کودک ناشنوا - قسمت چهارم

درقسمت قبل در مورد سمعك اطلاعات مختصری ارائه گردید. با توجه به اهمیت مسئله استفاده از سمعك با همكاری یكی از كارشناسان آموزش دانشكده علوم توانبخشی ، سركار خانم زهرا جعفری - مطالب تكمیلی در این زمینه ارائه می گردد باشد تا خانواده های محترم با عنایت و توجه بیشتری این موضوع را دنبال نمایند.
همانگونه كه گفته شد سمعك یك وسیله تقویت كننده صوتی است كه در مورد هر كودك كم شنوایی باید ابتدا نیاز به استفاده از آن را مشخص نمود. انتخاب و تجویز یك سمعك مناسب اولین قدم برای پی ریزی یك برنامه تخصصی كمك به كودك ناشنوا شامل مشاوره و آموزش والدین و انتخاب روش ارتباطی و آموزش كودك می باشد. سن كودك و میزان كم شنوایی دو عامل مهم و تعیین كننده در انتخاب سمعك هستند. كار سمعك ، تقویت بلندی صدا در فركانس های (زیر و بمی های صدا) مختلف می باشد و غالبأ فركانس بالا مانند " ش " ، " س " و " ف " نسبت به صداهای فركانس پائین مانند " آ " ، " او " و " ایی " به تقویت بیشتری نیازمندند. برای مثال می توادن صداهای فركانس پائین را كه كودك بهتر می فهمد كمتر تقویت نمود و صداهای فركانس بالا را كه ممكن است كودك به خوبی نشنود ، بیشتر تقویت كرد.
در سالهای اخیر سمعك ها پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته اند به طوریكه در برخی از آنها ، دستگاه fm و میكروفون های یك سویه تعبیه شده است كه می توانند سرو صدای محیط را كاهش دهند . سمعك ها جدای از اینكه در چه نوع كم شنوایی بكار می روند ، در سه دسته اصلی تقسیم می شوند :
نوع اول سمعك های پشت گوشی هستند كه در پشت لاله گوش قرار می گیرند و به خوبی برای نوزادان و كودكان قابل استفاده اند. این سمعك ها از طریق قالب به گوش متصل می شوند. قالب ها قطعات پلاستیكی نرمی هستند كه در گوش قرار می گیرند و ضمن حفظ و نگهداری سمعك در گوش ، مجرایی برای انتقال صدا فراهم می كنند . با بزرگ شدن كودك ، قالب ها نیز نیاز به تعویض دارند . یكی از نشانه های كوچك شده قالب ها ، شنیدن صدای سوت سمعك است كه به آن فیدبك (باز خورد) صوتی می گویند .
دسته دوم سمعك های داخل گوشی هستند این سمعك ها در گوش خارجی یا مجرای گوش قرار می گیرند و كل اجزای الكترونیكی آنها درون قالبی كه از گوش كودك تهیه می شود ، قرار می گیرد. این سمعك ها اگرچه از نظر ظاهری از مقبولیت بیشتری برخوردارند اما برای كم شنوایی های در حد شدید و عمیق قابل استفاده نیستند. ضمن اینكه متناسب با رشد كودك ، لازم است پوسته خارجی با بدنه سمعك مرتبأ تعویض شود. بنابراین استفاده از این نوع سمعك برای كودكان خردسال توصیه نمی شود.
سومین نوع را سمعك های جیبی تشكیل می دهند . در این گونه سمعك ، اجزای الكترونیكی درون بدنه ای مربع مستطیل شكل قرار دارد و صدای تقویت شده از طریق یك سیم به گوشی (بلندگو) كه درون لاله گوش كودك قرار می گیرد ، منتقل می شود. در سمعك های جیبی ، فركانس های بالا بخوبی تقویت نمی شوند و استفاده از آنها جز در موارد خاصی مانند كم شنوایی های در حد عمیق یا در كودكان چند معلولیتی توصیه نمی شود.
در سمعك هایی كه از مدارات آنالوگ یا معمولی استفاده می شود تنظیم به صورت دستی و یا پیچ گوشتی انجام می شود لیكن در سمعك های قابل برنامه ریزی این كار بوسیله كامپیوتر انجام می شود. این سمعك ها دارای چند حافظه هستند كه می توان متناسب با محیطی كه كودك در آنها بیشتر حضور دارد ، پاسخ ها با برنامه های مناسبی را در سمعك ذخیره كرد. سمعك های دیجیتالی هم با كامپیوتر تنظیم می شوند و به صورت خودكار در محیط های مختلف پاسخ های مناسب به تغییرات صوتی محیط می دهند. قیمت سمعك ها به ترتیب از نوع ساده به دیجیتال افزایش قابل ملاحظه ای پیدا می كند.
دقت شود كه در افراد مبتلا به كم شنوایی دوطرفه به ویژه كودكان ، استفاده از دو گوشی از سمعك (یعنی یك سمعك جداگانه برای هر گوش) توصیه می شود . مطالعات نشان داده اند كه در صورت استفاده یكطرفه توانایی تشخیص و درك گفتار بدون سمعك كاهش می یابد. ضمن اینكه نشان دادن مهارتهای ظریف شنوایی مستلزم استفاده از تقویت دو گوشی است .
در قسمت دهم در مورد كاشت حلزونی سخن خواهیم گفت .

دکتر محمد کمالی