسنده معروف سوري طي تحقيقي درباره مسلمانان اروپا نوشته است : حضور مسلمانان در قرن هشتم ميلادي در اروپا تنها محدود به اسپانيا ، فرانسه و ايتاليا نبوده است كشور سوئيس ، يكي ديگر از نقاط اروپاست كه مسلمانان شمال آفريقا با عبور از كوه آلپ به آن پاي نهادند وي با استناد به نوشته برخي از مورخين و كشيشان كه بعضاٌ نيز با سوء نظر و دشمني نسبت به اسلام و مسلمانان همراه است ، اظهار مي دارد كه مسلمانان در قرن دهم و يازدهم ميلادي در مناطقي از اين كشور ( سوئيس ) حضور داشته اند .
شكيب ارسلان در اين خصوص به نوشته دكتر فرديناد كلر اشاره مي كند كه در سال 1856 در زوريخ منتشر شد و درباره حضور مسلمانان در سوئيس است اسامي بعضي از مناطق و شهرها بگونه ايست كه باستانشناسان نتوانسته اند ريشه اي براي اين اسامي در بين زبانهاي متداول اين قسمت از اروپا پيدا كنند شكيب ارسلان اين واژه ها را در اصل عربي مي داند مثلا در بالاي دشت ساس تال (Saasthale ) يخچالي است كه اهالي آن منطقه به آن علي العين ـ كه واژه اي عربي است ـ مي گويند و اين محلي است كه يكي از شاخه هاي رود ويسپ از آنجا آغاز مي شود .
امروزه طبق آمار های رسمی بيش از 150 هزار نفر از مردم سوئيس يعني حدود 2/2 درصد از جمعيت اين كشور مسلمان هستند اين درحاليست كه بنا به گفته برخي از كارشناسان ، عده اي از مهاجران بدلايل مختلف سياسي و اجتماعي به هنگام سرشماري نوع مذهب خود را اعلام نمي كنند بهرحال آمار غير رسمي ، از حضور بيش از 200 هزار مسلمان ساكن در سوئيس حكايت دارد .
با توجه به اينكه در اوايل دهه هفتاد ميلادي كمتر از بيست هزار مسلمان دراين كشور بسر مي بردند ، رشد قابل توجه تعداد مسلمانان مقيم سوئيس، دين اسلام را به دومين دين بزرگ در اين كشور تبديل كرده است .
دلايل مختلفي براي اين ميزان افزايش تعداد مسلمانان ساكن در سوئيس
مي توان اظهار داشت تحولات جهان اسلام طي بيش از دو دهه گذشته بويژه وقوع انقلاب اسلامي در ايران از جمله عواملي است كه منجر به ايجاد انگيزه در بين بسياري از غير مسلمانان براي شناخت اسلام شده است همچنين موج مهاجرت از كشورهاي مختلف جهان منجمله كشورهاي اسلامي به غرب در دهه هشتاد ، كه ريشه اقتصادي ، اجتماعي و سياسي داشت ، مي تواند از ديگر عوامل تاثيرگذار بر افزايش تعداد مسلمانان در كشورهاي اروپايي و آمريكايي منجمله سوئيس باشد .
مسلمانان مقيم سوئيس در شهرهاي مختلف اين كشور پراكنده اند حدود 73 درصد آنها در شهرهاي بزرگ زندگي مي كنند زوريخ (ZURICH )،آرگاو (Aargau)، سانكت گالن ( Gallen ST ) و برن ( Bern ) از جمله شهرهاي بزرگ سوئيس هستند كه تعداد قابل توجهي مسلمان را در خود جاي داده اند البته محل اسكان مسلمانان مهاجر در كشور سوئيس ، كم و بيش با توجه به موطن اصلي آنها بوده است .
همانطور كه مي دانيد مردم در برخي از مناطق سوئيس به زبان آلماني و در برخي نقاط ديگر، به زبان فرانسه تكلم مي كنند اين مساله در انتخاب منطقه زندگي مسلمانان مهاجر تاثيرگذار بوده است . حدود76 درصد از مسلمانان در منطقه آلماني زبان ساكن هستند كه عمدتاً از مهاجران ترك هستند وحدود 14 درصد از مسلمانان در منطقه فرانسوي زبان سوئيس مقيم هستند كه از مهاجران شمال آفريقا مي باشند ديگر مسلمانان با مليتهاي مختلف نظير يوگسلاوها نيز در سراسر كشور پراكنده اند .
تا بيست سال تنها سه مسجد در سوئيس وجود داشت يكي از آنها در شهر زوريخ و دو مسجد ديگر در شهر جنوآ ( ژنو ) (Ganeva) بود امروزه تقريبا 90 مركز اسلامي در اين كشور تحت عنوان مراكز فرهنگ اسلامي مشغول فعاليت هستند در اين مراكز ، عبادات روزانه مسلمانان و نيز نمازهاي مختلف از جمله نمازجمعه برگزار مي شود تعداد زيادي از اين اماكن در واقع خانه هاي مسكوني بوده اند كه بااندك تغييراتي در معماري آنها ، به محل گردهمايي تبديل شده اند هزينه هاي نگهداري اين قبيل مراكز نيز معمولاً با جمع آوري كمكهاي مردمي تامين مي شود .
وجود مسلمانان با مليتهاي مختلف كه از فرهنگ و آداب و رسوم متفاوت
برخوردارند ، سبب شده كه مسلمانان سوئيس نتوانند آنگونه كه شايسته است به يكديگر نزديك شوند و بر مشكلات موجود بر سر راه خود غلبه كنند هرچند اشخاص و اتحاديه هايي درصدد ايفاي نقش رهبري مسلمانان اين كشور برآمده اند ، اما تاكنون به يك اتحاد و انسجام دست نيافته اند
مثلا يكي از مشكلاتي كه مسلمانان سوئيس با آن مواجه هستند ، آن است كه در برنامه آموزشي مدارس اين كشور، ساعاتي به آموزش مسائل ديني آنها اختصاص داده نشده است لذا مسلمانان مجبورند در مساجد و يا مراكز اسلامي و در خارج از ساعات درسي به كودكان خود موضوعات ديني را بياموزند .
همانطوركه گفتيم انجمن ها و مراكز اسلامي مختلفي در سوئيس فعال هستند مركز اسلامي لوزان LAUSANNE ازجمله مراكزي است كه بعنوان يك مكان عبادي، آموزشي ، مسلمانان در آن براي انجام واجبات ديني بدور يكديگر جمع مي شوند از ديگر مراكز اسلامي در سوئيس ، انجمن فرهنگي زنان مسلمان سوئيس است كه درسال 1992 تاسيس شد هدف اين مركز ارتقاء سطح فعاليتهاي زنان و آشنا ساختن آنها با وظايفشان بعنوان يك زن مسلمان است.
نظر کارشناس برنامه: دکتر احمدیان عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد:
"سوئیس یکی از کشورهای کوچک اروپایی است که تقریبا با چند ویژگی شناخته می شود یکی کوچک بودن آن است که این کشور وسعت بسیار کمی دارد یعنی به اندازه یکی از ولایات ایران وسعت دارد .
از نظر وسعت تقریبا بیش از چهل هزار کیلومتر مربع وسعت دارد که صد و سی و سومین کشور جهان محسوب می شود .
یکی دیگر از ویژگی های سوئیس کوهستانی بودن آن است یعنی از بین کشورهای دیگر این ویژگی خاص سوئیس است که بعنوان کشور کوهستانی شناخته می شود .
ویژگی دیگر سوئیس این است که علیرغم نداشتن زمین های ساحلی ( محصور بودن در خشکی ) و علیرغم نداشتن جلگه های وسیع و هموار و کوهستانی بودن این کشور، در عین حال یکی از کشورهای توسعه یافته با سطح اقتصاد بالا شناخته می شود .
سوئیس از نظر جغرافیایی تقریبا در قلب اروپا قرار گرفته است . از شمال با کشور آلمان همسایه است ، از مغرب با فرانسه ، از جنوب با ایتالیا و از شرق با اتریش همسایه است . موقعیت جغرافیایی این کشور باعث شده که ملیت سوئیس تابعی از وضعیت جغرافیایی و مجاور با کشورهای همجوار خودش باشد یعنی از نظر نژادی و ملیتی ، ساختار قومی و ملی بیش از 60 درصد مردم سوئیس آلمانی هستند که تحت تاثیر مجاورتش با کشور آلمان است که از شمال با آن هم مرز است و حدودا 20 درصد فرانسوی هستند ، فرانسه همسایه غربی این کشور است .
تقریبا 8 درصد مردم سوئیس ایتالیایی هستند که ایتالیا هم از جنوب با این کشور همسایه است . اگر چه سوئیس کوهستانی است ولی در همین ارتفاعات توانسته است از مواهب الهی استفاده کند و کشت دیم و همچنین دامداری و استفاده از مراتع و جنگلها را در حد مطلوبی بعمل بیاورد . بیش از نیمی از وسعت کشور سوئیس جنگل و مرتع است بنابراین استفاده از چوب و استفاده از این مراتع توانسته به تولید درآمد و اشتغال در این کشور کمک کند .
از نظر توزیع جمعیت ، جمعیت در بعضی دره ها و دامنه ها و مناطق کوهستانی مستقر است و مثل کشورهای دیگر نیست که که شهرهای بسیار بزرگی داشته باشد ، شهرهای چند میلیونی داشته باشد چون هم خودش جمعیتش کم است ( حدود 5 / 7 میلیون نفر ) و هم اینکه توزیع جمعیت در دره ها و در قسمت های کم ارتفاع و در دامنه ها طوری صورت گرفته است که تقریبا بصورت یکنواخت پراکنده شده است .
از نظر اقتصادی باید گفت سوئیس قاعدتا سوئیس در کشاورزی نمی توانسته خیلی فعالیت بیش از حد داشته باشد و اقتصادش را تامین کند چون زمین کم دارد لذا به سمت صنعت رفته است . صنعت هم نیاز به زمینهای هموار ، آب فراوان دارد که بتوانند مواد اولیه را وارد کنند ، کالاهای ساخته را براحتی صادر کنند .
سوئیس بیشتر به سمت صنایع سبک و طریف رفته است . ساعت سازی از اشتغالات مهم صنعتی در سوئیس است که تقریبا در حدود 8 درصد صادرات این کشور را تشکیل می دهد .
از نظر سطح توسعه سوئیس جزو کشورهای بسیار بالاست . سیزدهمین کشور جهان است . درآمد سرانه اش خیلی بالاست . نزدیک 40 هزار دالر در آمد سرانه دارد . مرگ و میر اطفال در آنجا بسیار کم است که اینها شاخص های توسعه است که یک کشور چقدر مرگ و میر دارد ، چه مقدار تخت بیمارستانی دارد ، چه مقدار در آمد سرانه دارد که سوئیس در همه این جهات در حد بسیار بالایی قرار دارد .
از نظر توزیع و پراکندگی دینی بیش از 80 درصد مردم سوئیس مسیحی هستند . مسلمانان از چند قرن پیش به سوئیس رفتند و در مناطق کوهستانی آن و در دره های آلپ مسکن گزیدند و الان بخشی از مسلمانان سوئیس باقی مانده همان مسلمانانی هستند که از صدها سال پیش به آن منطقه رفته بودند ولی بعد از نیمه دوم قرن بیستم ( از سال های 1690 میلادی به بعد ) تعداد مسلمانان به سرعت زیاد شده بطوریکه در سال 1960 میلادی تنها سه هزار نفر مسلمان در سوئیس زندگی می کردند که این تعداد در حدود 20 سال بعد به بیست و پنج برابر رسیده است و در حال حاضر تعداد مسلمانان بیشتر شده است و از حدود 3 هزار نفر در سال 1960 میلادی الان به کمتر از دویست هزار نفر رسیده است که البته بسیاری از آنها مهاجرینی هستند که به سوئیس آمده اند یا عرب هستند یا ترک یا آفریقایی الاصل هستند و تعداد زیادی از آنها هم اهل سوئیس هستند و از قرنها پیش در سوئیس بودند .
بنابراین سوئیس یک کشور کوچک ، توسعه یافته و از نظر اسلامی هم در شرف افزایش تعداد مسلمانان است . امیدواریم مسلمانان در همه جای دنیا علیرغم کم بودن تعدادشان در بعضی کشورها بتوانند الگو واقع شوند و جاذبه آنها آنقدر باشد که مذاهب دیگر را هم به سمت آیین پاک اسلام هدایت کنند."